Δευτέρα 22 Μαΐου 2023

Ανθολόγιο Αττικής Πεζογραφίας

ΞΕΝΟΦΩΝ, ΕΛΛΗΝΙΚΑ

ΞΕΝ Ελλ 4.8.12–4.8.19

Αποτυχημένη προσπάθεια των Σπαρτιατών για προσέγγιση με τους Πέρσες

Από το 4.8.1 ο Ξενοφώντας επιστρέφει στην αφήγηση των γεγονότων στο Αιγαίο και τη Μ. Ασία. Μετά τη νίκη τους στη ναυμαχία της Κνίδου (394 π.Χ.) οι Φαρνάβαζος και Κόνωνας έπλευσαν στο Αιγαίο και προκάλεσαν την ανατροπή των φιλολακωνικών καθεστώτων. Έτσι, οι Σπαρτιάτες, που διαπίστωσαν πλέον ότι οι νίκες τους στην ξηρά δεν επαρκούσαν για την τελική τους επικράτηση, αποφάσισαν να κλείσουν ειρήνη με τον Πέρση βασιλιά, ώστε να σταματήσει αυτός να χρηματοδοτεί και να επικουρεί τον αθηναϊκό στόλο. Επιθυμώντας τη διάλυση του Βοιωτικού Κοινού και της ένωσης Άργους–Κορίνθου, ήταν έτοιμοι να αποδεχτούν το ενδεχόμενο αυτονομίας των ελληνικών πόλεων στη συνθήκη ειρήνης που θα υπογραφόταν στο μέλλον. Στις Σάρδεις στέλνεται ως διαπραγματευτής ο Ανταλκίδας και υποβάλλει τις προτάσεις των Σπαρτιατών στον διάδοχο του Τιθραύστη, τον Τιρίβαζο.

[4.8.12] Οἱ δὲ Λακεδαιμόνιοι ἀκούοντες ὅτι Κόνων καὶ τὸ τεῖχος
τοῖς Ἀθηναίοις ἐκ τῶν βασιλέως χρημάτων ἀνορθοίη καὶ
τὸ ναυτικὸν ἀπὸ τῶν ἐκείνου τρέφων τάς τε νήσους καὶ τὰς
ἐν τῇ ἠπείρῳ παρὰ θάλατταν πόλεις Ἀθηναίοις εὐτρεπίζοι,
ἐνόμισαν, εἰ ταῦτα διδάσκοιεν Τιρίβαζον βασιλέως ὄντα
στρατηγόν, ἢ καὶ ἀποστῆσαι ἂν πρὸς ἑαυτοὺς τὸν Τιρίβαζον
ἢ παῦσαί γ’ ἂν τὸ Κόνωνος ναυτικὸν τρέφοντα. γνόντες
δὲ οὕτω, πέμπουσιν Ἀνταλκίδαν πρὸς τὸν Τιρίβαζον, προσ-
τάξαντες αὐτῷ ταῦτα διδάσκειν καὶ πειρᾶσθαι εἰρήνην τῇ
πόλει ποιεῖσθαι πρὸς βασιλέα. [4.8.13] αἰσθόμενοι δὲ ταῦτα οἱ
Ἀθηναῖοι ἀντιπέμπουσι πρέσβεις μετὰ Κόνωνος Ἑρμογένη
καὶ Δίωνα καὶ Καλλισθένη καὶ Καλλιμέδοντα. συμπαρεκά-
λεσαν δὲ καὶ ἀπὸ τῶν συμμάχων πρέσβεις· καὶ παρεγένοντο
ἀπό τε Βοιωτῶν καὶ Κορίνθου καὶ Ἄργους. [4.8.14] ἐπεὶ δ’ ἐκεῖ
ἦσαν, ὁ μὲν Ἀνταλκίδας ἔλεγε πρὸς τὸν Τιρίβαζον ὅτι
εἰρήνης δεόμενος ἥκοι τῇ πόλει πρὸς βασιλέα, καὶ ταύτης
οἵασπερ βασιλεὺς ἐπεθύμει. τῶν τε γὰρ ἐν τῇ Ἀσίᾳ Ἑλλη-
νίδων πόλεων Λακεδαιμονίους βασιλεῖ οὐκ ἀντιποιεῖσθαι,
τάς τε νήσους ἁπάσας καὶ τὰς ἄλλας πόλεις ἀρκεῖν σφίσιν
αὐτονόμους εἶναι. καίτοι, ἔφη, τοιαῦτα ἐθελόντων ἡμῶν,
τίνος ἂν ἕνεκα πρὸς ἡμᾶς [οἱ Ἕλληνες ἢ] βασιλεὺς πολεμοίη
ἢ χρήματα δαπανῴη; καὶ γὰρ οὐδ’ ἐπὶ βασιλέα στρατεύεσθαι
δυνατὸν οὔτε Ἀθηναίοις μὴ ἡγουμένων ἡμῶν οὔθ’ ἡμῖν αὐτο-
νόμων οὐσῶν τῶν πόλεων. [4.8.15] τῷ μὲν δὴ Τιριβάζῳ ἀκούοντι
ἰσχυρῶς ἤρεσκον οἱ τοῦ Ἀνταλκίδου λόγοι· τοῖς δὲ ἐναντίοις
λόγοι ταῦτ’ ἦν. οἵ τε γὰρ Ἀθηναῖοι ἐφοβοῦντο συνθέσθαι
αὐτονόμους εἶναι τὰς νήσους, μὴ Λήμνου καὶ Ἴμβρου καὶ
Σκύρου στερηθεῖεν, οἵ τε Θηβαῖοι, μὴ ἀναγκασθείησαν
ἀφεῖναι τὰς Βοιωτίας πόλεις αὐτονόμους, οἵ τ’ Ἀργεῖοι, οὗ
ἐπεθύμουν, οὐκ ἐνόμιζον ἂν τὴν Κόρινθον δύνασθαι ὡς Ἄργος
ἔχειν τοιούτων συνθηκῶν καὶ σπονδῶν γενομένων. αὕτη μὲν
ἡ εἰρήνη οὕτως ἐγένετο ἀτελής, καὶ ἀπῆλθον οἴκαδε ἕκαστος.

