ΣΕΝΕΚΑΣ: Στις δυσκολίες επιστράτευσε τη λογική

Όλοι μας είμαστε δεμένοι με την τύχη. Μερικοί έχουν δεθεί με χαλαρή και χρυσή αλυσίδα, άλλοι με σφιχτή, καμωμένη από ευτελέστερο μέταλλο` ποια σημασία όμως έχει αυτό; Η ίδια αιχμαλωσία μάς κρατά όλους στα δεσμά της, γιατί και όσοι έδεσαν άλλους έχουν και οι ίδιοι δεθεί – εκτός αν νομίζεις ότι η αλυσίδα στο αριστερό χέρι είναι ελαφρότερη. Κάποιοι δένονται με το δημόσιο αξίωμά τους, άλλοι με τον πλούτο τους` μερικοί φέρουν τα δεσμά της υψηλής τους καταγωγής, άλλοι της ταπεινής` κάποιοι υποκλίνονται μπροστά σε ξένο βασίλειο, άλλοι μπροστά στο δικό τους` μερικοί υποχρεώνονται να παραμείνουν σε έναν τόπο εξόριστοι, άλλοι παραμένουν ως ιερείς.

Ολόκληρη η ζωή είναι μια δουλεία. Γι’ αυτό θα πρέπει κανείς να συμφιλιωθεί με τον κλήρο που του έλαχε, να παραπονιέται γι’ αυτόν όσο γίνεται λιγότερο και να κρατά για τον εαυτό του όποιο καλό του τύχει` καμιά κατάσταση δεν είναι τόσο πικρή, ώστε να μην μπορεί ένα ήρεμο μυαλό να βρει κάποια παρηγοριά σ’ αυτήν. Ακόμα και οι μικροί χώροι με έναν επιδέξιο σχεδιασμό συχνά αποκαλύπτουν περισσότερες χρήσεις` και η προσεκτική εκμετάλλευση του χώρου μπορεί να τον κάνει κατοικήσιμο, ακόμα κι αν είναι πολύ μικρών διαστάσεων. Στις δυσκολίες επιστράτευσε τη λογική` έχεις τη δυνατότητα να απαλύνεις τα σκληρά και να διευρύνεις τα στενά, έτσι που τα βάρη να ασκούν τελικά μικρότερη πίεση σε όσους τα υποφέρουν με δεξιότητα.

Θα πρέπει ακόμα να μη στέλνουμε τις επιθυμίες μας σε μακρινά ταξίδια, αλλά να τους επιτρέπουμε να έχουν προσπέλαση στα κοντινά, μια και δεν πρόκειται βέβαια να ανεχθούν να τις αποκλείσουμε εντελώς. Αφήνοντας κατά μέρος εκείνα τα πράγματα που είτε δεν μπορούν να γίνουν είτε μπορούν να γίνουν μόνο με δυσκολία, ας επιδιώξουμε όσα βρίσκονται κοντά μας και προκαλούν τις ελπίδες μας, ας έχουμε όμως συνειδητοποιήσει ότι όλα τους είναι εξίσου ασήμαντα, διαφέρουν εξωτερικά ως προς την εμφάνιση, είναι όμως το ίδιο μάταια στο εσωτερικό τους. Και ας μη φθονούμε αυτούς που στέκονται σε υψηλότερες θέσεις` όπου υπάρχουν ύψη, υπάρχουν και γκρεμοί.

ΣΕΝΕΚΑΣ, Περί της πνευματικής γαλήνης