§ 13. Η ιστορικοσυγκριτική μελέτη της γλώσσας δεν οδηγεί ποτέ στην περίοδο του πρωταρχικού σχηματισμού των γλωσσικών μορφωμάτων. Αν, λοιπόν, παρατηρούμε σε κάποια περίοδο νεόπλαστες λέξεις, πρέπει αναγκαστικά να αναρωτηθούμε πώς οι καινούριες λέξεις μπορούν να εξηγηθούν από το γλωσσικό υλικό που σε δεδομένη χρονική στιγμή ήταν γνωστό από την παράδοση· πρέπει να αναζητηθούν πρότυπα με βάση τα οποία σχηματίστηκαν καινούριες λέξεις μέσω της "αναλογίας". Στις επιμέρους περιπτώσεις πρέπει να υποτεθεί η ύπαρξη μεγάλης ποικιλίας:
1. Έτοιμες κατηγορίες λέξεων
§ 14. Ο αριθμός των πρότυπων λέξεων μπορεί να είναι μεγάλος. Από τη μια μεριά συναντούμε διαμορφωμένες έτοιμες κατηγορίες λέξεων όπου προστίθενται νεόπλαστες, χωρίς να ξεχωρίζει ως καθοριστική κάποια συγκεκριμένη· π.χ. το ουσιαστικό κάκωσις μπορούσε να σχηματιστεί από το ρήμα κακοῦν απλώς με την προσθήκη του σχηματιστικού στοιχείου -σι-ς, που σαφώς γινόταν αισθητό ως μέσο σχηματισμού λέξεων*. Από την άλλη μεριά συχνά μια μεμονωμένη λέξη προκαλούσε τη δημιουργία μιας καινούριας· για το πυρσαίνειν που σχηματίστηκε κατά το ἐρυθ(ρ)αίνειν. Φυσικά ανάμεσα στα δύο αυτά άκρα υπάρχουν αναρίθμητες ενδιάμεσες βαθμίδες. Όσο πιο απλοϊκή και ασυναίσθητη είναι η δημιουργία λέξεων, τόσο πιο στενά πρέπει να προσκολλάται στα πρότυπα. Ο εντοπισμός των πρότυπων λέξεων παρουσιάζει ασφαλώς τα μειονεκτήματα της ελλιπούς γνώσης μας για το λεξιλόγιο περασμένων εποχών.
-----------------------
* Τα περισσότερα σύνθετα ανήκουν σε αυτήν την κατηγορία· γι' αυτό στη συνέχεια θα κάνουμε λόγο μόνο για επιθήματα.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου