Το βιβλίο του Α.Χ. λειτούργησε ως πρότυπο για πολλούς συγγραφείς βιβλίων άλγεβρας, κατ’ αρχάς στον Ισλαμικό κόσμο και αργότερα στην Ευρώπη. Η επιρροή που άσκησε σε σημαντικούς μαθηματικούς του Ισλαμικού κόσμου αντανακλάται στα έργα τους. Μετά τον 12ο αιώνα, η διάδοση των μεταφράσεων της πραγματείας στους λόγιους της Δύσης, ήταν ένας παράγοντας, ο οποίες μαζί με τη μετάδοση της γνώσης λόγω των εμπορικών σχέσεων ανάμεσα στον Ισλαμικό κόσμο και τη Δύση, συνέβαλε στην κατοπινή δημιουργία της Ιταλικής μεσαιωνικής άλγεβρας. Η εξέλιξη αυτής της τελευταίας διαμόρφωσε τις προϋποθέσεις για την παραπέρα ανάπτυξη της άλγεβρας προς τη σύγχρονη μορφή της. Ένας από τους που δημιουργικούς μαθηματικούς του 16ου αιώνα, ο Μίτα, αξιοποιώντας τα αποτελέσματα της Ιταλικής παράδοσης της τέχνης της άλγεβρας και εμπνεόμενος από την παράδοση των Αριθμητικών Διόφαντον, ανέπτυξε μέσα από το ιδιαίτερα πρωτότυπο έργο του, τον αλγεβρικό συμβολισμό. Η απόκτηση του συμβολικού της χαρακτήρα οδήγησε την άλγεβρα στην πλήρη έκφρασή της ως θεωρία εξισώσεων. Το εγχείρημα που ανέλαβε ο Α.Χ. να πεγγράφει μια πραγματεία περί άλγεβρας, καταγράφοντας τις αλγεβρικές παραδόσεις με τις οποίες ήρθε σε επαφή, αποτελεί ένα μεγάλο βήμα προς την κατεύθυνση η οποία οδήγησε την τέχνη της άλγεβρας σε επιστήμη. Ο ρόλος που έπαιξε η Αλγεβρα στην ιστορία των μαθηματικών, επιτρέπει να αναγνωριστεί η σπουδαία συμβολή του Α.Χ. στη μετεξέλιξη της πρακτικής αλγεβρικής τεχνικής μέσα από μια μακραίωνη πορεία στην επιστήμη της άλγεβρας.
ΕΝΑΣ ΛΟΓΙΟΣ ΣΤΗ ΒΑΓΔΑΤΗ ΤΟΥ 9ου ΑΙΩΝΑ
Αν και το όνομα του Αλ-Χουαρίζμα (Al-Kharisma) αλλά και η φήμη του σαν σπουδαίου μαθηματικού είναι πλαστικά διαδεδομένη από τον μεσαίωνα, εκτόσο τα στοιχεία που γνωρίζουμε για τη ζωή του είναι λιγοστά. Το πλήρες όνομά του είναι Mishammed it Mid at Klimariami. Μόνο κατά προσέγγιση τοποθετούμε το έτος γέννησης πριν το 800 μ.Χ. και το θάνατό του μετά το έτος 147 μ.Χ. Στις Ισλαμικά βιβλιογραφικά έργα βρίσκουμε μόνο λίγες, σύντομες αναφορές στον Λ.Χ. και στο έργο. τους. Επίσης κάποιες περιστασιακές αναφορές σε αυτόν βρίσκονται στα έργα κάποιον. ιστορικών αλλά και γεωγράφων. Οι πληροφορίες, από τα έργα των μαθηματικών και αστρονόμων του καιρού του αλλά και μεταγενέστερων, είναι ελάχιστες.
