Διαταραχή αυτιστικού φάσματος

O αυτισμός είναι μία νευροψυχιατρική διαταραχή που εμφανίζεται σε μικρή ηλικία. Επηρεάζει το άτομο γνωστικά, συναισθηματικά, συμπεριφορικά, και μπορεί να εμφανιστεί σε πολλές μορφές και με πολλές εκφάνσεις. Έτσι τείνουμε να αναφερόμαστε στο αυτιστικό φάσμα και όχι στον αυτισμό στον ενικό, υποδηλώνοντας την πολυπλοκότητα της πάθησης.

Διαγνωστικά αποτελείται από τρεις κατηγορίες συμπτωμάτων. Για την διάγνωση απαιτούνται τουλάχιστον έξι υποσυμπτώματα, τουλάχιστον δύο από την πρώτη κατηγορία και ένα από τις επόμενες.

Συμπτώματα:
Δυσκολία στην κοινωνική συναναστροφή, που φαίνεται μέσα από:

α. Σημαντικά προβλήματα στην μη λεκτική επικοινωνία (π.χ. βλεμματική επαφή, έκφραση προσώπου, στάση σώματος).

β. Αποτυχία στην δημιουργία φίλων και σχέσεων (ανάλογα με την ηλικία).

γ. Έλλειψη αυθόρμητης αναζήτησης χαράς και μοιράσματος αυτής.

δ. Έλλειψη συναισθηματικής και κοινωνικής εγγύτητας.

Δυσκολία στην επικοινωνία, που φαίνεται μέσα από:

α. Καθυστέρηση ή έλλειψη λεκτικής επικοινωνίας (χωρίς προσπάθεια για άλλου τύπου επικοινωνία).

β. Δυσκολία στο ξεκίνημα και την συνέχιση συζήτησης.

γ. Στερεοτυπική και επαναληπτική χρήση γλώσσας.

δ. Έλλειψη παιχνιδιού ή δυσκολία σε φανταστικά παιχνίδια (ανάλογα με την ηλικία).

Επαναλαμβανόμενες και στερεοτυπικές συμπεριφορές, ενδιαφέροντα και δραστηριότητες, που φαίνονται μέσα από:

α. Στερεοτυπικά μοτίβα ενδιαφερόντων.

β. Δυσκολία στην δράση έξω από την ρουτίνα (ή τις μαθημένες συμπεριφορές).

γ. Στερεοτυπικά και επαναληπτικά μοτίβα κίνησης.

δ. Επίμονη ενασχόληση με κομμάτια από αντικείμενα.

Όλα τα προηγούμενα συνοδεύονται από καθυστερημένη ανάπτυξη σε έναν ή περισσότερους τομείς (π.χ. γλώσσα) και δεν πρέπει να εξηγούνται καλύτερα από άλλες παθήσεις (όπως Rett Disorder). Συνολικά, τα συμπτώματα λειτουργούν συνδυαστικά, δίνοντας μία ιδιαίτερη εικόνα στο άτομο (και στο παιδί, καθώς όπως προαναφέρθηκε, εμφανίζεται από τα πρώτα χρόνια ζωής).

Τα συμπτώματα, όπως είναι διατυπωμένα σε διαγνωστικά εργαλεία (π.χ. DSM-IV), μπορούν να δώσουν μία αίσθηση του τι είναι αυτιστικό φάσμα, όμως η πραγματικότητα είναι αρκετά πιο περίπλοκη.

Τα συμπτώματα μπορούν να εμφανιστούν σε κάθε πιθανό συνδυασμό και σε διαφορετική ένταση σε κάθε άτομο.

Έτσι, ένας κεντρικός παράγοντας είναι η λειτουργικότητα: υπάρχουν άτομα στο φάσμα με υψηλή άλλα και με χαμηλή λειτουργικότητα. Αυτό καθορίζει τις παρεμβάσεις που θα χρειαστεί ο καθένας, αλλά και τους στόχους που μπορούν να τεθούν στην καθημερινότητα. Υπάρχουν πολλές διαθέσιμες παρεμβάσεις πλέον που αντιμετωπίζουν τα συμπτώματα του αυτισμού (π.χ. λογοθεραπεία, εργοθεραπεία, κλπ.) και που μπορούν να βοηθήσουν στην αύξηση της λειτουργικότητας του ατόμου και στην ομαλή ένταξή του σε κοινωνικό περίγυρο (οι λεπτομέρειες εξαρτώνται από την σοβαρότητα των συμπτωμάτων εξαρχής).

Επιπλέον υπάρχουν και φαρμακευτικές παρεμβάσεις που προτείνονται σε κάποιες περιπτώσεις, στοχεύοντας στον έλεγχο συγκεκριμένων πτυχών (π.χ. της OCD πλευράς) για την αύξηση της ευρύτερης λειτουργικότητας. Τα αίτια της εκδήλωσης αυτισμού είναι τόσο γενετικά όσο και περιβαλλοντικά, και η έκφανση αναφέρεται σε πολλές διαφορετικές πλευρές του εγκεφάλου· έτσι η ιδανική παρέμβαση συμπεριλαμβάνει διεπιστημονική ομάδα σε συνεργασία.

Το αυτιστικό φάσμα επηρεάζει έντονα την καθημερινότητα του ατόμου, αλλά πλέον οι παρεμβάσεις είναι ποικίλες και το κοινωνικό πλαίσιο πιο έτοιμο να αποδεχθεί. Έτσι τα άτομα στο φάσμα μπορούν να έχουν ποιότητα ζωής!