Το τραυματικό στρες στην παιδική ηλικία μπορεί να οδηγήσει σε αλλαγές στον εγκέφαλο κατά την ενηλικίωση

Μια νέα ρηξικέλευθη μελέτη έδειξε ότι τραυματικά ή στρεσογόνα γεγονότα στην παιδική ηλικία μπορεί να οδηγήσουν σε πολύ μικρές αλλαγές στις βασικές δομές του εγκεφάλου που μπορούν τώρα να αναγνωριστούν δεκαετίες αργότερα. Η μελέτη είναι η πρώτη που δείχνει ότι τραυματισμός ή κακοποίηση κατά τα πρώιμα χρόνια ενός παιδιού – ένας καλά γνωστός παράγοντας κινδύνου για την ανάπτυξη παθήσεων ψυχικής υγείας όπως σοβαρή καταθλιπτική διαταραχή στην ενηλικίωση – πυροδοτούν αλλαγές σε ειδικές υπο-περιοχές της αμυγδαλής και του ιππόκαμπου. Όταν συμβούν οι αλλαγές αυτές, οι ερευνητές πιστεύουν ότι, οι περιοχές του εγκεφάλου που επηρεάστηκαν μπορεί να μην λειτουργούν καλά, δυνητικά αυξάνοντας τον κίνδυνο ανάπτυξης ψυχικών διαταραχών [στα ίδια άτομα] ως ενήλικες σε περιόδους πίεσης, άγχους.

«Τώρα, που μπορούμε πραγματικά να προσδιορίσουμε ποιες ειδικές περιοχές της αμυγδαλής ή του ιππόκαμπου μεταβάλλονται μόνιμα από περιστατικά κακοποίησης στην παιδική ηλικία, τραυματισμό ή κακομεταχείριση, μπορούμε να αρχίσουμε να εστιάζουμε στο πώς να περιορίσουμε ή ακόμη δυνητικά να αναστρέψουμε τις αλλαγές αυτές», αναφέρει ο Peter Silverstone του Τμήματος Ψυχιατρικής και ένας από την ομάδα των οκτώ ερευνητών του Πανεπιστημίου της Alberta που διεξήγαγαν την μελέτη.

Για τη μελέτη επιστρατεύτηκε ένα σύνολο 35 συμμετεχόντων με σοβαρή καταθλιπτική διαταραχή, στους οποίους συμπεριλαμβάνονταν 12 άνδρες και 23 γυναίκες πριν την εμμηνόπαυση ηλικιών 18 με 49 ετών. Οι ερευνητές επιστράτευσαν επίσης 35 υγιή υποκείμενα ελέγχου, όπου συμπεριλαμβάνονταν 12 άνδρες και 23 γυναίκες που ταίριαζαν κατά ηλικία, φύλο και επίπεδο εκπαίδευσης.

«(η έρευνα) Μπορεί να βοηθήσει να φωτιστεί κάπως το πώς δρουν νέες υποσχόμενες θεραπείες, όπως τα ψυχεδελικά, καθώς υπάρχουν πλήθος στοιχείων που υποστηρίζουν ότι μπορούν να αυξάνουν την αναγέννηση των νεύρων σε αυτές τις περιοχές. Η κατανόηση των ιδιαίτερων δομικών και νευροχημικών αλλαγών του εγκεφάλου που υπόκεινται των διαταραχών ψυχικής υγείας, είναι ένα βασικό βήμα προς την κατεύθυνση της ανάπτυξης δυνητικών νέων θεραπειών για αυτές τις παθήσεις, που έχουν αυξηθεί μοναδικά από την εμφάνιση της πανδημίας της COVIT-19», αναφέρει ο Silverstone, ο οποίος είναι επίσης μέλος του Ινστιτούτου Νευροεπιστήμης και Ψυχικής Υγείας του Πανεπιστημίου της Alberta.

Η μελέτη αναφέρει ότι προηγουμένως «η περισσότερη εργασία στην επίδραση του στρες στην αμυγδαλή και ιπποκάμπιες υποδομές έχει διενεργηθεί σε ζώα», και ο άμεσος έλεγχος των μοντέλων προ-κλινικού στρες στους ανθρώπους ήταν αδύνατος μέχρι σήμερα. Ωστόσο, «πρόσφατες αναβαθμίσεις στην υψηλής ανάλυσης MRI (magnetic resonance imaging) των ιπποκάμπιων υπο-πεδίων και των υπο-πυρήνων της αμυγδαλής έχουν επιτρέψει τους ερευνητές να ελέγξουν τα μοντέλα αυτά in vivo σε ανθρώπους, για πρώτη φορά».

Άπαξ και συμβούν αυτές οι βιολογικές αλλαγές στις σχετιζόμενες με το στρες δομές του εγκεφάλου, οι ερευνητές λένε ότι, οι επηρεασμένες περιοχές του εγκεφάλου μπορεί να γίνουν δυσπροσαρμοστικές ή δυσλειτουργικές όταν οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν τα άγχη του ενήλικα, καθιστώντας τους «περισσότερο ευάλωτους» για να αναπτύξουν κατάθλιψη ή άλλες ψυχιατρικές διαταραχές ως ενήλικες. 

Η αμυγδαλή και ο ιππόκαμπος θεωρούνται στόχοι των δυσκολιών της παιδικής ηλικίας «επειδή εμφανίζουν παρατεταμένη μεταγεννητική ανάπτυξη, υψηλή πυκνότητα υποδοχέων γλυκοκορτικοειδών και μεταγεννητική νευρογένεση», σημειώνεται στη μελέτη. «Η μελέτη επιβεβαίωσε τις αρνητικές επιδράσεις των αντιξοοτήτων της παιδικής ηλικίας στη δεξιά αμυγδαλή και οι επιδράσεις αυτές επηρεάζουν επίσης την βασεοπλευρική αμυγδαλή».