Εσωτερικό και εξωτερικό κίνητρο: Πώς να ενθαρρύνουμε τα παιδιά με τον καλύτερο τρόπο

Οι περισσότεροι γονείς γνωρίζουν ότι το να καταφέρουν τα παιδιά τους να κάνουν πράγματα μόνα τους – όπως το να συγυρίσουν το δωμάτιό τους, να κάνουν τα μαθήματά τους ή να βοηθήσουν στο σπίτι – είναι ένας συνεχής αγώνας. Και το πιθανότερο είναι ότι αναρωτιούνται συνεχώς «πώς να τα κινητοποιήσω να κάνουν το οτιδήποτε;».

Αυτή η συνεχής μάχη δεν είναι διασκεδαστική για κανέναν. Οπότε η εύρεση ενός τρόπου να κινητοποιήσουμε αυθεντικά τα παιδιά γίνεται ύψιστης σημασίας. Όμως, το κίνητρο είναι κάτι σύνθετο και έχει πολλές επιρροές. Και αποδεικνύεται ότι τεχνικά υπάρχουν δύο είδη κινήτρων: το εσωτερικό και το εξωτερικό.

Τι είναι το εξωτερικό κίνητρο;

Πρόκειται για το κίνητρο κατά το οποίο ενθαρρυνόμαστε να κάνουμε κάτι λόγω εξωτερικών δυνάμεων. Μάλιστα μπορεί να είναι θετικό ή αρνητικό κίνητρο, που σημαίνει ότι μπορούμε να ενθαρρυνθούμε να κάνουμε κάτι για να λάβουμε ένα όφελος ή έναν έπαινο ή να αποθαρρυνθούμε να κάνουμε κάτι από φόβο για τις συνέπειες.

Παραδείγματα εξωτερικών κινήτρων:

– Συμμετοχή σε ένα άθλημα για να κερδίσουν ένα έπαθλο

– Να τελειώσουν τις εργασίες τους ώστε να δουν τηλεόραση

– Να βοηθήσουν στο σπίτι για να μπορούν μετά να παίξουν με τους φίλους τους.

Τα προβλήματα του εξωτερικού κινήτρου

Το πρόβλημα εμφανίζεται όταν το κίνητρο τελειώνει μαζί με το «έπαθλο». Τα παιδιά, και γενικά οι άνθρωποι, μπορούν να λειτουργήσουν πολύ καλά αν η επιβεβαίωση προέρχεται μόνο από έξω. Αυτό υποστηρίζει και η έρευνα.

Σε μια έρευνα, νήπια λάμβαναν ανταμοιβή αφού έπαιζαν με ένα παιχνίδι – για το οποίο είχαν εκφράσει και ενδιαφέρον. Αφού τους δόθηκε η ανταμοιβή, άρχισαν να ενδιαφέρονται όλο και λιγότερο για το παιχνίδι.

Και όχι μόνο αυτό: Αν προσφέρουμε συνεχώς εξωτερικές ανταμοιβές για τη θετική συμπεριφορά, μπορεί να στέλνουμε το λάθος σήμα στα παιδιά, καθώς μεγαλώνουν: ότι η καλή συμπεριφορά πάντα ακολουθείται από μια ανταμοιβή – αλλά δυστυχώς η ζωή δεν λειτουργεί έτσι. Γι’ αυτό και οι ειδικοί μας ενθαρρύνουν να χτίσουμε το εσωτερικό κίνητρο.

Τι είναι το εσωτερικό κίνητρο

Υπάρχει όταν τα παιδιά δρουν με έναν τρόπο επειδή το νιώθουν ικανοποιητικό. Το κάνουν επειδή θέλουν να το κάνουν, όχι επειδή αναγκάστηκαν ή πιέστηκαν ή αναζητούν έπαινο. Σημαίνει ότι για δικούς μας λόγους, κινητοποιούμαστε να κάνουμε ή να μάθουμε κάτι.

Παραδείγματα εσωτερικού κινήτρου

– Συμμετοχή σε ένα άθλημα επειδή απολαμβάνουν τη δραστηριότητα και νιώθουν χαρούμενοι όταν βελτιώνονται.

– Ολοκληρώνουν τις εργασίες στην ώρα τους επειδή αυτό τους κάνει να νιώθουν περήφανοι.

– Κατανοούν ότι η βοήθεια στο σπίτι σημαίνει ότι βοηθά τα άλλα μέλη της οικογένειας, τα οποία και αγαπούν.

Πώς να αναπτύξουμε το εσωτερικό κίνητρο

Φαίνεται μια δύσκολη πρόκληση. Άλλωστε, λίγοι άνθρωποι απολαμβάνουν να συγυρίζουν, σωστά; Οπότε πώς κάνουμε τα παιδιά μας να νιώθουν εσωτερική επιβεβαίωση όταν οι εργασίες δεν είναι και τόσο απολαυστικές;

Το κίνητρο προέρχεται από μια σειρά νευροχημικών δικτύων που αναπτύσσονται με τον καιρό, ως αποτέλεσμα των εμπειριών που έχουμε. Ο καλύτερος τρόπος να αναπτύξουμε κίνητρα είναι να στηρίξουμε τις εσωτερικές τάσεις, κλίσεις και προθέσεις με το σωστό είδος ανατροφοδότησης.

Κάποια tips για την ανάπτυξη εσωτερικού κινήτρου στα παιδιά

– Βοηθήστε τα να επιλέξουν επιτεύξιμους στόχους και ρεαλιστικούς σκοπούς.

– Το πιο σημαντικό είναι οι στόχοι να έχουν κάποιο νόημα για το παιδί και να μην έχουν τεθεί από άλλους.

– Δώστε στα παιδιά χώρο για ευθύνη – αν μπορούν να κάνουν κάτι μόνα τους, αφήστε τα. Αν δεν μπορούν εντελώς μόνα τους, βοηθήστε τα λίγο.

– Επαινέστε τη διαδικασία, όχι το αποτέλεσμα.

– Διατηρήστε μια στενή σχέση, ειδικά με τους έφηβους.

– Προσέξτε τη γλώσσα. Όταν εσείς ή το παιδί σας λέει: «δεν είμαι καλός σε αυτό», εσείς διορθώστε το και πείτε «δεν είσαι καλός σε αυτό ακόμα».