Μία από τις δέκα πιο σημαντικές δίκες στη νομική ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών. Ο επίσημος τίτλος της είναι «Πολιτεία του Τενεσί κατά του Τζον Τόμας Σκόουπς». Εντάσσεται στο πλαίσιο της διαμάχης μεταξύ «δημιουργιστών» και «δαρβινιστών».
«Δημιουργιστές» ονομάζουμε όσους συντάσσονται με την άποψη της Εκκλησίας ότι η δημιουργία του κόσμου είναι αποτέλεσμα της Θείας Χάριτος. Σήμερα, η θέση αυτή, τουλάχιστον στις ΗΠΑ, έχει μετασχηματισθεί στη θεωρία του ευφυούς σχεδιασμού, που υποστηρίζει ότι στην αρχή της εξέλιξης του Σύμπαντος υπήρξε ένα υπερφυσικό σχέδιο, μια επέμβαση του Δημιουργού Θεού.
Οι «Δαρβινιστές» αποδέχονται τη θεωρία του βρετανού φυσιοδίφη Κάρολου Δαρβίνου (1809-1882), που υποστηρίζει ότι τα ζωικά και φυτικά είδη προέκυψαν από την αργή εξέλιξη απλούστερων μορφών ζωής, με γενετικές μεταλλάξεις και με τη φυσική επιλογή. Μια θεωρία που σήμερα είναι αποδεκτή και αποδεδειγμένη από την επιστημονική κοινότητα.
Στο Ντέιτον του Τένεσι, ένας νεαρός δάσκαλος με το όνομα Τζον Σκόουπς συνελήφθη από τις αρχές και οδηγήθηκε στο δικαστήριο. Η κατηγορία ήταν απόρροια της αντιδραστικής και σκοταδιστικής εποχής που διένυε τότε η Αμερική.Ο Σκόουπς δίδαξε στους μαθητές του τη θεωρία του Δαρβίνου και γι’ αυτό οδηγήθηκε σε δίκη, η οποία ονομάστηκε «Δίκη των πιθήκων» και έμεινε στην ιστορία των ΗΠΑ ως μια από τις σημαντικότερες δικαστικές διαμάχες. O Σκόουπ ήταν γέννημα θρέμα του αμερικανικού Νότου. Είχε μόλις πάρει πτυχίο νομικής από το Πανεπιστήμιο του Κεντάκι, όταν μετακόμισε στο Ντέιτον και έπιασε δουλειά ως προπονητής ποδοσφαίρου στο Rhea County High School. Πολλές φορές, σε περίπτωση αδειών, λειτουργούσε και ως αναπληρωτής καθηγητής.
Την ίδια περίοδο, ο Τζον Μπάτλερ, οπάδος του προέδρου Μακάρθι, αγρότης και μέλος της Βουλής των Αντιπροσώπων του Τένεσι, διαβάζοντας σχετικές διαλέξεις, αποφάσισε πως η δαρβινική θεωρία ήταν «επικίνδυνη», κυρίως γιατί όταν τα παιδιά γυρνούσαν από το σχολείο, έλεγαν στους γονείς τους πως η Αγία Γραφή είναι γεμάτη ανοησίες. Μετά από πίεση που άσκησε ο Μπάτλερ, τον Μάρτιο του 1925, στην πολιτεία του Τένεσι ψηφίστηκε ένας νόμος που απαγόρευε την διδασκαλία της θεωρίας της εξέλιξης του Δαρβίνου στα δημόσια σχολεία.
Η επίσημη (και μοναδική πλέον) εκδοχή για την δημιουργία του κόσμου ήταν αυτή που υπήρχε στην Αγία Γραφή.
