Υπάρχει κάποια αλήθεια ακόμα και στην άδικη κριτική. Έτσι κι αλλιώς, χρειάζεται μακροθυμία έναντι όσων μας κακολογούν. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι όλοι οι άνθρωποι δίνουν σκληρή μάχη κι ότι όσοι κακολογούν τους άλλους αυτοδηλητηριάζονται. «Nemo malux felix» έλεγε ο Ρωμαίος σατυρικός ποιητής Γιουβενάλης: κανείς κακός δεν είναι ευτυχισμένος.
Ανθρωπολογικές μελέτες έχουν δείξει ότι οι αισιόδοξοι άνθρωποι, όσοι είναι επιρρεπείς στην ευτυχία, επιδεικνύουν θετικό πνεύμα κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες -ακόμα και μετά από φυσικές καταστροφές, θεομηνίες και επιδημίες, οι αισιόδοξοι παραμένουν αισιόδοξοι. Αντιθέτως, οι απαισιόδοξοι δραματοποιούν όλες τις λεπτομέρειες της καθημερινής ζωής. Μπορεί η ευτυχία να γίνει αντικείμενο μάθησης; Ίσως. Χαμογελάτε σε κάθε ευκαιρία -όχι γιατί η ζωή είναι εύκολη ή όπως ακριβώς θα θέλατε να είναι, αλλά επειδή έχετε επιλέξει να είστε ευτυχισμένοι και ευγνώμονες για όλα τα καλά πράγματα που έχετε και για όλα τα προβλήματα που ξέρετε ότι δεν έχετε.
Η ζωή παραείναι σύντομη (το «σώμα αυτό δεν είναι σπίτι, είναι πανδοχείο», έλεγε ο Σενέκας) και έχεις σημαντικά πράγματα να κάνεις. Διάλεγε με προσοχή τις εικόνες και τις ιδέες στις οποίες εκτείθεται το μυαλό σου. Aν δεν τις διαλέξεις εσύ, κάποιος άλλος θα τις διαλέξει – και τα κίνητρά του μπορεί να είναι ποταπά. Είναι εύκολο να ολισθήσει κανείς στη χυδαιότητα. Αναλογιστείτε πόσες ώρες την ημέρα χάνουν οι άνθρωποι βλέποντας ανοησίες στην τηλεόραση, παίζοντας παιχνίδια στον υπολογιστή και στο κινητό τους. Σκοτώνοντας την ώρα τους, σκοτώνουν τη ζωή τους.
Μερικοί άνθρωπο, έλεγε ο Επίκτητος, είναι τυφλοί στην ομορφιά του κόσμου. Μερικοί, όταν πηγαίνουν σ’ ένα πανηγύρι, αντί να διασκεδάσουν με το θέαμα, εμπλέκονται σε αγοραπωλησίες. Μερικοί σπαταλούν τις διακοπές τους οργανώνοντάς τες, προσπαθώντας να αποφασίσουν πού θα πάνε, με ποιον και πώς. Ας μην είμαστε από αυτούς. Οι Στωικοί μάς συμβουλεύουν να διατηρούμε το μέτρο και την κομψότητα. Και μας λένε: Όπως σ’ένα συμπόσιο, ακόμα κι αν είσαι πολύ πεινασμένος και θέλεις να πάρεις το μεγαλύτερο κομμάτι, πρέπει να σκέφτεσαι τους τρόπους σου. Να απολαμβάνεις λοιπόν τη ζωή σαν μια λιχουδιά που προσφέρεται, αλλά να μην ξεχνάς ότι χρειάζεται ευγένεια και λεπτότητα. Το καλύτερο σημάδι των καλών τρόπων είναι να μη θυμώνεις με τους κακούς τρόπους των συνανθρώπων σου.
Να αγαπάμε την αμεριμνησία, δηλαδή διατηρώντας την ικανότητα της αποδέσμευσης από ένα αγαπημένο πρόσωπο όταν αυτό χάνεται. Έτσι, δεν βαραίνουμε τους ανθρώπους γύρω μας, δεν τους πνίγουμε με τα αισθήματά μας και, κατά συνέπεια, προστατευόμαστε από την κατάρρευση. Λέει ο Λέοναρντ Κοέν στο τραγούδι «Anthem»: every heart, every heart to love will come but like a refugee». Η ευτυχία έγκειται στην αυτάρκεια, όχι στην εξάρτηση.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου