ΞΕΝ Ιερ 7.1–7.4
Αντίλογος του Σιμωνίδη: η τυραννίδα επιδαψιλεύει τιμές
Μολονότι ο Ιέρωνας δήλωσε ότι ως τύραννος στερούνταν όλες τις απολαύσεις ενός ιδιώτη, ενώ παράλληλα ζούσε σε διαρκή φόβο και καχυποψία για τους γύρω του, ο συνομιλητής του, ο ποιητής Σιμωνίδης από το σημείο αυτό επιμένει στη θετική θεώρηση της τυραννίδας, οδηγώντας τον τύραννο σε αδιέξοδο και προτείνοντάς του τελικά να κερδίσει την αγάπη των υπηκόων του με δίκαιη και αγαθοεργή διακυβέρνηση. Παρακάτω παρατίθεται η αρχή της επιχειρηματολογίας του ποιητή:
[7.1] Ἐπεὶ δὲ ταῦτα αὐτοῦ ἤκουσεν ὁ Σιμωνίδης, εἶπεν· Ἔοικεν,
ἔφη, ὦ Ἱέρων, μέγα τι εἶναι ἡ τιμή, ἧς ὀρεγόμενοι οἱ ἄν-
θρωποι πάντα μὲν πόνον ὑποδύονται, πάντα δὲ κίνδυνον
ὑπομένουσι. [7.2] καὶ ὑμεῖς, ὡς ἔοικε, τοσαῦτα πράγματα
ἐχούσης ὁπόσα λέγεις τῆς τυραννίδος, ὅμως προπετῶς
φέρεσθε εἰς αὐτήν, ὅπως τιμᾶσθε καὶ ὑπηρετῶσι μὲν ὑμῖν
πάντες πάντα τὰ προσταττόμενα ἀπροφασίστως, περι-
βλέπωσι δὲ πάντες, ὑπανιστῶνται δ’ ἀπὸ τῶν θάκων ὁδῶν
τε παραχωρῶσι, γεραίρωσι δὲ καὶ λόγοις καὶ ἔργοις πάντες
οἱ παρόντες ἀεὶ ὑμᾶς· τοιαῦτα γὰρ δὴ ποιοῦσι τοῖς τυράν-
νοις οἱ ἀρχόμενοι καὶ ἄλλον ὅντιν’ ἂν ἀεὶ τιμῶντες τυγχάνωσι.
[7.3] καὶ γάρ μοι δοκεῖ, ὦ Ἱέρων, τούτῳ διαφέρειν ἀνὴρ τῶν
ἄλλων ζῴων, τῷ τιμῆς ὀρέγεσθαι. ἐπεὶ σιτίοις γε καὶ
ποτοῖς καὶ ὕπνοις καὶ ἀφροδισίοις πάντα ὁμοίως ἥδεσθαι
ἔοικε τὰ ζῷα· ἡ δὲ φιλοτιμία οὔτ’ ἐν τοῖς ἀλόγοις ζῴοις
ἐμφύεται οὔτ’ ἐν ἅπασιν ἀνθρώποις· οἷς δ’ ἂν ἐμφύῃ τιμῆς
τε καὶ ἐπαίνου ἔρως, οὗτοί εἰσιν ἤδη οἱ πλεῖστον μὲν τῶν
βοσκημάτων διαφέροντες, ἄνδρες δὲ καὶ οὐκέτι ἄνθρωποι
μόνον νομιζόμενοι. [7.4] ὥστε ἐμοὶ μὲν εἰκότως δοκεῖτε ταῦτα
πάντα ὑπομένειν ἃ φέρετε ἐν τῇ τυραννίδι, ἐπείπερ τιμᾶσθε
διαφερόντως τῶν ἄλλων ἀνθρώπων. καὶ γὰρ οὐδεμία ἀνθρω-
πίνη ἡδονὴ τοῦ θείου ἐγγυτέρω δοκεῖ εἶναι ἢ ἡ περὶ τὰς
τιμὰς εὐφροσύνη.
***
Ακούγοντάς τον ο Σιμωνίδης, του αποκρίθηκε: «Φαίνεται, τότε, Ιέρων, ότι θα είναι κάτι το πολύ σπουδαίο η τιμή του να είσαι τύραννος και οι άνθρωποι καταβάλλουν προς απόκτησή της κάθε προσπάθεια και υπομένουν κάθε κίνδυνο. Και σεις οι τύραννοι, ενώ, όπως φαίνεται, η τυραννίδα έχει τόσες ενοχλήσεις, που δεν διστάζεις και συ ν' αραδιάσεις, ωστόσο την επιδιώκετε με μεγάλη τόλμη, για να δέχεστε τις τιμές και για να εκτελούν οι πάντες, προς χάρη σας, όλα όσα προστάζετε χωρίς αντίρρηση, για να σας κοιτούν με θαυμασμό οι γύρω σας, για να σηκώνονται από τις θέσεις τους, να παραμερίζουν στο πέρασμα σας και, τέλος, για να σας εγκωμιάζουν όλοι οι παρόντες και με λόγια, και με έργα για πάντα. Αυτά επιδαψιλεύουν στους τυράννους οι καταπιεζόμενοι και προς κάθε άλλο που τιμούν συνεχώς. Μου φαίνεται, Ιέρων, ότι ο άνθρωπος διαφέρει κατά τούτο από τα άλλα ζώα, κατά το ότι, δηλαδή, επιδιώκει τις τιμές. Με την τροφή, το πιοτό, τον ύπνο και τις ερωτικές απολαύσεις, όλα τα ζώα ευχαριστούνται εξ ίσου, ενώ απεναντίας η αγάπη για τις τιμές ούτε στα άλογα ζώα ενυπάρχει, ούτε σε όλους τους ανθρώπους. Σε όσους θα συνυπάρξει η αγάπη προς τις τιμές και η αγάπη προς τον έπαινο, αυτοί είναι κυρίως που διαφέρουν από τα κτήνη και που θεωρούνται, όχι απλώς άνθρωποι, αλλά πραγματικοί άντρες. Εγώ τουλάχιστον πιστεύω με το δίκιο μου, ότι όλα αυτά που υποφέρετε ως τύραννοι τα υπομένετε επειδή σας επιδαψιλεύουν τιμές περισσότερες απ' όσες στους άλλους ανθρώπους. Πραγματικά καμιά ανθρώπινη ευχαρίστηση και ικανοποίηση δεν θεωρείται πιο κοντινή προς το θεό, όσο η ευφροσύνη από τις τιμές».
Ακούγοντάς τον ο Σιμωνίδης, του αποκρίθηκε: «Φαίνεται, τότε, Ιέρων, ότι θα είναι κάτι το πολύ σπουδαίο η τιμή του να είσαι τύραννος και οι άνθρωποι καταβάλλουν προς απόκτησή της κάθε προσπάθεια και υπομένουν κάθε κίνδυνο. Και σεις οι τύραννοι, ενώ, όπως φαίνεται, η τυραννίδα έχει τόσες ενοχλήσεις, που δεν διστάζεις και συ ν' αραδιάσεις, ωστόσο την επιδιώκετε με μεγάλη τόλμη, για να δέχεστε τις τιμές και για να εκτελούν οι πάντες, προς χάρη σας, όλα όσα προστάζετε χωρίς αντίρρηση, για να σας κοιτούν με θαυμασμό οι γύρω σας, για να σηκώνονται από τις θέσεις τους, να παραμερίζουν στο πέρασμα σας και, τέλος, για να σας εγκωμιάζουν όλοι οι παρόντες και με λόγια, και με έργα για πάντα. Αυτά επιδαψιλεύουν στους τυράννους οι καταπιεζόμενοι και προς κάθε άλλο που τιμούν συνεχώς. Μου φαίνεται, Ιέρων, ότι ο άνθρωπος διαφέρει κατά τούτο από τα άλλα ζώα, κατά το ότι, δηλαδή, επιδιώκει τις τιμές. Με την τροφή, το πιοτό, τον ύπνο και τις ερωτικές απολαύσεις, όλα τα ζώα ευχαριστούνται εξ ίσου, ενώ απεναντίας η αγάπη για τις τιμές ούτε στα άλογα ζώα ενυπάρχει, ούτε σε όλους τους ανθρώπους. Σε όσους θα συνυπάρξει η αγάπη προς τις τιμές και η αγάπη προς τον έπαινο, αυτοί είναι κυρίως που διαφέρουν από τα κτήνη και που θεωρούνται, όχι απλώς άνθρωποι, αλλά πραγματικοί άντρες. Εγώ τουλάχιστον πιστεύω με το δίκιο μου, ότι όλα αυτά που υποφέρετε ως τύραννοι τα υπομένετε επειδή σας επιδαψιλεύουν τιμές περισσότερες απ' όσες στους άλλους ανθρώπους. Πραγματικά καμιά ανθρώπινη ευχαρίστηση και ικανοποίηση δεν θεωρείται πιο κοντινή προς το θεό, όσο η ευφροσύνη από τις τιμές».
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου