Η πλειονότητα των συγγραφέων επιστημονικής φαντασίας ταξιδεύει νοερά μέχρι τις πιο απόμερες εσχατιές του Σύμπαντος, για να βρει υλικό για τα βιβλία της. Ελάχιστοι όμως στρέφουν την προσοχή τους σε έναν εξ ίσου άγνωστο μικρόκοσμο που βρίσκεται ωστόσο στον ίδιο πλανήτη με εμάς, όπως είναι για παράδειγμα τα έντομα. Αυτό ακριβώς κάνει ο Γάλλος συγγραφέας Μπερνάρ Βέμπερ, στον τρίτο τόμο της τριλογίας του με θέμα τα μυρμήγκια, που έχει τίτλο «H Επανάσταση των Μυρμηγκιών»
Απ ότι μαντεύει ο αναγνώστης κάποιος από εκείνους τους ουτοπιστές ερευνητές προσπαθούν που να ωθήσουν -συνήθως μάταια- την εξέλιξη της ανθρωπότητας έτη φωτός μακριά, ονόματι Εντμον Ουέλς, κατόρθωσε να κατασκευάσει μια συσκευή επικοινωνίας ανθρώπου και μυρμηγκιού όπου τα ηχητικά σήματα μετατρέπονται σε μυρμηγκικές φερομόνες και οι μυρμηγκικές φερομόνες σε ηχητικά σήματα, κι έτσι έφερε σε επαφή τα δύο είδη.
Ένα από τα μυρμήγκια – πειραματόζωα δραπετεύει για να ανακοινώσει στους ομοίους του τη φοβερή ιστορία που έζησε και τα φανταστικά πράγματα που έμαθε στη χώρα των Δακτύλων (έτσι μας βλέπουν τα μυρμήγκια), και για να τα πείσει να συμμαχήσουν μαζί τους. Παράλληλα, μια ανήσυχη μαθήτρια λυκείου βρίσκει τυχαία ένα βιβλίο του Ουέλς και οργανώνει ένα κίνημα που έχει σκοπό να εφαρμόσει τις αρχές λειτουργίας μιας μυρμηγκοφωλιάς στην ανθρώπινη κοινωνία (απ’ ό,τι αναφέρει ο συγγραφέας, το αξιόλογο που έχουν να μας διδάξουν τα μυρμήγκια είναι η φοβερή επικοινωνία και η αλληλεγγύη που έχουν, καθώς και η πλήρης ελευθερία και η έλλειψη ιεραρχίας που διακρίνει την κοινωνική τους οργάνωση). Φυσικά, το πείραμα αποτυγχάνει, επειδή προσκρούει στη στενοκεφαλιά μερικών υψηλά ιστάμενων Δακτύλων. Ας αναφέρουμε ένα απόσπασμα από τις τελευταίες σελίδες, που συνοψίζει τη φιλοσοφία ολόκληρης της τριλογίας:
«Ήρθε το τέλος. Κι ωστόσο δεν είναι παρά η αρχή. Η επανάσταση είναι πλέον στα χέρια σας. Η επανάσταση ή η εξέλιξη. Στο χέρι σας είναι να σφυρηλατήσετε φιλοδοξίες προς όφελος της κοινωνίας σας και του πολιτισμού σας. Στο χέρι σας να επινοήσετε, να οικοδομήσετε, να δημιουργήσετε έτσι ώστε η κοινωνία να μη μείνει στάσιμη και να μη βαδίσει ποτέ προς τα πίσω.
Συμπληρώστε την Εγκυκλοπαίδεια της Σχετικής και της Απόλυτης Γνώσης. Επινοήστε νέες επιχειρήσεις, καινούριους τρόπους ζωής, νέα εκπαιδευτικά συστήματα, ώστε τα παιδιά σας να τα καταφέρουν καλύτερα από σας. Εμπλουτίστε το σκηνικό των ονείρων σας. Επιχειρήστε να ιδρύσετε ουτοπικές κοινωνίες. Δημιουργήστε έργα ολοένα και πιο τολμηρά.
Αθροίστε τα ταλέντα σας, γιατί 1 + 1= 3- Ξεκινήστε την εξερεύνηση νέων διαστάσεων της σκέψης. Χωρίς αλαζονεία, χωρίς βία, χωρίς κινήσεις εντυπωσιασμού. Απλώς ενεργήστε. Δεν είμαστε πάρα μονάχα άνθρωποι της προϊστορίας. Η μεγάλη περιπέτεια ανοίγεται μπροστά μας, όχι πίσω μας. Χρησιμοποιήστε την ανεξάντλητη τράπεζα δεδομένων, την οποία μας προσφέρει η φύση που μας περιβάλλει. Είναι ένα δώρο. Κάθε μορφή ζωής μπορεί ν’ αποτελέσει μάθημα για μας. Επικοινωνήστε με καθετί που κουβαλάει μέσα του ζωή. Διασταυρώστε τις γνώσεις σας. Το μέλλον δεν ανήκει ούτε στους ισχυρούς ούτε στους απαστράπτοντες. Το μέλλον ανήκει αποκλειστικά στους εφευρέτες. Επινοήστε.
Καθένας από σας είναι ένα μυρμήγκι που βάζει ένα κλαράκι στο μεγάλο οικοδόμημα. Ανακαλύψτε μικρές, πρωτότυπες ιδέες. Καθένας σας είναι ταυτόχρονα παντοδύναμος κι εφήμερος. Ένας λόγος παραπάνω για να βιαστείτε να οικοδομήσετε κάτι. Θα πάρει καιρό, δε θα δείτε ποτέ τους καρπούς της δουλειάς σας, αλλά έχετε χρέος να κάνετε αυτό το βήμα, όπως και τα μυρμήγκια. Ένα βήμα πριν πεθάνετε. Ένα άλλο μυρμήγκι θα παραλάβει αυτομάτως τη σκυτάλη, κι ύστερα άλλο, κι άλλο. Η Επανάσταση των Μυρμηγκιών γίνεται στο μυαλό μας, όχι στους δρόμους. Εγώ είμαι νεκρός, εσείς ζωντανοί. Σε χίλια χρόνια, θα εξακολουθώ να είμαι νεκρός, εσείς όμως θα είστε ζωντανοί. Επωφεληθείτε από το γεγονός ότι ζείτε για να δράσετε. Κάντε την Επανάσταση των Μυρμηγκιών».
Το μυθιστόρημα αυτό του Βερμπέρ είναι άκρως ενδιαφέρον, τόσο στη σύλληψη όσο και στη διαπραγμάτευση του θέματός του, με πλοκή, χιούμορ, και πληθώρα πληροφοριών, τόσο για το μικρόκοσμο των εντόμων όσο και για πολλά άλλα θέματα. Aπό τη μια, τα μυρμήγκια. Aναρωτιούνται αν είμαστε γίγαντες τερατόμορφοι ή προαιώνιοι θεοί. Aπό την άλλη, εμείς, οι άνθρωποι. Στην καλύτερη περίπτωση, αδιαφορούμε εντελώς γι αυτά τα μικροσκοπικά πλάσματα. Στη χειρότερη, τα συνθλίβουμε με μανία. Ωστόσο, ύστερα από χιλιετίες ασυνεννοησίας, διαφαίνεται η προοπτική να συναντηθούν οι δύο πιο προηγμένοι πολιτισμοί του πλανήτη μας, να κατανοήσουν οι μεν τους δε, να γνωρίσουν επιτέλους ο ένας τον άλλο.
Tο μυθιστόρημά του, που διαδραματίζεται κάτω από την επιφάνεια της γης, αποτελεί ταυτόχρονα ένα βιβλίο μύησης, μια περιπετειώδη αφήγηση και μια φιλοσοφική παραβολή, μας καλεί επίσης να συλλογιστούμε ποια είναι η θέση του ανθρώπου στο σύμπαν
Ένα από τα μυρμήγκια – πειραματόζωα δραπετεύει για να ανακοινώσει στους ομοίους του τη φοβερή ιστορία που έζησε και τα φανταστικά πράγματα που έμαθε στη χώρα των Δακτύλων (έτσι μας βλέπουν τα μυρμήγκια), και για να τα πείσει να συμμαχήσουν μαζί τους. Παράλληλα, μια ανήσυχη μαθήτρια λυκείου βρίσκει τυχαία ένα βιβλίο του Ουέλς και οργανώνει ένα κίνημα που έχει σκοπό να εφαρμόσει τις αρχές λειτουργίας μιας μυρμηγκοφωλιάς στην ανθρώπινη κοινωνία (απ’ ό,τι αναφέρει ο συγγραφέας, το αξιόλογο που έχουν να μας διδάξουν τα μυρμήγκια είναι η φοβερή επικοινωνία και η αλληλεγγύη που έχουν, καθώς και η πλήρης ελευθερία και η έλλειψη ιεραρχίας που διακρίνει την κοινωνική τους οργάνωση). Φυσικά, το πείραμα αποτυγχάνει, επειδή προσκρούει στη στενοκεφαλιά μερικών υψηλά ιστάμενων Δακτύλων. Ας αναφέρουμε ένα απόσπασμα από τις τελευταίες σελίδες, που συνοψίζει τη φιλοσοφία ολόκληρης της τριλογίας:
«Ήρθε το τέλος. Κι ωστόσο δεν είναι παρά η αρχή. Η επανάσταση είναι πλέον στα χέρια σας. Η επανάσταση ή η εξέλιξη. Στο χέρι σας είναι να σφυρηλατήσετε φιλοδοξίες προς όφελος της κοινωνίας σας και του πολιτισμού σας. Στο χέρι σας να επινοήσετε, να οικοδομήσετε, να δημιουργήσετε έτσι ώστε η κοινωνία να μη μείνει στάσιμη και να μη βαδίσει ποτέ προς τα πίσω.