[4.8.16] Ὁ μέντοι Τιρίβαζος τὸ μὲν ἄνευ βασιλέως μετὰ Λακε-
δαιμονίων γενέσθαι οὐκ ἀσφαλὲς αὑτῷ ἡγεῖτο εἶναι· λάθρᾳ
γε μέντοι ἔδωκε χρήματα Ἀνταλκίδᾳ, ὅπως ἂν πληρωθέντος
ναυτικοῦ ὑπὸ Λακεδαιμονίων οἵ τε Ἀθηναῖοι καὶ οἱ σύμμαχοι
αὐτῶν μᾶλλον τῆς εἰρήνης προσδέοιντο, καὶ τὸν Κόνωνα ὡς
ἀδικοῦντά τε βασιλέα καὶ ἀληθῆ λεγόντων Λακεδαιμονίων
εἶρξε. ταῦτα δὲ ποιήσας ἀνέβαινε πρὸς βασιλέα, φράσων
ἅ τε λέγοιεν οἱ Λακεδαιμόνιοι καὶ ὅτι Κόνωνα συνειληφὼς
εἴη ὡς ἀδικοῦντα, καὶ ἐρωτήσων τί χρὴ ποιεῖν περὶ τούτων
ἁπάντων. [4.8.17] καὶ βασιλεὺς μέν, ὡς Τιρίβαζος ἄνω παρ’ αὐτῷ
ἦν, Στρούθαν καταπέμπει ἐπιμελησόμενον τῶν κατὰ θάλατταν.
ὁ μέντοι Στρούθας ἰσχυρῶς τοῖς Ἀθηναίοις καὶ τοῖς συμ-
μάχοις τὴν γνώμην προσεῖχε, μεμνημένος ὅσα κακὰ ἐπεπόνθει
ἡ βασιλέως χώρα ὑπ’ Ἀγησιλάου. οἱ δὲ Λακεδαιμόνιοι ἐπεὶ
ἑώρων τὸν Στρούθαν πρὸς ἑαυτοὺς μὲν πολεμικῶς ἔχοντα,
πρὸς δὲ τοὺς Ἀθηναίους φιλικῶς, Θίβρωνα πέμπουσιν ἐπὶ
πολέμῳ πρὸς αὐτόν. ὁ δὲ διαβάς τε καὶ ὁρμώμενος ἐξ
Ἐφέσου τε καὶ τῶν ἐν Μαιάνδρου πεδίῳ πόλεων Πριήνης
τε καὶ Λευκόφρυος καὶ Ἀχιλλείου, ἔφερε καὶ ἦγε τὴν βασι-
λέως. [4.8.18] προϊόντος δὲ τοῦ χρόνου κατανοήσας ὁ Στρούθας
ὅτι Θίβρων βοηθοίη ἑκάστοτε ἀτάκτως καὶ καταφρονητικῶς,
ἔπεμψεν ἱππέας εἰς τὸ πεδίον καὶ καταδραμόντας ἐκέλευσε
περιβαλλομένους ἐλαύνειν ὅ τι δύναιντο. ὁ δὲ Θίβρων
ἐτύγχανεν ἐξ ἀρίστου διασκηνῶν μετὰ Θερσάνδρου τοῦ αὐ-
λητοῦ. ἦν γὰρ ὁ Θέρσανδρος οὐ μόνον αὐλητὴς ἀγαθός,
ἀλλὰ καὶ ἀλκῆς [ἰσχύος], ἅτε λακωνίζων, ἀντεποιεῖτο. [4.8.19] ὁ δὲ
Στρούθας, ἰδὼν ἀτάκτως τε βοηθοῦντας καὶ ὀλίγους τοὺς
πρώτους, ἐπιφαίνεται πολλούς τε ἔχων καὶ συντεταγμένους
ἱππέας. καὶ Θίβρωνα μὲν καὶ Θέρσανδρον πρώτους ἀπ-
έκτειναν· ἐπεὶ δ’ οὗτοι ἔπεσον, ἐτρέψαντο καὶ τὸ ἄλλο
στράτευμα, καὶ διώκοντες παμπλήθεις κατέβαλον, ἦσαν δὲ
καὶ οἳ ἐσώθησαν αὐτῶν εἰς τὰς φιλίας πόλεις, καὶ πλείους
διὰ τὸ ὀψὲ αἰσθέσθαι τῆς βοηθείας. πολλάκις γάρ, καὶ
τότε, οὐδὲ παραγγείλας τὴν βοήθειαν ἐποιήσατο. καὶ ταῦτα
μὲν οὕτως ἐγεγένητο.

***
Οι Λακεδαιμόνιοι άκουσαν ότι ο Κόνων ξόδευε τα χρήματα του Βασιλέως για να ξαναχτίζει τα τείχη των Αθηναίων και για να συντηρεί το ναυτικό που εξασφάλιζε την προσχώρηση των νησιών και των παραθαλασσίων πόλεων της στεριάς στους Αθηναίους. Τότε σκέφτηκαν ότι αν ειδοποιούσαν γι' αυτά τον Τιρίβαζο, τον στρατηγό του Βασιλέως, ο Τιρίβαζος ή θα πήγαινε με το μέρος τους ή τουλάχιστον θα έπαυε να συντηρεί το ναυτικό του Κόνωνος. Αποφάσισαν λοιπόν να του στείλουν τον Ανταλκίδα, με οδηγίες να του μιλήσει με τέτοιο πνεύμα και να προσπαθήσει να πετύχει ειρήνη ανάμεσα στην πόλη και στον Βασιλέα. Όταν το έμαθαν οι Αθηναίοι, έστειλαν κι εκείνοι πρέσβεις ―μαζί με τον Κόνωνα― τον Ερμογένη, τον Δίωνα, τον Καλλισθένη και τον Καλλιμέδοντα. Ζήτησαν κι από τους συμμάχους τους να στείλουν κι εκείνοι πρέσβεις, κι ήρθαν από τους Βοιωτούς, από την Κόρινθο και το Αργός.

Αφού έφτασαν στην έδρα του Τιριβάζου, ο Ανταλκίδας του είπε ότι είχε έρθει με προτάσεις ειρήνης ανάμεσα στην πόλη του και στον Βασιλέα ― και μάλιστα τέτοιας ειρήνης, όπως από καιρό την επιθυμούσε ο Βασιλεύς: γιατί οι Λακεδαιμόνιοι, είπε, δεν διεκδικούσαν από τον Βασιλέα τις ελληνικές πόλεις της Ασίας· όσο για τις υπόλοιπες πόλεις κι όλα τα νησιά, αρκούσε στους Λακεδαιμονίους να μείνουν ανεξάρτητα. «Αφού λοιπόν», είπε, «είμαστε έτοιμοι να δεχτούμε τέτοιους όρους, τι λόγο έχει ο Βασιλεύς να μας πολεμάει και να ξοδεύει χρήματα; Ούτε οι Αθηναίοι θα μπορούν να οργανώσουν εκστρατεία εναντίον του Βασιλέως δίχως εμάς αρχηγούς, ούτε όμως κι εμείς εφόσον θα είναι ανεξάρτητες οι πόλεις».