Το όνομα του Α.Χ. και οι τίτλοι κάποιων έργων του αναφέρονται από τους αλγεβριστές. Από Kamil και Sinta ibn al-Fluch αλλά και από αστρονόμους όπως ο 11- Birini και ο al-Hashimi, Ελμως στα έργα αυτών των επιστημόνων δεν βρίσκουμε κάποι σημαντική πληροφορία για την ζωή του. Οι βιοβιβλιογράφος αl-Natin γράφει για τον Αν Χ. – Το όνομά του είναι Mutuaruntad ite Μαιά, η καταγωγή του είναι από την Κανείται. Αποσχολούνταν στη βιβλιοθήκη της σοφίας ( Κλίτικος ελλάπας του αλ Μαμούν. Αυτός ήταν αστρονόμος… Γίνεται αντιληπτό ότι η έλλειψη γραπτών και αξιόπιστων μαρτυρικών κυνικά την δημιουργία διαφόρων φανταστικών διηγήσεων και θρύλων σχετικά με τη ζωή του Α.Χ. Επαναλαμβάνουμε όμως, ότι τα πραγματικά αξιόπιστα στοιχεία για την ζωή του είναι ελάχιστα και αναφέρονται στην περίοδο της ηγεμονίας του χαλίφη αλ-Μαμούν και φτάνοντας μέχρι την ηγεμονία του χαλίφη αλ-Ουαθίκ
Με βάση το επίθετο “al- Khwarizmi” σαν τόπος καταγωγής του θεωρείται συνήθως η Καντίνα η οποία βρισκόταν στην περιοχή της σύγχρονης πόλης Κάβα, νότια της λίμνης Αράλης στην κεντρική Ασία. Πάντως δεν είναι βέβαιο, ότι καταγόταν από την Κανατίστε ο ίδιος ο Α.Χ. και όχι κάποιας πρόγονός του. Ο ιστορικός al-Tabari τον ονομάζει και “al-Majusi” επίθετο το οποίο δείχνει ότι ο Α.Χ. ήταν λάτρης της παλαιάς θρησκείας του Ζωροαστρισμού. Όμως, αν κρίνουμε από τις επικλήσεις στον Αλλάχ του περιέχονται στην πραγματεία του περί άλγεβρας, αυτές ασφαλώς σκιαγραφούν τα πορτραίτο ενός ευσεβούς Μουσουλμάνου. Δεν υπάρχουν πληροφορίες για τον τρόπο τον τόπο, αλλά ούτε και το περιεχόμενο την εκπαίδευσης που έλαβε. Όταν η Βαγδάτη έγινε πρωτεύουσα του χαλιφάτου στα χρόνια των πρώτων Αββασιδών χαλίφηδων, σαν μια υπηρεσία η οποία αποτελούσε τμήμα του διοικητικού και γραφειοκρατικού μηχανισμού του κράτους, λειτουργούσε μια βιβλιοθήκη, πιθανών μέσα στο παλάτι, με την ονομασία “bayt al-hikma’ που σημαίνει “οίκος της σοφίας”.
ΕΝΑΣ ΛΟΓΙΟΣ ΣΤΗ ΒΑΓΔΑΤΗ ΤΟΥ 9ου ΑΙΩΝΑ
Αν και το όνομα του Αλ-Χουαρίζμα (Al-Kharisma) αλλά και η φήμη του σαν σπουδαίου μαθηματικού είναι πλαστικά διαδεδομένη από τον μεσαίωνα, εκτόσο τα στοιχεία που γνωρίζουμε για τη ζωή του είναι λιγοστά. Το πλήρες όνομά του είναι Mishammed it Mid at Klimariami. Μόνο κατά προσέγγιση τοποθετούμε το έτος γέννησης πριν το 800 μ.Χ. και το θάνατό του μετά το έτος 147 μ.Χ. Στις Ισλαμικά βιβλιογραφικά έργα βρίσκουμε μόνο λίγες, σύντομες αναφορές στον Λ.Χ. και στο έργο. τους. Επίσης κάποιες περιστασιακές αναφορές σε αυτόν βρίσκονται στα έργα κάποιον. ιστορικών αλλά και γεωγράφων. Οι πληροφορίες, από τα έργα των μαθηματικών και αστρονόμων του καιρού του αλλά και μεταγενέστερων, είναι ελάχιστες.
Το όνομα του Α.Χ. και οι τίτλοι κάποιων έργων του αναφέρονται από τους αλγεβριστές. Από Kamil και Sinta ibn al-Fluch αλλά και από αστρονόμους όπως ο 11- Birini και ο al-Hashimi, Ελμως στα έργα αυτών των επιστημόνων δεν βρίσκουμε κάποι σημαντική πληροφορία για την ζωή του. Οι βιοβιβλιογράφος αl-Natin γράφει για τον Αν Χ. – Το όνομά του είναι Mutuaruntad ite Μαιά, η καταγωγή του είναι από την Κανείται. Αποσχολούνταν στη βιβλιοθήκη της σοφίας ( Κλίτικος ελλάπας του αλ Μαμούν. Αυτός ήταν αστρονόμος… Γίνεται αντιληπτό ότι η έλλειψη γραπτών και αξιόπιστων μαρτυρικών κυνικά την δημιουργία διαφόρων φανταστικών διηγήσεων και θρύλων σχετικά με τη ζωή του Α.Χ. Επαναλαμβάνουμε όμως, ότι τα πραγματικά αξιόπιστα στοιχεία για την ζωή του είναι ελάχιστα και αναφέρονται στην περίοδο της ηγεμονίας του χαλίφη αλ-Μαμούν και φτάνοντας μέχρι την ηγεμονία του χαλίφη αλ-Ουαθίκ
Με βάση το επίθετο “al- Khwarizmi” σαν τόπος καταγωγής του θεωρείται συνήθως η Καντίνα η οποία βρισκόταν στην περιοχή της σύγχρονης πόλης Κάβα, νότια της λίμνης Αράλης στην κεντρική Ασία. Πάντως δεν είναι βέβαιο, ότι καταγόταν από την Κανατίστε ο ίδιος ο Α.Χ. και όχι κάποιας πρόγονός του. Ο ιστορικός al-Tabari τον ονομάζει και “al-Majusi” επίθετο το οποίο δείχνει ότι ο Α.Χ. ήταν λάτρης της παλαιάς θρησκείας του Ζωροαστρισμού. Όμως, αν κρίνουμε από τις επικλήσεις στον Αλλάχ του περιέχονται στην πραγματεία του περί άλγεβρας, αυτές ασφαλώς σκιαγραφούν τα πορτραίτο ενός ευσεβούς Μουσουλμάνου. Δεν υπάρχουν πληροφορίες για τον τρόπο τον τόπο, αλλά ούτε και το περιεχόμενο την εκπαίδευσης που έλαβε. Όταν η Βαγδάτη έγινε πρωτεύουσα του χαλιφάτου στα χρόνια των πρώτων Αββασιδών χαλίφηδων, σαν μια υπηρεσία η οποία αποτελούσε τμήμα του διοικητικού και γραφειοκρατικού μηχανισμού του κράτους, λειτουργούσε μια βιβλιοθήκη, πιθανών μέσα στο παλάτι, με την ονομασία “bayt al-hikma’ που σημαίνει “οίκος της σοφίας”.
Η περιγραφή του οίκου της σοφίας από διάφορους συγγραφείς δίνει πολλές και διαφορετικές εικόνες για την λόγιους που απασχολούνταν εκεί αλλά και για το είδος της δραστηριότητάς τους. Κάποιοι τον παρουσιάζουν σαν ένα ερευνητικό ίδρυμα, άλλοι μιλούν για σημαντικό μεταφραστικό κέντρο της αρχαίας γραμματείας και τέλος στον αντίποδα υπάρχει η άποψη που θεωρεί τον οίκο της σοφίας, μια ιδιοτική βιβλιοθήκη του χαλίκη στην οποία είχαν πρόσβαση μόνο διαπρεπείς λόγος που απολάμβαναν την εύνοια του χαλίφη. Στην πραγματικότητα υπάρχουν ελάχιστες αξιόπιστες πληροφορίες για τον οίκο της σοφίας. Αξιόπιστη για παράδειγμα είναι η πληροφορία, ότι επί αλ-Μαμούν (813-853.), ο αστρονόμος και μαθηματικός Α.Χ. απασχολούνταν πλήρως στην εν λόγω βιβλιοθήκη στην υπηρεσία του αλ-Μαμούν
Ο χαλίφης αλ Μαμούν έχει θεωρηθεί υποστηρικτής των επιστημών. Είναι βέβαιο ότι ο Α.Χ. ήταν στον κύκλο των λογίων, οι οποίοι ήταν ευνοούμενοι του χαλίφη και τον προσέφεραν υπηρεσίες. Αυτό επιβεβαιώνεται, όπως θα δούμε στο δεύτερο κεφάλαια και από το εγκώμιο που πλέκει ο Α.Χ. για το χαλίφη, στην απαγωγή της πραγματείας του περί της άλγεβρας. Επιπλέον ο Α.Χ, σε αναγνώριση της ευεργεσίας που δέχτηκε από τον αλ-Μαμούν του αφιέρωσε δύο από τα έργα που συνέγραψε, την πραγματεία του περί αστρονομίας και την Άλγεβρα του.
Η χρήση της αστρολογίας για πρόβλεψη, τόσο σε ατομικό επίπεδο όσο και για κοινωνικά ενδεχόμενα ήταν της μόδας στην αυλή των περισσοτέρων χαλίφηδων. Έτσι φαίνεται πως αστρονόμοι και μαθηματικοί ήταν επιφορτισμένοι και με την περιοχή αστρολογικών προβλέψεων στους πάτρωνες τους. Ο ιστορικός αλ-Ταμπερή αναφέρει την ακόλουθη επιτυχία για τον χαλίφη αλ-Ουαθίκ (142- 147 μ.Χ). Κατά την διάρκεια σοβαρής ασθένειάς του, ο χαλίφης ζήτησε από τον Α.Χ να προβλέψει με βάση το προσκοπό του αν θα ανάρρευσε ή όχι. Αν και ο Α.Χ προέβλεψε ακόμη πενήντα χρόνια ζωής, οι αλ Ουαθικ απεβίωσε σε δέκα ημέρες. Δεν είναι σαφές αν ο αλ-Ταμπουρί αναφέρει την ιστορία για το δίδαγμα της, ότι ακόμη και σπουδαίοι επιστήμονες κάνουν λάθη ή σαν παράδειγμα για την “πολιτικής ευστροφία του Α.Χ. Πάντως από αυτή την ιστορία, στο βαθμό που δεν αμφισβητείται, προκύπτει το ασφαλές συμπέρασμα ότι ο Α.Χ. έζησε τουλάχιστον μέχρι το έτος 147 μ.Χ.
Ο χαλίφης αλ Μαμούν έχει θεωρηθεί υποστηρικτής των επιστημών. Είναι βέβαιο ότι ο Α.Χ. ήταν στον κύκλο των λογίων, οι οποίοι ήταν ευνοούμενοι του χαλίφη και τον προσέφεραν υπηρεσίες. Αυτό επιβεβαιώνεται, όπως θα δούμε στο δεύτερο κεφάλαια και από το εγκώμιο που πλέκει ο Α.Χ. για το χαλίφη, στην απαγωγή της πραγματείας του περί της άλγεβρας. Επιπλέον ο Α.Χ, σε αναγνώριση της ευεργεσίας που δέχτηκε από τον αλ-Μαμούν του αφιέρωσε δύο από τα έργα που συνέγραψε, την πραγματεία του περί αστρονομίας και την Άλγεβρα του.
Η χρήση της αστρολογίας για πρόβλεψη, τόσο σε ατομικό επίπεδο όσο και για κοινωνικά ενδεχόμενα ήταν της μόδας στην αυλή των περισσοτέρων χαλίφηδων. Έτσι φαίνεται πως αστρονόμοι και μαθηματικοί ήταν επιφορτισμένοι και με την περιοχή αστρολογικών προβλέψεων στους πάτρωνες τους. Ο ιστορικός αλ-Ταμπερή αναφέρει την ακόλουθη επιτυχία για τον χαλίφη αλ-Ουαθίκ (142- 147 μ.Χ). Κατά την διάρκεια σοβαρής ασθένειάς του, ο χαλίφης ζήτησε από τον Α.Χ να προβλέψει με βάση το προσκοπό του αν θα ανάρρευσε ή όχι. Αν και ο Α.Χ προέβλεψε ακόμη πενήντα χρόνια ζωής, οι αλ Ουαθικ απεβίωσε σε δέκα ημέρες. Δεν είναι σαφές αν ο αλ-Ταμπουρί αναφέρει την ιστορία για το δίδαγμα της, ότι ακόμη και σπουδαίοι επιστήμονες κάνουν λάθη ή σαν παράδειγμα για την “πολιτικής ευστροφία του Α.Χ. Πάντως από αυτή την ιστορία, στο βαθμό που δεν αμφισβητείται, προκύπτει το ασφαλές συμπέρασμα ότι ο Α.Χ. έζησε τουλάχιστον μέχρι το έτος 147 μ.Χ.
Κάποιες βιογραφίες του Α.Χ αναφέρονται ότι συμμετείχε σε μια αποστολή εξερεύνησης στο έδαφος της Βυζαντινής αυτοκρατορίας κατόπιν εντολής του αλ-Ουαθίκ το έτος 842 μ.Χ. Αυτή η πληροφορία δεν ανταποκρίνεται στα πραγματικά γεγονότα και οφείλεται στη συσχέτιση του ονόματος Mutuammad Ibn Musa, ο αστρονόμος του λόγου που συμμετείχε, με τον Α.Χ. Όμως είναι σχεδόν βέβαια, ότι δεν πρόκειται για τον Α.Χ αλλά για τον έναν από τους τρείς αδελφούς Μπανού Μούσα, οι οποίοι απασχολούνταν επίσης στη βιβλιοθήκη της σοφίας Ο αστρονόμος και μαθηματικός αλ-Μπιρούνι 1973 – 2048 μ.Χ) μας πληροφορεί ότι ο Α Χ. σε συνεργασία με τον αστρονόμο Γιαχία την Αμπί Μανσούρ ανέλαβε τη μέτρηση της λοξότητας της εκλειπτικής, με εντολή του χαλίφη αλ-Μαμούν.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου