Κατάλαβα ότι το να προσπαθώ να το κάνω τέλειο, ήταν η αιτία που δεν ήταν τέλειο

Εσύ γνωρίζεις το κέντρο σου; Αν δεν το γνωρίζεις, τότε συνεχώς θα φοβάσαι. Γι’ αυτό και η συνείδηση τού εαυτού πάντοτε φοβάται, πάντοτε τρέμει. Και πάντοτε χρειάζεσαι υποστήριξη από τους άλλους, κάποιον να σε χειροκροτήσει, κάποιον να σε αναγνωρίσει, κάποιον να σου πει πόσο όμορφος είσαι και πόσο ευφυής. Χρειάζεσαι κάποιον να σου τα πει όλα αυτά, σαν υπνωτιστική υποβολή, ώστε να μπορέσεις να πιστέψεις ότι ναι, είσαι όμορφος, είσαι δυνατός. Βλέπεις όμως ότι έτσι εξαρτάσαι από τους άλλους;

Ένας ανόητος έρχεται και σου λέει πως είσαι ευφυής. Και στην πραγματικότητα, φαίνεσαι ευφυής μόνο σε έναν ανόητο. Αν εκείνος είναι πιο ευφυής από σένα, ασφαλώς και δεν θα του φαίνεσαι ευφυής. Έτσι, έρχεται ένας ανόητος και πιστοποιεί την ευφυΐα σου κι εσύ είσαι πολύ ευτυχής. Μπορείς να φαίνεσαι όμορφος μόνο σε έναν άσχημο άνθρωπο. Αν εκείνος είναι πιο όμορφος από σένα, θα του φαίνεσαι άσχημος, επειδή όλα είναι σχετικά. Κι όταν άσχημοι άνθρωποι πιστοποιούν πως είσαι όμορφος, εσύ είσαι τρομερά ευτυχής.

Τί είδους ευφυΐα είναι αυτή, που χρειάζεται να πιστοποιηθεί από ανόητους ανθρώπους; Τί είδους ομορφιά είναι αυτή, που χρειάζεται να πιστοποιηθεί από άσχημους ανθρώπους; Αυτό είναι τελείως ψεύτικο, είναι ανόητο! Εμείς όμως αναζητούμε συνεχώς στον έξω κόσμο, να βρούμε κάποια υποστήριξη για το εγώ μας, κάποιον να μας υποστηρίξει λίγο, ένα στήριγμα. Διαφορετικά, υπάρχει πάντοτε ο κίνδυνος να καταρρεύσει το εγώ μας. Έτσι, πρέπει να το υποστηρίζουμε από όλες τις πλευρές και συνεχώς εμφανίζεται ανησυχία.

Γι’ αυτό έχεις περισσότερη χάρη όταν είσαι μόνος — επειδή δεν έχεις ανησυχίες. Κανένας δεν βρίσκεται εκεί για να σε δει. Είσαι πιο αθώος όταν είσαι μόνος. Μέσα στο μπάνιο σου, είσαι πιο αθώος — είσαι και πάλι παιδί. Στέκεσαι μπροστά στον καθρέφτη και κάνεις γκριμάτσες και το απολαμβάνεις. Αν όμως αντιληφθείς ότι το παιδί σου σε βλέπει από την κλειδαρότρυπα, αμέσως γίνεσαι τελείως διαφορετικός. Τώρα διακυβεύεται το εγώ. Γι αυτό, οι άνθρωποι φοβούνται τόσο πολύ τους άλλους. Όταν είσαι μόνος, δεν έχεις καμία αγωνία.

Υπάρχει μια διάσημη ιστορία από το Ζεν:
Ένας δάσκαλος τού Ζεν ζωγράφιζε και είχε πει στον επικεφαλής των μαθητών του να καθίσει δίπλα του και να του πει όταν ο πίνακας θα ήταν τέλειος. Ο μαθητής ανησυχούσε κι ο δάσκαλος ανησυχούσε επίσης, επειδή κανένας δεν είχε δει ποτέ τον δάσκαλο να κάνει κάτι που δεν ήταν τέλειο. Εκείνη την ημέρα όμως, τα πράγματα πήγαιναν στραβά. Ο δάσκαλος προσπαθούσε. Κι όσο περισσότερο προσπαθούσε, τόσο χειρότερα πήγαιναν τα πράγματα.

Στην Ιαπωνία και στην Κίνα, όλη η τέχνη της καλλιγραφίας γίνεται πάνω σε ριζόχαρτο, σε ένα πολύ ευαίσθητο χαρτί, πολύ εύθραυστο. Αν διστάσεις έστω και λίγο, αυτό θα φανεί στην καλλιγραφία — επειδή χύνεται περισσότερο μελάνι πάνω στο χαρτί κι απλώνεται και γίνεται μουτζούρα. Πρέπει να έχεις συνεχή ροή και να μη διστάσεις ούτε στιγμή.

Αν διστάσεις έστω και για μια στιγμή, για ένα κλάσμα τού δευτερολέπτου, τι να κάνεις; — την πάτησες. Κι εκείνος που έχει διαπεραστικό μάτι, θα πει αμέσως; «Αυτή δεν είναι Ζεν ζωγραφική!» Επειδή η Ζεν ζωγραφική πρέπει να είναι αυθόρμητη, ρευστή.

Ο δάσκαλος προσπαθούσε και προσπαθούσε. Κι όσο περισσότερο προσπαθούσε… Άρχισε να ιδρώνει. Ο μαθητής καθόταν εκεί και κουνούσε ξανά και ξανά το κεφάλι του αρνητικά: «Όχι, αυτό δεν είναι τέλειο.» Κι ο δάσκαλος έκανε ολοένα και περισσότερα λάθη.

Ύστερα τέλειωνε το μελάνι, οπότε ο δάσκαλος είπε: «Πήγαινε να ετοιμάσεις κι άλλο μελάνι.» Όσο ο μαθητής βρισκόταν έξω και ετοίμαζε το μελάνι, ο δάσκαλος έφτιαξε ένα αριστούργημα. Όταν ήρθε ο μαθητής, είπε: «Δάσκαλε, αυτό είναι τέλειο! Τί συνέβη;»

Ο δάσκαλος γέλασε. Είπε: «Κατάλαβα ένα πράγμα: Η παρουσία σου, η ίδια η ιδέα ότι κάποιος βρισκόταν εδώ για να παινέσει ή για να επικρίνει, για να πει ναι ή όχι, τάραξε την εσωτερική μου ηρεμία. Κατάλαβα ότι το να προσπαθώ να το κάνω τέλειο, ήταν η αιτία που δεν ήταν τέλειο.»