Οι προτάσεις του Ανταλκίδα άρεσαν πολύ στον Τιρίβαζο όταν τις άκουσε. Στους αντιπάλους του Ανταλκίδα, αντίθετα, δεν βρήκαν απήχηση· οι Αθηναίοι φοβήθηκαν ότι αν συμφωνούσαν να δοθεί ανεξαρτησία στα νησιά θα 'χαναν τη Λήμνο, την Ίμβρο και τη Σκύρο· οι Θηβαίοι ότι θ' αναγκάζονταν ν' αφήσουν ανεξάρτητες τις πόλεις της Βοιωτίας· οι Αργείοι, τέλος, ότι αν γινόταν τέτοια συνθήκη ειρήνης δεν θα μπορούσαν ―όπως ήθελαν― να κρατήσουν προσαρτημένη την Κόρινθο. Έτσι ματαιώθηκε τότε η σύναψη ειρήνης, κι όλοι γύρισαν στις πατρίδες τους.

Ο Τιρίβαζος έκρινε επικίνδυνο να πάρει το μέρος των Λακεδαιμονίων χωρίς τη συγκατάθεση του Βασιλέως· έδωσε ωστόσο, κρυφά, χρήματα στον Ανταλκίδα για να φτιάξουν ναυτικό οι Λακεδαιμόνιοι, με τη σκέψη ότι τότε οι Αθηναίοι κι οι σύμμαχοί τους θα 'δειχναν περισσότερη διάθεση για ειρήνη. Ταυτόχρονα φυλάκισε τον Κόνωνα με τη δικαιολογία ότι οι κατηγορίες των Λακεδαιμονίων ήταν βάσιμες κι ότι είχε παραβεί το καθήκον του προς τον Βασιλέα. Ύστερα πήγε στον Βασιλέα να του διαβιβάσει τις προτάσεις των Λακεδαιμονίων, να του αναφέρει ότι είχε φυλακίσει τον Κόνωνα για παράβαση καθήκοντος και να του ζητήσει οδηγίες για όλ' αυτά.

Όσο ο Τιρίβαζος βρισκόταν στο εσωτερικό της χώρας κοντά στον Βασιλέα, τούτος έστειλε τον Στρούθα ν' αναλάβει τη διοίκηση των παραθαλασσίων περιοχών. Ο Στρούθας όμως, που δεν λησμονούσε πόσα κακά είχε πάθει η χώρα από τον Αγησίλαο, ήταν ένθερμος υποστηρικτής των Αθηναίων και των συμμάχων τους. Όταν είδαν οι Λακεδαιμόνιοι πόσο εχθρικά φερόταν απέναντί τους και πόσο φιλικά στους Αθηναίους, έστειλαν τον Θίβρωνα εναντίον του. Αυτός πέρασε στην Ασία κι άρχισε να λεηλατεί τα εδάφη του Βασιλέως με ορμητήρια την Έφεσο και τις πόλεις της πεδιάδας του Μαιάνδρου Πριήνη, Λεύκοφρυ και Αχίλλειο.

Σε λίγον καιρό ο Στρούθας πρόσεξε ότι ο Θίβρων ξεκινούσε πάντα τις επιχειρήσεις του ακατάστατα και δίχως προφυλάξεις· έστειλε λοιπόν ιππικό στην πεδιάδα να κάνει επιδρομή, να περικυκλώσει τον εχθρό και ν' αρπάξει ό,τι μπορέσει. Εκείνη την ώρα ο Θίβρων, που μόλις είχε γευματίσει, έκανε δισκοβολία με τον αυλητή Θέρσανδρο (γιατί ο Θέρσανδρος δεν ήταν μονάχα καλός αυλητής, αλλά σαν οπαδός των λακωνικών εθίμων παρίστανε και τον αθλητή). Όταν είδε ο Στρούθας ότι οι αντίπαλοι έβγαιναν ν' αντιμετωπίσουν τους άνδρες του μ' ακατάστατο τρόπο, κι ότι ήταν λιγοστοί στην πρώτη γραμμή, παρουσιάστηκε ξαφνικά με πολύ και καλά συνταγμένο ιππικό. Πρώτ' απ' όλους σκότωσαν τον Θίβρωνα και τον Θέρσανδρο· μετά τον θάνατο τους καταδίωξαν τον υπόλοιπο στρατό, που τράπηκε σε φυγή, και σκότωσαν πολλούς. Μερικοί ωστόσο σώθηκαν καταφεύγοντας στις φιλικές πόλεις, και περισσότεροι επειδή δεν είχαν ειδοποιηθεί έγκαιρα για την επιχείρηση ― γιατί όπως έκανε συχνά ο Θίβρων, έτσι κι εκείνη τη φορά είχε ξεκινήσει δίχως καν να 'χει εκδώσει διαταγές. Έτσι λοιπόν έγιναν αυτά.

Δεν υπάρχουν σχόλια :

Δημοσίευση σχολίου