Έλα στη θέση του άλλου

Καθημερινά, στην ιδιωτική αλλά και στην επαγγελματική μας επικοινωνία με τους άλλους, ερχόμαστε σε μια μικρή ή μεγάλη αντιπαράθεση. Μέλη της οικογένειας, σύντροφοι, συγγενείς, φίλοι, γείτονες, πωλητές, συνεργάτες, συνάδελφοι, πελάτες, ακόμη και άγνωστοι που π.χ. τράκαραν το αυτοκίνητό μας. Ξεκινά από τα πιο απλά, μικρά και αθώα πράγματα και φθάνει ως τα μεγάλα και σύνθετα.

Δεν είναι σπάνιες οι φορές που η επικοινωνία αυτή καταλήγει σε παρεξήγηση, διαπληκτισμό, λογομαχία, διαμάχη, καυγά ακόμη και σε βίαιες ενέργειες. Και όμως. Ένα μέρος από αυτές τις δυσάρεστες συνέπειες θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί αν κάναμε κάτι απλό: Αντί να ταμπουρωνόμαστε πίσω από τις θέσεις μας, που εκείνη την στιγμή πιστεύουμε ακράδαντα πως είναι σωστές και για αυτό τις υπερασπιζόμαστε με όλα τα μέσα, να βλέπαμε το επίμαχο θέμα όχι από τη δική μας αλλά από τηνοπτική γωνία του άλλου. Να αλλάζαμε προς στιγμή τους ρόλους μας και να φέρναμε τον εαυτό μας στην θέση του.

Τότε το σκηνικό θα άλλαζε άρδην. Θα βλέπαμε τα κίνητρα, τις "κόκκινες γραμμές" (για να χρησιμοποιήσω και έναν όρο που πολύ αρέσει στους πολιτικούς), τις ευαισθησίες του. Τότε θα αναγνωρίζαμε το δίκιο του, έστω και μερικώς, οπότε θα μπορούσαμε να αναπροσαρμόσουμε τις θέσεις μας, να υποχωρήσουμε σε κάποια σημεία και να καταλήξουμε σε μια αμοιβαίως αποδεκτή συμφωνία. Έτσι, θα βγαίναμε πολλαπλά ωφελημένοι: θα κερδίζαμε ψυχική ηρεμία, χρόνο και συμφέροντες όρους.

Για να εξηγούμαι, όταν ανέφερα πιο πάνω τη φράση "θα αναγνωρίζαμε το δίκιο του" δεν ηθικολογώ. Δεν ισχυρίζομαι δηλαδή ότι, για λόγους δικαιοσύνης, θα πρέπει να υποχωρήσουμε. Αλλά είναι ένα θέμα να αγνοείς το δίκιο του άλλου και ένα διαφορετικό θέμα να το γνωρίζεις και να θέλεις, συνειδητά, να τον "ρίξεις".

Φίλος δικαστικός μου έλεγε κάποτε πως μια εξωδικαστική λύση είναι προτιμότερη από την προσφυγή στα δικαστήρια. "Ο δικαστής είναι άνθρωπος" μου είπε "δεν ξέρεις πώς ξύπνησε εκείνο το πρωί ή αν τσακώθηκε με τη γυναίκα του". Υποθέτω πως αν προσπαθούσαμε να μπούμε στη θέση του διαδίκου, πολλές υποθέσεις δεν επιλύονταν φιλικά.

Οι αγγλο-αμερικάνοι χρησιμοποιούν την παραστατική έκφραση "να είσαι μέσα στα παπούτσια του" εννοώντας να μπεις στη θέση του άλλου. Αυτό ακριβώς έκανε και ο "παπουτσωμένος γάτος", στο γνωστό παραμύθι, και έγινε διάσημος!