ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ: ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ - Νεφέλαι (169-221)

ΜΑ. πρώην δέ γε γνώμην μεγάλην ἀφῃρέθη
170 ὑπ᾽ ἀσκαλαβώτου. ΣΤ. τίνα τρόπον; κάτειπέ μοι.
ΜΑ. ζητοῦντος αὐτοῦ τῆς σελήνης τὰς ὁδοὺς
καὶ τὰς περιφοράς, εἶτ᾽ ἄνω κεχηνότος
ἀπὸ τῆς ὀροφῆς νύκτωρ γαλεώτης κατέχεσεν.
ΣΤ. ἥσθην γαλεώτῃ καταχέσαντι Σωκράτους.
175 ΜΑ. ἐχθὲς δέ γ᾽ ἡμῖν δεῖπνον οὐκ ἦν ἑσπέρας.
ΣΤ. εἶἑν. τί οὖν πρὸς τἄλφιτ᾽ ἐπαλαμήσατο;
ΜΑ. κατὰ τῆς τραπέζης καταπάσας λεπτὴν τέφραν
κάμψας ὀβελίσκον, εἶτα διαβήτην λαβὼν—
ἐκ τῆς παλαίστρας θοἰμάτιον ὑφείλετο.
180 ΣΤ. τί δῆτ᾽ ἐκεῖνον τὸν Θαλῆν θαυμάζομεν;
ἄνοιγ᾽ ἄνοιγ᾽ ἁνύσας τὸ φροντιστήριον,
καὶ δεῖξον ὡς τάχιστά μοι τὸν Σωκράτη.
μαθητιῶ γάρ· ἀλλ᾽ ἄνοιγε τὴν θύραν.
ὦ Ἡράκλεις, ταυτὶ ποδαπὰ τὰ θηρία;
185 ΜΑ. τί ἐθαύμασας; τῷ σοι δοκοῦσιν εἰκέναι;
ΣΤ. τοῖς ἐκ Πύλου ληφθεῖσι τοῖς Λακωνικοῖς.
ἀτὰρ τί ποτ᾽ εἰς τὴν γῆν βλέπουσιν οὑτοιί;
ΜΑ. ζητοῦσιν οὗτοι τὰ κατὰ γῆς. ΣΤ. βολβοὺς ἄρα
ζητοῦσι. μή νυν τουτογὶ φροντίζετε·
190 ἐγὼ γὰρ οἶδ᾽ ἵν᾽ εἰσὶ μεγάλοι καὶ καλοί.
τί γὰρ οἵδε δρῶσιν οἱ σφόδρ᾽ ἐγκεκυφότες;
ΜΑ. οὗτοι δ᾽ ἐρεβοδιφῶσιν ὑπὸ τὸν Τάρταρον.
ΣΤ. τί δῆθ᾽ ὁ πρωκτὸς εἰς τὸν οὐρανὸν βλέπει;
ΜΑ. αὐτὸς καθ᾽ αὑτὸν ἀστρονομεῖν διδάσκεται.
195 ἀλλ᾽ εἴσιθ᾽, ἵνα μὴ ᾽κεῖνος ὑμῖν ἐπιτύχῃ.
ΣΤ. μήπω γε, μήπω γ᾽· ἀλλ᾽ ἐπιμεινάντων, ἵνα
αὐτοῖσι κοινώσω τι πραγμάτιον ἐμόν.
ΜΑ. ἀλλ᾽ οὐχ οἷόν τ᾽ αὐτοῖσι πρὸς τὸν ἀέρα
ἔξω διατρίβειν πολὺν ἄγαν ἐστὶν χρόνον.
200 ΣΤ. πρὸς τῶν θεῶν, τί γὰρ τάδ᾽ ἐστίν; εἰπέ μοι.
ΜΑ. ἀστρονομία μὲν αὑτηί. ΣΤ. τουτὶ δὲ τί;
ΜΑ. γεωμετρία. ΣΤ. τοῦτ᾽ οὖν τί ἐστι χρήσιμον;
ΜΑ. γῆν ἀναμετρεῖσθαι. ΣΤ. πότερα τὴν κληρουχικήν;
ΜΑ. οὔκ, ἀλλὰ τὴν σύμπασαν. ΣΤ. ἀστεῖον λέγεις.
205 τὸ γὰρ σόφισμα δημοτικὸν καὶ χρήσιμον.
ΜΑ. αὕτη δέ σοι γῆς περίοδος πάσης. ὁρᾷς;
αἵδε μὲν Ἀθῆναι. ΣΤ. τί σὺ λέγεις; οὐ πείθομαι,
ἐπεὶ δικαστὰς οὐχ ὁρῶ καθημένους.
ΜΑ. ὡς τοῦτ᾽ ἀληθῶς Ἀττικὸν τὸ χωρίον.
210 ΣΤ. καὶ ποῦ Κικυννῆς εἰσιν οὑμοὶ δημόται;
ΜΑ. ἐνταῦθ᾽ ἔνεισιν. ἡ δέ γ᾽ Εὔβοι᾽, ὡς ὁρᾷς,
ἡδὶ παρατέταται μακρὰ πόρρω πάνυ.
ΣΤ. οἶδ᾽· ὑπὸ γὰρ ἡμῶν παρετάθη καὶ Περικλέους.
ἀλλ᾽ ἡ Λακεδαίμων ποῦ ᾽στιν; ΜΑ. ὅπου ᾽στίν; αὑτηί.
215 ΣΤ. ὡς ἐγγὺς ἡμῶν. τοῦτο πάνυ φροντίζετε,
ταύτην ἀφ᾽ ἡμῶν ἀπαγαγεῖν πόρρω πάνυ.
ΜΑ. ἀλλ᾽ οὐχ οἷόν τε. ΣΤ. νὴ Δί᾽, οἰμώξεσθ᾽ ἄρα.
φέρε, τίς γὰρ οὗτος οὑπὶ τῆς κρεμάθρας ἀνήρ;
ΜΑ. αὐτός. ΣΤ. τίς αὐτός; ΜΑ. Σωκράτης. ΣΤ. ὦ Σώκρατες.—
220 ἴθ᾽ οὗτος, ἀναβόησον αὐτόν μοι μέγα.
ΜΑ. αὐτὸς μὲν οὖν σὺ κάλεσον· οὐ γάρ μοι σχολή.

***
ΜΑΘ. Μα τις προάλλες μια τρανή έρευνά του
μια παρδαλή τη χάλασε γουστέρα.
170 ΣΤΡ. Πώς; Πες μου. ΜΑΘ. Ο δάσκαλός μας ερευνούσε
τους δρόμους και τις φάσεις της σελήνης·
κι ως κοίταε πάνω μ᾽ ανοιχτό το στόμα,
στα σκοτεινά μια σαύρα απ᾽ το ταβάνι
τον μαγαρίζει. ΣΤΡ. Βρε μεγάλο γλέντι·
σαύρα να μαγαρίζει το Σωκράτη.
ΜΑΘ. Και χτες φαΐ δεν είχαμε για δείπνο.
ΣΤΡ. Και πώς λοιπόν τα βόλεψε; Γιά πες μου.
ΜΑΘ. Έριξε στο τραπέζι ψιλή στάχτη,
λυγά σουβλί, διαβήτη φτιάχνει, κι έτσι…
βουτά, όπως λεν, το ρούχο απ᾽ την παλαίστρα.
180 ΣΤΡ. Τί τον αρχαίο θαυμάζουμε Θαλή;
Άνοιγε, μην αργείς το ερευνητήριο
και δείξε μου, έλα, αμέσως το Σωκράτη.
Άνοιγε· μαθητής διψάω να γίνω.
Ανοίγει η πόρτα και φαίνεται το εσωτερικό του σπουδαστηρίου, αστρονομικά και γεωμετρικά όργανα, σχεδιογραφήματα, μια σφαίρα, ένας γεωγραφικός χάρτης, βιβλία· μέσα σ᾽ ένα κοφίνι κρεμασμένο ψηλά, ο Σωκράτης· μερικοί μαθητές αρκουδίζουν εδώ κι εκεί, σα να ψάχνουν για κάτι.
Ποπό, Ηρακλή μου! Τί θεριά είναι τούτα;
ΜΑΘ. Γιατί απορείς; Με τί εσύ λες πως μοιάζουν;
ΣΤΡ. Με Λάκωνες που πιάστηκαν στην Πύλο.
Μα κείνοι εκεί γιατί κοιτάνε χάμω;
ΜΑΘ. Ερευνούνε το υπέδαφος. ΣΤΡ. Θα ψάχνουν
για βορβούς. Μην παιδεύεστε· εγώ ξέρω
190 πού βρίσκεις κάτι και χοντρούς κι ωραίους.
Κι αυτοί οι πολύ πολύ σκυμμένοι; ΜΑΘ. Ψάχνουν
τα κάτω από τον Τάρταρο σκοτάδια.
ΣΤΡ. Κι ο πισινός τους πώς κοιτάει στα ουράνια;
ΜΑΘ. Ξέχωρα αυτός, μαθαίνει αστρονομία.
Πλησιάζουν από περιέργεια μερικοί σπουδαστές, χλωμοί, φοβισμένοι, σαν παράξενα νυχτόβια ζώα.
Ε! Ο δάσκαλος να μη σας βρει έξω. Μέσα!
ΣΤΡ. Όχι, όχι ακόμα· ας μείνουν· θέλω πρώτα
για κάποια υποθεσούλα μου ν᾽ ακούσουν.
ΜΑΘ. Δεν είναι μπορετό σ᾽ αυτούς να μείνουν
ώρα πολλή στο ύπαιθρο.
Οι σπουδαστές αποτραβιούνται· ο Στρεψιάδης παρατηρεί τα επιστημονικά όργανα.
ΣΤΡ. Μα πες μου,
200 στ᾽ όνομα των θεών, τί είν᾽ όλα τούτα;
ΜΑΘ. Ετούτο αστρονομία. ΣΤΡ. Κι εκείνο το άλλο;
ΜΑΘ. Γεωμετρία. ΣΤΡ. Ποιά χρησιμότητα έχει;
ΜΑΘ. Για να μετρούν τη γη. ΣΤΡ. Που ᾽ναι για κλήρους;
ΜΑΘ. Όλη τη γη. ΣΤΡ. Τί λες; Λαμπρά· μια ιδέα
και δημοκρατική και χρήσιμη είναι.
ΜΑΘ., δείχνοντας στο γεωγραφικό χάρτη.
Το βλέπεις τούτο; Χάρτης της γης όλης.
Εδώ, η Αθήνα. ΣΤΡ. Μπα! Δεν το πιστεύω·
δε βλέπω συνεδρία δικαστηρίου.
ΜΑΘ. Αυτή ᾽ναι η χώρα η Αττική, στ᾽ αλήθεια.
210 ΣΤΡ. Και πού ᾽ναι οι χωριανοί μου οι Κικκυνιώτες;
ΜΑΘ. Νά, μέσα εδώ. Νά κι η Εύβοια, καθώς βλέπεις
μακρόσυρτη σαν κόπανος. ΣΤΡ. Ναι, εμείς
κι ο Περικλής την κοπανίσαμε όλη
Κι η Λακωνία πού πέφτει; ΜΑΘ. Νά τη. ΣΤΡ. Πόσο
κοντά μας! Πρέπει τρόπο εσείς να βρείτε
μακριά, πολύ μακριά μας να την πάτε.
ΜΑΘ. Δε γίνεται. ΣΤΡ. Μα τότε, θα σας τσούξει.
Βλέποντας ξαφνικά το Σωκράτη.
Ποιός είν᾽ εκεί στο κρεμαστό κοφίνι;
ΜΑΘ. Εκείνος. ΣΤΡ. Ποιός εκείνος; ΜΑΘ. Ο Σωκράτης.
ΣΤΡ. Σωκράτη!… Γιά έλα, κάμε μου τη χάρη
220 και βάλ᾽ του μια φωνή. ΜΑΘ. Καιρό δεν έχω·
φώναξε εσύ.
Φεύγει