ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ
Ο κύριος Σ. δεν είναι μόνο χημικός και κεφαλαιοκράτης, αλλά και εμβριθής παρατηρητής και μεγάλος φιλόσοφος.
Ο κύριος Ο. δεν είναι μόνο κερδοσκόπος, αλλά και άνθρωπος με κρατικό κύρος. Έχει κάτι από αρπακτικό πουλί, αλλά και από ερπετό συνάμα` αρπάζει θησαυρούς και ξέρει να γητεύει τους φύλακες.
Αν αυτοί οι δύο άνθρωποι έρχονταν στα χέρια, δε νομίζετε ότι θα πρόσφεραν ένα υπέροχο θέαμα, παλεύοντας ο ένας εναντίον της πανουργίας του άλλου, παραβγαίνοντας στα λόγια, στα εξωφρενικά ψέματα, έχοντας τον νου τους στην κερδοσκοπία και στους αριθμούς;
Κι όμως, ένα βράδυ συναντήθηκαν σ’ ένα σπίτι, δίπλα στη θαλπωρή του τζακιού, υπό το φως των κεριών, με το ψέμα στα χείλη, στα δόντια, στο μέτωπο, στα μάτια, στα χέρια, οπλισμένοι σαν αστακοί. Το ζητούμενο ήταν τα χρήματα. Αυτή η μονομαχία έλαβε χώρα στα χρόνια της Πρώτης Αυτοκρατορίας.
Ο κύριος Ο., που χρειαζόταν 500.000 φράγκα για την επομένη, πήγε κατά τα μεσάνυχτα και στάθηκε απέναντι στον Σ.
Κοιτάξτε τον κύριο Σ., έναν άνθρωπο σκληρό, έναν αληθινό Σάυλοκ που, όντας ακόμα πιο πανούργος από τον προγενέστερό του, έπαιρνε τη λίβρα της σάρκας πριν καν δώσει το δάνειο. Βλέπετε πως τον πλευρίζει ο Ο., ο Αλκιβιάδης της τράπεζας, ο άνθρωπος που ήταν ικανός να πάρει δάνειο διαδοχικά από τρία βασίλεια χωρίς να τα εξοφλήσει, πείθοντας ταυτόχρονα όλο τον κόσμο ότι τα έκανε να πλουτίσουν; Παρακολουθήστε τους! Ο κύριος Ο. ζητάει με άνεση από τον κύριο Σ. 500.000 φράγκα για είκοσι τέσσερις ώρες, υποσχόμενος ότι θα τα επιστρέψει σε τίτλους.
«Κύριε» είπε ο κύριος Σ. στον άνθρωπο που μου μετέφερε αυτή την ανεκτίμητη ιστορία «όταν ο Ο. μου εξηγούσε τις λεπτομέρειες για τους τίτλους, άσπρισε η άκρη της μύτης του μόνο από την αριστερή πλευρά, στην ελαφριά καμπύλη που σχηματίζεται στο κάτω μέρος του πτερυγίου της. Μου είχε δοθεί και στο παρελθόν η ευκαιρία να παρατηρήσω ότι, κάθε φορά που ο Ο. έλεγε ψέματα, αυτό το σημείο γινόταν άσπρο. Οπότε ήξερα ότι για ένα διάστημα τα 500.000 φράγκα μου θα διέτρεχαν κίνδυνο…».
«Και τι έγινε;» τον ρώτησε ο άνθρωπός μου.
«Τι να γίνει;» αποκρίθηκε ο κύριος Σ. και άφησε να του ξεφύγει ένας αναστεναγμός. «Τι να γίνει; Αυτό το φίδι με κράτησε εκεί επί μισή ώρα` του υποσχέθηκα τα 500.000 φράγκα και τα πήρε».
«Και σας τα επέστρεψε;…»
Ο Σ. θα μπορούσε να συκοφαντήσει τον Ο. Το πασίγνωστο σε όλους μίσος του τού έδινε κάθε δικαίωμα να το κάνει, και μάλιστα σε μια εποχή που η γλώσσα τσάκιζε υπολήψεις. Πρέπει να σου πω, προς τιμήν αυτού του αλλόκοτου ανθρώπου, ότι απάντησε:
«Ναι». Αλλά το είπε με ύφος περίλυπο. Θα ήθελε να μπορούσε να κατηγορήσει τον εχθρό του για μια επιπλέον εξαπάτηση.
Κάποιοι λένε ότι στο θέμα της προσποίησης ο κύριος Ο. ήταν πιο επιδέξιος κι από τον Ταλεϋράνδο. Δεν έχω κανέναν λόγο να μην το πιστέψω. Ο διπλωμάτης ψεύδεται για λογαριασμό άλλων, ο τραπεζίτης ψεύδεται για τον εαυτό του. Ε, λοιπόν, αυτός ο σύγχρονος Μπουρβαλέ, που είχε καταφέρει να διατηρεί τελείως αμετάβλητα τα χαρακτηριστικά του, εντελώς ανέκφραστο το βλέμμα του, πάντα σταθερό τον τόνο της φωνής του και επιδέξια αδιάφορο το βάδισμά του, αδυνατούσε να τιθασεύσει την άκρη της μύτης του. Ο καθένας μας έχει ένα σημείο που το ορίζει η ψυχή, έναν χόνδρο στο αυτί που κοκκινίζει, ένα νεύρο που τρεμοπαίζει, έναν εξόχως ιδιαίτερο τρόπο να ανοίγει τα βλέφαρα, μια ρυτίδα που την ακατάλληλη στιγμή βαθαίνει, ένα εύγλωττο σφίξιμο στα χείλη, ένα αποκαλυπτικό τρέμουλο στη φωνή, μια ανάσα που δε βγαίνει σωστά. Τι τα θέλετε; Η Φαυλότητα δεν είναι τέλεια.
ΟΝΟΡΕ ΝΤΕ ΜΠΑΛΖΑΚ, ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΒΑΔΙΣΜΑΤΟΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου