Ο κόσμος της προσομοίωσης, του Νικ Μπόστρομ, καθηγητή φιλοσοφίας στη Οξφόρδη, είναι παρόμοιος με εκείνον του Μάτριξ, όπου οι περισσότεροι άνθρωποι δεν συνειδητοποιούν ότι οι ζωές κι ο κόσμος τους είναι ψευδαισθήσεις που δημιουργούνται από τους εγκεφάλους τους ενώ τα σώματά τους είναι βυθισμένα σε δοχεία με υγρό. Ωστόσο, στην κατά Μπόστρομ έννοια της πραγματικότητας, δεν έχουν καν σώμα φτιαγμένο από σάρκα, υπάρχει μόνον ο εγκέφαλός τους, ένα δίκτυο από κυκλώματα ηλεκτρονικού υπολογιστή.
Δεν υπάρχει η δυνατότητα να αποσυνδέσουν τον εγκέφαλο τους, να αποδράσουν από το δοχείο, και να δουν τον αληθινό κόσμο, όπως στο Μάτριξ. Δεν υπάρχει η δυνατότητα συνειδητοποίησης της ψευδαίσθησης στην οποία ζουν, εκτός κι αν χρησιμοποιήσουν την λογική προσέγγιση Μπόστρομ.
Ο Μπόστρομ ισχυρίζεται ότι η μεγάλη τεχνολογική πρόοδος επιτρέπει την δημιουργία ενός υπερυπολογιστή με υπολογιστική ισχύ μεγαλύτερη από το σύνολο όλων των ανθρώπινων εγκεφάλων του πλανήτη και ότι κάποιο είδος εξελιγμένου «μετά-ανθρώπου» που πιθανώς το έχει πετύχει αυτό, μπορεί να δημιουργήσει «προγονικές προσομοιώσεις» της εξελικτικής ιστορίας του είδους του, φτιάχνοντας εικονικούς κόσμους κατοικημένους από εικονικούς ανθρώπους με πλήρως ανεπτυγμένο εικονικό νευρικό σύστημα.
Κάποιοι ειδικοί Η/Υ, βασισμένοι στα υπάρχοντα δεδομένα, υπολογίζουν ότι εμείς θα έχουμε φτάσει σε αυτό το επίπεδο στα μέσα του αιώνα μας. Ωστόσο, για τον Μπόστρομ δεν έχει σημασία ο απαιτούμενος χρόνος, μπορεί να είναι είτε 50 είτε 5 εκατομμύρια χρόνια. Αν ο πολιτισμός των συγκεκριμένων ανθρώπων επιβίωσε μέχρι να αγγίξει αυτό το επίπεδο, κι αν οι μετά-άνθρωποι έφτασαν σε σημείο να μπορούν να δημιουργήσουν τέτοια προγράμματα προσομοίωσης, για ερευνητικούς ή για ψυχαγωγικούς λόγους, τότε ο αριθμός των εικονικών προγόνων που έχουν δημιουργήσει πιθανόν να είναι κατά πολύ μεγαλύτερος από τον αριθμό των πραγματικών.
Δεν υπάρχει τρόπος γι’ αυτούς τους προγόνους να ξέρουν με βεβαιότητα αν είναι εικονικοί ή πραγματικοί διότι οι εικόνες και τα συναισθήματα που έχουν είναι αδιαχώριστα. Αλλά από τη στιγμή που υπάρχουν τόσοι πολλοί εικονικοί πρόγονοι, κάθε άτομο θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι η πιθανότητα να ζει σε έναν εικονικό κόσμο είναι σχεδόν βεβαιότητα.
Τα μαθηματικά και η λογική είναι αμείλικτα
Aπό την στιγμή που θα υποθέσουμε ότι ένας μεγάλος αριθμός προσομοιώσεων έχει τεθεί σε λειτουργία. Υπάρχουν όμως και δύο εναλλακτικές υποθέσεις, επισημαίνει ο Μπόστρομ. Η μία είναι ότι ο ανθρώπινος πολιτισμός δεν φτάνει ποτέ τεχνολογικά στο σημείο να μπορεί να φτιάχνει προσομοιώσεις, ίσως επειδή αυτοκαταστρέφεται νωρίτερα. Η άλλη είναι ότι οι «μετά-άνθρωποι» δεν δημιουργούν τέτοιες προσομοιώσεις.
Αυτό το είδος μετά-ανθρώπου θα μπορούσε να έχει άλλους τρόπους ψυχαγωγίας, για παράδειγμα, ερεθίζοντας απ’ ευθείας τα εγκεφαλικά κέντρα της ευχαρίστησης. Ίσως να μην χρειαζόταν να δημιουργήσει προσομοιώσεις για επιστημονικούς σκοπούς επειδή θα διέθετε καλύτερα μεθοδολογικά εργαλεία για να μελετήσει το παρελθόν του. Επίσης, είναι πολύ πιθανό να είχαν ηθικές αναστολές στο θέμα της προσομοίωσης ανθρώπων, αν και συχνά γίνονται πράγματα τα οποία δεν είναι ηθικά.
Ο Μπόστρομ δεν ισχυρίζεται ότι γνωρίζει με βεβαιότητα ποια από αυτές τις πιθανές εκδοχές ισχύει, αλλά δίνει ένα ποσοστό της τάξης του 20% να ζούμε σε έναν προσομοιωμένο κόσμο, ίσως και μεγαλύτερο. Πιστεύει ότι είναι πολύ πιθανό οι ανεπτυγμένοι πολιτισμοί να φτιάχνουν τέτοιους υπερυπολογιστές. Ίσως οι χρήστες αυτών των υπολογιστών να είναι σαν τα εκατομμύρια των ανθρώπων που βυθίζονται καθημερινά σε εικονικούς κόσμους πλήθους ηλεκτρονικών παιχνιδιών (Second Life, SimCity, World of Warcraft) και να χρησιμοποιούν αυτά τα προγράμματα για να έχουν μια ευκαιρία να ελέγξουν την Ιστορία ή να υποδυθούν τους ιστορικούς εικονικούς ρόλους σημαντικών προσωπικοτήτων.
Είναι ενοχλητική η ιδέα ότι ο κόσμος μας μπορεί να είναι μια προσομοίωση σε έναν φουτουριστικό υπερυπολογιστή, μέχρι τη στιγμή που θέτουμε την κλασική θεολογική ερώτηση: «πώς ο Θεός επιτρέπει τόσο κακό στον κόσμο;». Για τον ίδιο λόγο που υπάρχουν επιδημίες, σεισμοί, και μάχες σε παιχνίδια όπως το World of Warcraft. «Η ειρήνη είναι πολύ πληκτική, φίλε».
Ένα πιο πρακτικό ερώτημα είναι πώς να συμπεριφερθεί κανείς σε μια ηλεκτρονική προσομοίωση; Η πρώτη αντίδραση είναι να πει ότι τίποτα δεν έχει σημασία διότι τίποτα δεν είναι αληθινό. Αλλά δεδομένου ότι τα νευρωνικά του κυκλώματα είναι φτιαγμένα από πυρίτιο (ή οποιοδήποτε άλλο μετα-ανθρώπινο υλικό) αντί άνθρακα, δεν σημαίνει ότι οι αισθήσεις του είναι λιγότερο αληθινές.
Ο Ντέηβιντ Τσάλμερς, καθηγητής Φιλοσοφίας στο Εθνικό Πανεπιστήμιο της Αυστραλίας, υποστηρίζει ότι η υπόθεση προσομοίωσης του Μπόστρομ δεν πρέπει να αποτελεί αντικείμενο σκεπτικισμού διότι απλώς είναι μια διαφορετική μεταφυσική εξήγηση του κόσμου μας. Ο,τιδήποτε αγγίζουμε αυτή την στιγμή, ένα χαρτομάντιλο, ένα πληκτρολόγιο, ένα πλαστικό κυπελλάκι του καφέ, είναι πραγματικό για μας, ακόμη κι αν δημιουργήθηκε από τα κυκλώματα ενός Η/Υ, όσο κι αν θα ήταν φτιαγμένο από ξύλο, πλαστικό ή πηλό.
Οι εικονικοί άνθρωποι που ζουν σε αυτή την προσομοίωση συνεχίζουν να έχουν την επιθυμία της αθανασίας αλλά και όλες τις πιθανές μεταθανάτιες καταστάσεις ύπαρξης που θα είχε προγραμματίσει ο κατασκευαστής τους.
Ίσως αυτό σημαίνει ότι, σε περίπτωση που το άτομο έχει κάποιες ηθικές αρχές, μπορεί να πιστεύει ότι αν και ο μετα-ανθρώπινος κατασκευαστής του μοιράζεται τις ίδιες αρχές, υπάρχει περίπτωση να το ανταμείψει αν έχει σωστή συμπεριφορά.
Ή ίσως, όπως ισχυρίζεται ο Ρόμπιν Χάνσον, οικονομολόγος στη Πανεπιστήμιο Μέησον:
“Το άτομο οφείλει να προσπαθεί να είναι όσο πιο ενδιαφέρον γίνεται, διότι έτσι υπάρχει η πιθανότητα ο κατασκευαστής του να το χρησιμοποιήσει και στην επόμενη προσομοίωση”
Βεβαίως, είναι δύσκολο να φανταστούμε πώς είναι αυτός ο κατασκευαστής; Μπορεί να έχει ένα σώμα από σάρκα ή πλαστικό, αλλά μπορεί επίσης να είναι ένας εικονικός δημιουργός που ζει στον Η/Υ ενός ακόμη πιο εξελιγμένου νοήμονος είδους. Ίσως να υπάρχουν πολλά επίπεδα προσομοιώσεων μέσα σε προσομοιώσεις, μέχρι να φτάσουμε στο τέλος στον Αρχιτέκτονα της πρωταρχικής προσομοίωσης, στον Πρώτο Σχεδιαστή – ας τον ονομάσουμε έτσι.
Από την άλλη πάλι, ίσως ο Πρώτος Σχεδιαστής να μην επέτρεψε στα δημιουργήματά του να προσομοιώσουν τους δικούς τους κόσμους. Σύμφωνα με την λογική του Μπόστρομ, ίσως μόλις έφτασαν στο επίπεδο να φτιάξουν προσομοιώσεις συνειδητοποίησαν ότι και οι ίδιοι ήταν προσομοιώσεις κάποιου άλλου. Αυτό όμως δεν θα χαλούσε όλη την ευχαρίστηση του Πρώτου Σχεδιαστή; Ίσως πάλι, όμως, να επέτρεπε αυτή την δημιουργία προσομοιώσεων, είτε από ανοχή, είτε για να δει τις αντιδράσεις μας στην συνειδητοποίηση αυτού του γεγονότος.
Επίσης, είναι πιθανόν να υπάρχουν τεχνικά προβλήματα σε αυτή την δημιουργία των διαδοχικών προσομοιώσεων. Μπορεί να μην υπάρχει η απαραίτητη υπολογιστική ισχύς για να συνεχιστούν οι προσομοιώσεις δισεκατομμυρίων κατοίκων ενός εικονικού κόσμου που θα άρχιζαν να φτιάχνουν κι αυτοί με την σειρά τους δικούς τους κόσμους, με δισεκατομμύρια άλλους κατοίκους κ.ο.κ.
Αυτό είναι μια κακή είδηση για τους φουτουριστές που πιστεύουν ότι θα μπορέσει να κατασκευαστεί, στην διάρκεια αυτού του αιώνα, ένας Η/Υ που θα μπορεί να προσομοιώσει όλους τους κατοίκους της Γης. Αυτό το όνειρο μπορεί να χαθεί μέσα από κάποιο μήνυμα που θα πάρουμε από τον Πρώτο Σχεδιαστή, όπως «Δεν υπάρχει αρκετή μνήμη για να συνεχιστεί η προσομοίωση».
Το πιθανότερο όμως είναι να γράφει το πασίγνωστο, «Game Over»!…
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου