Πέμπτη 29 Απριλίου 2021

ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ: ΣΟΦΟΚΛΗΣ - Αἴας (748-783)

ΑΓ. τοσοῦτον οἶδα καὶ παρὼν ἐτύγχανον.
ἐκ γὰρ συνέδρου καὶ τυραννικοῦ κύκλου
750 Κάλχας μεταστὰς οἶος Ἀτρειδῶν δίχα,
ἐς χεῖρα Τεύκρου δεξιὰν φιλοφρόνως
θεὶς εἶπε κἀπέσκηψε παντοίᾳ τέχνῃ
εἶρξαι κατ᾽ ἦμαρ τοὐμφανὲς τὸ νῦν τόδε
Αἴανθ᾽ ὑπὸ σκηναῖσι μηδ᾽ ἀφέντ᾽ ἐᾶν,
755 εἰ ζῶντ᾽ ἐκεῖνον εἰσιδεῖν θέλοι ποτέ.
ἐλᾷ γὰρ αὐτὸν τήνδ᾽ ἔθ᾽ ἡμέραν μόνην
δίας Ἀθάνας μῆνις, ὡς ἔφη λέγων.
τὰ γὰρ περισσὰ κἀνόητα σώματα
πίπτειν βαρείαις πρὸς θεῶν δυσπραξίαις
760 ἔφασχ᾽ ὁ μάντις, ὅστις ἀνθρώπου φύσιν
βλαστὼν ἔπειτα μὴ κατ᾽ ἄνθρωπον φρονῇ.
κεῖνος δ᾽ ἀπ᾽ οἴκων εὐθὺς ἐξορμώμενος
ἄνους καλῶς λέγοντος ηὑρέθη πατρός.
ὃ μὲν γὰρ αὐτὸν ἐννέπει, τέκνον, δορὶ
765 βούλου κρατεῖν μέν, σὺν θεῷ δ᾽ ἀεὶ κρατεῖν.
ὃ δ᾽ ὑψικόμπως κἀφρόνως ἠμείψατο,
πάτερ, θεοῖς μὲν κἂν ὁ μηδὲν ὢν ὁμοῦ
κράτος κατακτήσαιτ᾽· ἐγὼ δὲ καὶ δίχα
κείνων πέποιθα τοῦτ᾽ ἐπισπάσειν κλέος.
770 τοσόνδ᾽ ἐκόμπει μῦθον. εἶτα δεύτερον
δίας Ἀθάνας, ἡνίκ᾽ ὀτρύνουσά νιν
ηὐδᾶτ᾽ ἐπ᾽ ἐχθροῖς χεῖρα φοινίαν τρέπειν,
τότ᾽ ἀντιφωνεῖ δεινὸν ἄρρητόν τ᾽ ἔπος·
ἄνασσα, τοῖς ἄλλοισιν Ἀργείων πέλας
775 ἵστω, καθ᾽ ἡμᾶς δ᾽ οὔποτ᾽ ἐκρήξει μάχη.
τοιοῖσδέ τοι λόγοισιν ἀστεργῆ θεᾶς
ἐκτήσατ᾽ ὀργήν, οὐ κατ᾽ ἄνθρωπον φρονῶν.
ἀλλ᾽ εἴπερ ἔστι τῇδε θἡμέρᾳ, τάχ᾽ ἂν
γενοίμεθ᾽ αὐτοῦ σὺν θεῷ σωτήριοι.
780 τοσαῦθ᾽ ὁ μάντις εἶφ᾽· ὃ δ᾽ εὐθὺς ἐξ ἕδρας
πέμπει με σοὶ φέροντα τάσδ᾽ ἐπιστολὰς
Τεῦκρος φυλάσσειν. εἰ δ᾽ ἀπεστερήμεθα,
οὐκ ἔστιν ἁνὴρ κεῖνος, εἰ Κάλχας σοφός.

***
ΑΓΓ. Ξέρω αυτό που ξέρω, γιατί ήμουνα εκεί παρών.
Ο Κάλχας βγαίνοντας από τη σύσκεψη των ηγεμόνων,
750 μόνος προχώρησε, παράμερα απ᾽ τους Ατρείδες
και πιάνοντας φιλόφρονα του Τεύκρου το δεξί του χέρι,
μιλώντας τού παράγγειλε, τον Αίαντα με κάθε τρόπο,
όλη τη μέρα αυτή, να τον κρατήσει μέσα στη σκηνή,
με τίποτε μην τον αφήσει έξω να βγει, αν θέλει
να τον δούνε ζωντανό τα μάτια του.
Γιατί, όσο κρατεί η μέρα αυτή, η θεϊκή οργή της Αθηνάς
θα τον καταδιώκει — είπε ο μάντης. Αφού τα ξιπασμένα,
φουσκωμένα σώματα —έλεγε ο μάντης—
συντρίβονται απ᾽ τους θεούς με συμφορές βαριές·
πράγμα που ισχύει όταν ένας που βλάστησε
760 μ᾽ ανθρώπου φυσικό, πάψει να σκέφτεται μετά σαν άνθρωπος.
Όπως αυτός, που αφήνοντας το πατρικό του σπίτι,
πήραν αμέσως τα μυαλά του αέρα, παρά τις φρόνιμες
συστάσεις του πατέρα του.
Παρότι εκείνος έλεγε: γιε μου, μαζί σου συμφωνώ,
να θες πάντα να βγαίνεις νικητής στον πόλεμο,
αλλά μ᾽ έναν θεό στο πλάι συνεργό, τη νίκη να γυρεύεις.
Εκείνος όμως μ᾽ άφρονο κομπασμό αποκρίθηκε:
πατέρα, με θεούς στο πλάι, κι ένας μηδαμινός
μπορεί εξίσου να νικήσει· όμως εγώ, ακόμη και χωρίς
εκείνων τη βοήθεια, έχω πεποίθηση
πως θα κερδίσω τον αγώνα μόνος.
770 Με τέτοια έπαρση μίλησε τότε. Αλλά και δεύτερη φορά,
όταν η ίδια η Αθηνά τον έσπρωχνε να στρέψει στον εχθρό
το φονικό του χέρι, αυτός της έδωσε μια φοβερή,
ανήκουστη απάντηση:
άνασσα, πήγαινε να παρασταθείς στους άλλους Αχαιούς·
σ᾽ ό,τι μας αφορά εμάς, ποτέ δεν πρόκειται
να συντριβεί το μέτωπο της μάχης.
Μ᾽ αυτά τα λόγια εισέπραξε ανυποχώρητη οργή
της Αθηνάς, με τρόπο ανάρμοστο
στον άνθρωπο αντιδρώντας.
Αν, παρά ταύτα, αυτή τη μέρα παραμείνει μέσα, ίσως
και να τον σώσουμε, με τη βοήθεια κάποιου θεού.
780 Τόσα είπε ο μάντης, και παρευθύς ο Τεύκρος,
από της σύναξης τον τόπο, έστειλε εμένα,
τα παραγγέλματά του να τηρήσω.
Ανίσως όμως πέσαμε έξω, πες πως εκείνος πια δεν ζει,
αν μάντεψε ο Κάλχας φρόνιμα.

Δεν υπάρχουν σχόλια :

Δημοσίευση σχολίου