Η ΗΘΙΚΗ ΩΣ ΚΛΑΔΟΣ ΤΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ

"ἦθος ἀνθρώπῳ δαίμων" -Ηράκλειτος

Η ηθική, που συνιστά το δεύτερο μεγάλο κλάδο της φιλοσοφίας, αποσκοπεί στον προσδιορισμό τού ηθικού τρόπου διαβίωσης των ανθρώπων, το αν μπορεί να υπάρξει ένας κοινός κώδικας ηθικής συμπεριφοράς, μια οικουμενική μορφή ηθικής ζωής όλων των ανθρώπων• το αν το κριτήριο των ηθικών επιλογών μας πρέπει να είναι η προοπτική της κάρπωσης κάποιας ηδονής ή, γενικότερα, η ευδαιμονία• το αν η ηθική αξία της ζωής μας υπαγορεύεται από μια έμφυτη ορμή μας, όπως το ένστικτό μας για τη διατήρηση της ύπαρξής μας, ή εξαρτάται από τη λογική ικανότητά μας• το αν εκείνο που οφείλουμε να πράττουμε πρέπει να καθορίζεται από τα αποτελέσματα των πράξεών μας ή από τις προθέσεις μας, το τι πρέπει να εννοούμε, όταν αρθρώνουμε ηθικούς όρους, όπως «πρέπει», «αγαθό», «καλό» ή «ηθικά σωστό». Αυτά είναι ορισμένα από τα ερωτήματα στα οποία οι φιλόσοφοι με τις ηθικές θεωρίες τους επιχείρησαν να απαντήσουν και εξακολουθούν να εκδηλώνουν το ερευνητικό ενδιαφέρον τους.

Η συστηματική έρευνα της ηθικής συμπεριφοράς των ανθρώπων απασχόλησε τους φιλοσόφους σε μια φάση μεταγενέστερη εκείνης κατά την οποία αυτοί καταγίνονταν σε ζητήματα ερμηνείας της φυσικής πραγματικότητας που τους περιέβαλλε.

H μετατόπιση αυτή του ενδιαφέροντος των φιλοσόφων από τον εξωτερικό στον εσωτερικό κόσμο, όπου αναφέρονται τα προβλήματα της ηθικής συμπεριφοράς, αποτελεί μια λογική εξέλιξη όχι μόνο γενικά στην ιστορία του πολιτισμού, αλλά και ειδικότερα στην πνευματική ζωή του καθενός μας. Πρώτα κάποιος - καθώς η φυσική ροπή του ματιού μας είναι να βλέπουμε προς τα έξω - απορεί για πράγματα, πρόσωπα ή γεγονότα που βρίσκονται ή εκδηλώνονται γύρω του και προσπαθεί να τα εξηγήσει και να τα γνωρίσει. Αργότερα στρέφεται μέσα του και, εγκύπτοντας στον εαυτό του, επιχειρεί να καταλάβει ποιος πραγματικά είναι και πώς οφείλει να τον διαμορφώσει. Στην εφηβεία του για πρώτη φορά ο καθένας μας βρίσκεται αντιμέτωπος με τα μεγάλα ζητήματα της ζωής, αφού εν τω μεταξύ, στα χρόνια που προηγήθηκαν, έχει εξοικειωθεί με το περιβάλλον του - με τους ανθρώπους, τα αντικείμενα και τα γεγονότα γύρω του.