Ο νόμος, που πήρε το όνομα του Μπάτλερ, όριζε πως «είναι παράνομο για κάθε δάσκαλο, σε οποιοδήποτε από τα Πανεπιστήμια, κανονικά και όλα τα άλλα δημόσια σχολεία της πολιτείας, που υποστηρίζονται εν όλω ή εν μέρει από τα δημόσια σχολικά κονδύλια, να διδάξει οποιαδήποτε θεωρία που αρνείται την ιστορία τής θείας δημιουργίας τού ανθρώπου, όπως διδάσκεται στην Βίβλο, και να διδάξει, αντίθετα, ότι ο άνθρωπος προέρχεται από μια κατώτερη τάξη ζώων». Όσοι δεν συμβιβάζονταν με τις υποδείξεις, θα πλήρωναν στο κράτος από 100 έως 500 δολάρια, ποινή ίδια με αυτήν της λαθραίας πώλησης ποτών.
Παρότι ο νόμος βρήκε πολλούς υποστηρικτές, η Αμερικανική Ένωση Πολιτικών Ελευθεριών (ACLU), αποφάσισε πως έπρεπε να επέμβει. Έτσι, άρχισε να αναζητά έναν δάσκαλο από την πολιτεία του Τένεσι, ο οποίος θα δεχόταν να διδάξει την εξέλιξη κατά παράβαση του νόμου. Η ίδια θα του προσέφερε δωρεάν νομική και οικονομική κάλυψη, αν τελικά το έκανε.
Τότε μπήκε στο παιχνίδι ο Σκόουπς, ο οποίος μάλιστα προέτρεψε τους μαθητές του να καταθέσουν εναντίον του. Μετά από καταγγελία τριών από αυτών, ο Σκόουπς συνελήφθη και οδηγήθηκε στη δικαιοσύνη.
Η δίκη ξεκίνησε τον Ιούλιο του ίδιου έτους. Ήταν η πρώτη φορά που δίκη μεταδιδόνταν ζωντανά στο ραδιόφωνο. Η μικρή πόλη του Ντέιτον για πρώτη φορά στην ιστορία της γνώρισε δημοσιότητα. Πολλοί διάσημοι δημοσιογράφοι έσπευσαν να καλύψουν το γεγονός, ανάμεσά τους και ο HL. Mencken της «Baltimore Sun», εφημερίδα η οποία χρηματοδοτούσε κι αυτή την υπεράσπιση του Σκόουπ. Ο Mencken, μάλιστα, ήταν αυτός που έδωσε τον τίτλο «η Δίκη των Πιθήκων» (The Monkey Trial), ο οποίος χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα για το θέμα.
Κατά τη διάρκεια της δίκης, σύμβουλος της πολιτικής αγωγής ήταν ο φονταμεταλιστής, βαπτιστής Γουίλιαμ Τζένινγκς Μπράιαν, ο οποίος ήταν τρεις φορές υποψήφιος για την Προεδρία των ΗΠΑ, είχε 36 χρόνια να ασκήσει το επάγγελμα του δικηγόρου και αποκαλούσε τον εαυτό του «ειδήμονα στην Αγία Γραφή». Ο Μπράιαν δεν καταλάβαινε καθόλου την εξέλιξη και είχε την συνήθεια αντί να την αποκαλεί ‘evolution’, να την προφέρει ‘evil-ution’. Kάθε φορά που ανέβαινε στο βήμα, διακήρυσσε πως ο Λόγος του Θεού, όπως αποκαλύπτεται στη Βίβλο, υπερισχύει κάθε ανθρώπινης γνώσης. Είχε μάλιστα τοποθετήσει στην είσοδο του δικαστηρίου μια μεγάλη πινακίδα, στην οποία αναγραφόταν η φράση «Διαβάστε την Βίβλο σας».
Επικεφαλής της ομάδας υπεράσπισης ήταν ο ποινικολόγος Κλάρενς Ντάροου, γνωστός αγνωστικιστής, ο οποίος προσέφερε εθελοντικά τις υπηρεσίες του. Ο Ντάροου εκτός από αίτημα για την αφαίρεση της πινακίδας, προσπάθησε αρχικά να κηρύξει τον νόμο αντισυνταγματικό, με τη λογική ότι καλλιεργούσε το θρησκευτικό μίσος ανάμεσα στους πολίτες.
Ωστόσο ο δικαστής απέρριψε το αίτημά του, όπως και κάθε προσπάθεια που έκανε η υπεράσπιση να φέρει γνωστούς επιστήμονες να μιλήσουν για την εξελικτική θεωρία. Τότε ο Ντάροου κάλεσε τον ίδιο τον Μπράιαν να καταθέσει. Με ένα απόσπασμα από τη «Γένεση» στο χέρι, τον ρώτησε για την ύπαρξη του Αδάμ και της Εύας, την γυναίκα του Κάιν και τον πληθυσμό της αρχαίας Αιγύπτου. Τον στρίμωξε τόσο, που κέρδισε τις εντυπώσεις, αλλά και τον θαυμασμό του (προκατειλημμένου) κοινού.
Στην ίδια γραμμή πλεύσης, ο Σκόουπ στην απολογία του δήλωσε: «Εντιμότατε, αισθάνομαι ότι έχω καταδικαστεί για την παραβίαση ενός άδικου νόμου. Θα συνεχίσω και στο μέλλον, όπως και στο παρελθόν να αντιτίθεμαι σ’ αυτόν τον νόμο, με οποιονδήποτε τρόπο μπορώ. Κάθε άλλη ενέργεια θα αποτελούσε παραβίαση των ιδανικών μου της ακαδημαϊκής ελευθερίας• δηλαδή, να διδάξω την αλήθεια όπως αυτή κατοχυρώνεται στο Σύνταγμά μας, της προσωπικής και της θρησκευτικής ελευθερίας. Νομίζω ότι το πρόστιμο είναι άδικο».
Τα δικαστικά έξοδα του κατηγορουμένου ανέλαβε η Αμερικανική Ένωση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ACLU) και την υπεράσπισή του ο κορυφαίος ποινικολόγος των ΗΠΑ Κλάρενς Ντάροου. Συνήγορος πολιτικής αγωγής εκ μέρος χριστιανικών οργανώσεων παρέστη ο πολιτικός Ουίλιαμ Τζένιγκς Μπράιαν, διαπρύσιος κήρυκας του αντιδαρβινισμού. Ήταν σπουδαίος ρήτορας, αλλά είχε να δικηγορήσει τριάντα χρόνια. Του τοπικού δικαστηρίου των ενόρκων προΐστατο ο δικαστής Τζον Ρόλστον.
Η δίκη ξεκίνησε πράγματι στις 10 Ιουλίου 1925 και εξελίχθηκε σε μια μονομαχία Ντάροου - Μπράιαν. Ο Ντάροου προσπάθησε στην αρχή να κηρύξει τον νόμο αντισυνταγματικό, επειδή καλλιεργούσε το θρησκευτικό μίσος μεταξύ των πολιτών. Απέτυχε, όμως, καθώς ο δικαστής Ρόλστον απέρριψε το αίτημά του. Στη συνέχεια κάλεσε ως μάρτυρα τον δικηγόρο της πολιτικής αγωγής και χριστιανό ακτιβιστή Ουίλιαμ Τζένινγκς Μπράιαν και τον «στρίμωξε» αρκετά με τις ερωτήσεις του, κερδίζοντας τις εντυπώσεις του ακροατηρίου.
Η ζέστη, όμως, ήταν αφόρητη και η δίκη συνεχίστηκε στον περίβολο του δικαστηρίου, κάτω από τον ίσκιο των μεγάλων δέντρων. Η υπεράσπιση έφερε διαπρεπείς επιστήμονες να καταθέσουν για τη θεωρία της εξέλιξης, αλλά και αυτό το αίτημα απορρίφθηκε από τον δικαστή Ρόλστον. Ο Ντάροου αντέδρασε έντονα και θεώρησε ότι ο ρόλος του στη δίκη έληξε. Στις 21 Ιουλίου 1925 οι ένορκοι εξέδωσαν την απόφασή τους, που ήταν καταδικαστική. Ο δικαστής Ρόλστον επέβαλε στον νεαρό καθηγητή Τζον Σκόουπς χρηματική ποινή 100 δολαρίων, ποσό ιδιαίτερα σημαντικό για την εποχή.
Πέντε ημέρες αργότερα ο κατήγορος του Σκόουπς, Ουίλιαμ Τζένιγκς Μπράιαν, πέθανε στον ύπνο του σε ηλικία 65 ετών. Πολλοί είπαν ότι έφταιξε η εξαντλητική εξέτασή του από τον Ντάρελ, όμως η αλήθεια είναι ότι έπασχε από διαβήτη. Στις 15 Ιανουαρίου 1927, ο Κλάρενς Ντάροου υποστήριξε την αναίρεση του Τζον Σκόουπς, ενώπιον του Ανωτάτου Δικαστηρίου της Πολιτείας του Τενεσί. Το δικαστήριο αθώωσε τον Σκόουπς για τυπικούς λόγους, επειδή την απόφαση για την επιβολή της χρηματικής ποινής έπρεπε να πάρουν οι ένορκοι και όχι δικαστές.
Τίποτα από αυτά, ωστόσο, δεν συγκίνησε τους δικαστές, που διακρίθηκαν καθ’ όλη τη διάρκεια της δίκης για τη μεροληπτική τους στάση. Ο Σκόουπ κρίθηκε ένοχος και του επιβλήθηκε πρόστιμο 100 δολαρίων, το οποίο αργότερα ακυρώθηκε από το εφετείο λόγω ενός νομικού κενού. Ο Γουίλιαμ Τζένινγκς Μπράιαν πέθανε στον ύπνο του πέντε ημέρες μετά το πέρας της δίκης, σε ηλικία 67 ετών.
Η πρώτη σκοταδιστική επίθεση απέναντι στη θεωρία της εξέλιξης στην Ελλάδα ξεκινά ουσιαστικά με τα «αθεϊκά» του Βόλου που οδηγούν το 1914 στη δίκη του Ναυπλίου. Εκκλησία και πολιτικές δυνάμεις της συντήρησης στρέφονται εναντίον των δημοτικιστών Δελμούζου και Σαράτση με σκοπό να ανακόψουν την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση στο Παρθεναγωγείο του Βόλου. Ο Επίσκοπος Δημητριάδος Γ. Μαυρομάτης επισκέφθηκε το Παρθεναγωγείο και έκρινε ότι δεν είναι ελληνικό και χριστιανικό σχολείο αλλά «γερμανικό και φραγκικό».
Η κατηγορία εναντίον τους έχει ως εξής: «Κατά διαφόρους εποχάς από του Σεπτεμβρίου 1908 μέχρι τέλους Μαρτίου 1911 προσεπάθησαν διά ζώσης, διά διδασκαλίας και δι εντύπων φυλλαδίων να ελκύσωσι προσηλύτους εις λεγόμενα θρησκευτικά δόγματα, τουτέστι την αθεΐαν, με τα οποία ενεργούμενα είναι ασυμβίβαστος η διατήρησις της πολιτικής τάξεως, διδάσκοντες ότι δεν υπάρχει Θεός... ότι ο άνθρωπος εδημιουργήθη υπό πιθήκων, ότι ο Θεός είναι ένα αγγούρι»... Εβδομήντα χρόνια αργότερα, το 1985, θα γυριστεί ένα ακόμη επεισόδιο στην ιστορία της ελληνικής «Δίκης των Πιθήκων», με αφορμή την εισαγωγή στην Α΄ Λυκείου του βιβλίου Ιστορία του ανθρώπινου γένους, του ιστορικού Λευτέρη Σταυριανού το οποίο κατηγορήθηκε για «αθεϊσμό» και ανατροπή των «βάθρων του ελληνικού πολιτισμού». Η Ιερά Σύνοδος, ζήτησε ρητά “να καθαρθεί” ή “να αποσυρθεί” το βιβλίο, το οποίο σημειωτέον είχε ήδη υποστεί κάποια πρώτα “στρογγυλέματα”. Ο Σταυριανός προκάλεσε την οργή των θρησκευτικών κύκλων επειδή στο κεφάλαιο «Ανθρωπίδες, οι μακρινοί μας πρόγονοι» κάνει αναφορά στην εξέλιξη του ανθρώπου σύμφωνα με τα επιστημονικά δεδομένα, μιλώντας για τους Αυστραλοπίθηκους, τους προγόνους του ανθρώπου «που ήταν τριχωτοί, γύρω στο 1,20- 1,50,και είχαν εγκέφαλο που ισοδυναμούσε με το 1/3 του δικού μας», τους ανθρωπίδες (Ηomo Εrectus) και τον Ηomo Sapiens.
Παράλληλα όμως υπήρχε αντίδραση και για τις αναφορές του συγγραφέα στην ισότητα των φύλων (“δεν υπάρχει έμφυτη ή γενετική ανισότητα μεταξύ των φύλων”), στην ταξική ανισότητα και στο χάσμα πλουσίων και φτωχών, στον ιμπεριαλισμό και την αποικιοκρατία, ενώ οι αναφορές στο ιερατείο που αποτελούσε “μια άλλη προνομιούχα ομάδα σε όλους τους πολιτισμούς” και στα ιεράκείμενα που «χρησιμοποιήθηκαν για να διδάξουν πίστη και υπακοήστην καθιερωμένη τάξη”, ξεσήκωσαν γι' άλλη μια φορά την Ιερά Σύνοδο. Από κοντά και οι εθνικιστικοί κύκλοι κατηγορούσαν τον συγγραφέα ότι δίδασκε πως ο Αριστοτέλης ήταν υποστηρικτής της δουλείας, ο δε Μέγας Αλέξανδρος ιμπεριαλιστής. Έτσι θα περικοπούν όσα σημεία της σχολικής ιστορίας ενοχλούν, αλλά κι αυτό δεν θα είναι αρκετό: στις αρχές του 90 το βιβλίο του «αθέου, υλιστού συγγραφέως» Λ. Σταυριανού θα... περικοπεί ολόκληρο με επέμβαση της Ελληνικής ορθόδοξης εκκλησίας.
Η Ελληνική ορθόδοξη εκκλησία διδάσκει ακόμα και σήμερα εντός και εκτός σχολείων την θεωρία των δημιουργιστών!
ΔΕΣ:
- Το Επιχείρημα της απιθανότητας
- Οι εκκλησιαστικές απολογητικές κωλοτούμπες επί της επίπεδης, ακίνητης και ηλικίας 7.500 ετών γης
- Είναι το Σύμπαν σχεδιασμένο;
- Επιστήμη και Θρησκεία
- Επιστήμη της Γένεσης και της Αγίας Γραφής
- Μπορεί η θρησκεία να αποτελέσει «επιστημονική υπόθεση»;
- Ηλιοκεντρισμός – Μικρή παρουσίαση της εξέλιξης της ηλιοκεντρικής αντίληψης από την αρχαία εποχή έως σήμερα
- Η «Εξαήμερος» τού Μεγάλου» Βασιλείου
- Κόσμος και Χάος: Κατανοώντας την Περιγραφή της Βίβλου για τη Δημιουργία
- ΠΟΤΕ Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΣΥΜΠΑΝΤΟΣ... ΚΑΤΑ ΤΟΥΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΥΣ;
- Γένεσις: ένας ανδροκρατικός μύθος
- Ο ΘΕΟΣ ΕΠΛΑΣΕ ΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ Ή Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΤΟΝ ΘΕΟ
- ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΣ: Υπάρχει ανυπαρξία αποδείξεων;
- Η ανεπάρκεια του Αγνωστικισμού στο ερώτημα περί ύπαρξης Θεού (Ρίτσαρντ Ντόκινς)
- Ο Θεός και η πραγματικότητα
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου