Υπάρχουν πολύ λίγα τέρατα που δικαιολογούν τον φόβο μας γι’ αυτά

Ευτυχώς που υπάρχει ο φόβος. Αν δεν υπήρχε, θα ήμαστε όλοι νεκροί. Εδώ, δεν μιλάμε για τον φόβο που μας κρατάει ζωντανούς (π.χ. ο φόβος όταν στεκόμαστε μπροστά από ένα κινούμενο τρένο). Μιλάμε για τον φόβο που μας κρατάει μικρούς και κολλημένους.

Ο φόβος είναι μία από τις πιο παρεξηγημένες λέξεις. Αν δεν τον αμφισβητήσουμε, γίνεται δολοφόνος ονείρων. Καταπνίγει την ψυχή μας. Ο φόβος είναι ο μύστης της μετριότητας. Αν αυτό ήταν το Family feud και ο Στιβ Χάρβεϊ ρωτούσε «Τι σταματάει εμάς, τους ανθρώπους, από το να πετύχουμε το μέγιστο των δυνατοτήτων μας;» η έρευνα λέει ότι ο φόβος θα έπαιρνε την πρώτη θέση.

Ξέρετε κάτι; Όλοι νιώθουμε φόβο. Κάθε κορυφαίος καλλιτέχνης, αθλητής, συγγραφέας, ηθοποιός, γονιός, επιχειρηματίας, κοινωνικός ακτιβιστής, επιστήμονας και αξιωματικός του στρατού. Από πρωτάρηδες μέχρι είδωλα. Κάθε άτομο που γνωρίζετε και θαυμάζετε. Όλοι βιώνουν τον φόβο σε καθημερινή βάση. Δεν είστε διαλυμένοι ή αδύναμοι αν φοβάστε. Είστε απλώς άνθρωποι.

Αλλά αυτό φέρνει στον νου μια άλλη ερώτηση: Γιατί ο φόβος παραλύει μερικούς ανθρώπους ενώ άλλοι τον προσπερνούν; Αυτή η μία ικανότητα είναι που ξεχωρίζει αυτούς που έχουν φιλοδοξίες από αυτούς που τις υλοποιούν. Σε αυτό το κεφάλαιο, θα γίνετε κι εσείς μέρος της δεύτερης ομάδας.

Ο φόβος, όπως και όλα τα άλλα, έχει τη λύση του. Και πρέπει να βρείτε τη λύση του, γιατί ανεξάρτητα από το τι θέλετε να εξερευνήσετε, να αλλάξετε ή να ξεπεράσετε, ο φόβος θα βγει στην επιφάνεια στη διάρκεια του ταξιδιού σας.

Τα καλά νέα είναι ότι ο φόβος που δεν έχει αμφισβητηθεί είναι σαν χρυσός που δεν έχει εξορυχθεί ακόμα. Περιέχει πλούτη γι’ αυτούς που είναι σοφοί και αρκετά υπομονετικοί ώστε να ψάξουν μέσα στο χώμα. Προφανώς, δεν είναι δυνατόν να γνωρίζω ποιος συγκεκριμένος φόβος σας κρατάει πίσω. Ακόμα κι αν το γνώριζα, δεν υπάρχει μία γενική προσέγγιση που δουλεύει για όλους σε κάθε δεδομένη περίσταση.

Ο φόβος έρχεται σε πολλές γεύσεις και εντάσεις, από ιδρωμένες παλάμες και κόμπους στο στομάχι μέχρι εφιαλτικά σενάρια στο κεφάλι σας που ξεσπούν σε καθηλωτικές φοβίες. Σε αυτό προσθέστε και ότι όλοι μας έχουμε τα δικά μας ονόματα για τον φόβο – έγνοια, στρες, ανησυχία, πανικός, τρόμος, άγχος στη σκηνή, για να αναφέρουμε μερικά.

Τελικά, ο καθένας μας βάζει τη δική του μοναδική και πολύπλευρη ιστορία στο μείγμα, από παιδικά τραύματα και εφηβικές ταπεινώσεις έως μια ταπισερί συναισθηματικών εμπειριών που έχουν συσσωρευτεί στην ενήλικη ζωή μας. Και όλα αυτά για να πούμε το προφανές: ο φόβος είναι περίπλοκος και πολύπλευρος. Και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο είναι το μοναδικό σημείο όπου εστιάζουν πολλά αξιόλογα βιβλία, μαθήματα και θεραπείες.

Το να μεταμορφώσετε τον φόβο σας σε κάτι άλλο είναι περισσότερο τέχνη παρά επιστήμη. Διαφορετικές προσεγγίσεις λειτουργούν για διαφορετικούς ανθρώπους. Γι’ αυτό πρέπει να κάνετε δοκιμές, να ανακατεύετε και να πειραματίζεστε με τις παρακάτω προτάσεις. Είναι ένα μείγμα γνωσιακών, συναισθηματικών και σωματικών στρατηγικών που μπορούν να μεταμορφώσουν κάθε φόβο σε παραγωγικό και δημιουργικό καύσιμο.

Τις έχω χρησιμοποιήσει και διδάξει μέσα στα χρόνια, κι έτσι γνωρίζω από πρώτο χέρι ότι όλες λειτουργούν καλή τη πίστει. Ας ξεκινήσουμε με μια σημαντική αλλαγή στη φιλοσοφία μας.

Ο φόβος δεν είναι ο εχθρός

«Υπάρχουν πολύ λίγα τέρατα που δικαιολογούν τον φόβο μας γι’ αυτά» –Αντρέ Ζιντ

Το πρώτο και μεγαλύτερο λάθος μας είναι ότι έχουμε μετατρέψει τον φόβο σε εχθρό. Ένα μεγάλο, εύσωμο, μοχθηρό τέρας που στέκεται ανάμεσα σ’ εμάς και τα όνειρά μας. Τι γίνεται όμως αν αυτή η ιδέα δεν είναι μόνο λανθασμένη, αλλά επιπλέον μας κάνει περισσότερο κακό παρά καλό;

Τι γίνεται αν έχουμε μάθει να πιστεύουμε μια αποκαρδιωτική ιστορία γι’ αυτό το φυσικό συναίσθημα που, στην πραγματικότητα, έχει σχεδιαστεί για να μας υπηρετήσει και όχι για να μας σταματήσει; Ο φόβος είναι εξελικτική αντίδραση που προστάτευσε τους προγόνους μας από το να φαγωθούν από τίγρεις.

Αυτές τις μέρες, το ίδιο ένστικτο μας αποτρέπει από το να περπατήσουμε μέσα στην κίνηση. Είναι τουλάχιστον χρήσιμος. Αλλά ο φόβος είναι πάντα χρήσιμος αν τον κατανοήσουμε απόλυτα. Ο φόβος σας δεν χρειάζεται να «συνθλιβεί» ή να εκμηδενιστεί. Χρειάζεται να τον ακούσετε και να τον εκτιμήσετε για το δώρο που σας προσφέρει.

Σκεφτείτε ένα βρέφος που κλαίει στην κούνια ή έναν σκύλο που γαβγίζει ασταμάτητα. Προσπαθούν όσο καλύτερα μπορούν να επικοινωνήσουν κάτι, απλώς δεν έχουν τη δεξιότητα της γλώσσας για να το αρθρώσουν.

Το ίδιο ισχύει και για τον φόβο. Ο φόβος επικοινωνεί χρησιμοποιώντας το μόνο εργαλείο που έχει: την ικανότητα να σας κάνει να αισθάνεστε. Όταν νιώθετε την παρουσία του, είναι επειδή χτυπάει έναν συναγερμό συμπόνιας. Κάνει το καλύτερο δυνατόν για να σας κάνει να δώσετε προσοχή. Αυτή η ανεπαίσθητη αλλά σημαντική διάκριση θα σας βοηθήσει να ρίξετε τα οχυρά σας και, αντίθετα, να συναντήσετε τον φόβο σας με ανοιχτές αγκάλες και ένα πλατύ χαμόγελο.

Ο φόβος δεν είναι ο εχθρός. Το να περιμένετε να ξεπεράσετε τον φόβο είναι ο εχθρός!