Συμπληρώστε την Εγκυκλοπαίδεια της Σχετικής και της Απόλυτης Γνώσης. Επινοήστε νέες επιχειρήσεις, καινούριους τρόπους ζωής, νέα εκπαιδευτικά συστήματα, ώστε τα παιδιά σας να τα καταφέρουν καλύτερα από σας. Εμπλουτίστε το σκηνικό των ονείρων σας. Επιχειρήστε να ιδρύσετε ουτοπικές κοινωνίες. Δημιουργήστε έργα ολοένα και πιο τολμηρά.
Αθροίστε τα ταλέντα σας, γιατί 1 + 1= 3- Ξεκινήστε την εξερεύνηση νέων διαστάσεων της σκέψης. Χωρίς αλαζονεία, χωρίς βία, χωρίς κινήσεις εντυπωσιασμού. Απλώς ενεργήστε. Δεν είμαστε πάρα μονάχα άνθρωποι της προϊστορίας. Η μεγάλη περιπέτεια ανοίγεται μπροστά μας, όχι πίσω μας. Χρησιμοποιήστε την ανεξάντλητη τράπεζα δεδομένων, την οποία μας προσφέρει η φύση που μας περιβάλλει. Είναι ένα δώρο. Κάθε μορφή ζωής μπορεί ν’ αποτελέσει μάθημα για μας. Επικοινωνήστε με καθετί που κουβαλάει μέσα του ζωή. Διασταυρώστε τις γνώσεις σας. Το μέλλον δεν ανήκει ούτε στους ισχυρούς ούτε στους απαστράπτοντες. Το μέλλον ανήκει αποκλειστικά στους εφευρέτες. Επινοήστε.
Καθένας από σας είναι ένα μυρμήγκι που βάζει ένα κλαράκι στο μεγάλο οικοδόμημα. Ανακαλύψτε μικρές, πρωτότυπες ιδέες. Καθένας σας είναι ταυτόχρονα παντοδύναμος κι εφήμερος. Ένας λόγος παραπάνω για να βιαστείτε να οικοδομήσετε κάτι. Θα πάρει καιρό, δε θα δείτε ποτέ τους καρπούς της δουλειάς σας, αλλά έχετε χρέος να κάνετε αυτό το βήμα, όπως και τα μυρμήγκια. Ένα βήμα πριν πεθάνετε. Ένα άλλο μυρμήγκι θα παραλάβει αυτομάτως τη σκυτάλη, κι ύστερα άλλο, κι άλλο. Η Επανάσταση των Μυρμηγκιών γίνεται στο μυαλό μας, όχι στους δρόμους. Εγώ είμαι νεκρός, εσείς ζωντανοί. Σε χίλια χρόνια, θα εξακολουθώ να είμαι νεκρός, εσείς όμως θα είστε ζωντανοί. Επωφεληθείτε από το γεγονός ότι ζείτε για να δράσετε. Κάντε την Επανάσταση των Μυρμηγκιών».
Το μυθιστόρημα αυτό του Βερμπέρ είναι άκρως ενδιαφέρον, τόσο στη σύλληψη όσο και στη διαπραγμάτευση του θέματός του, με πλοκή, χιούμορ, και πληθώρα πληροφοριών, τόσο για το μικρόκοσμο των εντόμων όσο και για πολλά άλλα θέματα. Aπό τη μια, τα μυρμήγκια. Aναρωτιούνται αν είμαστε γίγαντες τερατόμορφοι ή προαιώνιοι θεοί. Aπό την άλλη, εμείς, οι άνθρωποι. Στην καλύτερη περίπτωση, αδιαφορούμε εντελώς γι αυτά τα μικροσκοπικά πλάσματα. Στη χειρότερη, τα συνθλίβουμε με μανία. Ωστόσο, ύστερα από χιλιετίες ασυνεννοησίας, διαφαίνεται η προοπτική να συναντηθούν οι δύο πιο προηγμένοι πολιτισμοί του πλανήτη μας, να κατανοήσουν οι μεν τους δε, να γνωρίσουν επιτέλους ο ένας τον άλλο.
Tο μυθιστόρημά του, που διαδραματίζεται κάτω από την επιφάνεια της γης, αποτελεί ταυτόχρονα ένα βιβλίο μύησης, μια περιπετειώδη αφήγηση και μια φιλοσοφική παραβολή, μας καλεί επίσης να συλλογιστούμε ποια είναι η θέση του ανθρώπου στο σύμπαν
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου