Η νευροθεολογία επιχειρεί να αποκαλύψει τη βιολογική βάση του θρησκευτικού αισθήματος.Τα τελευταία 20-30 χρόνια έχουν γίνει σειρές μελετών του εγκεφάλου πιστών διαφόρων θρησκειών την ώρα που προσεύχονταν ή την ώρα που διαλογίζονταν ή κατά τη διάρκεια μιας θρησκευτικής ή μυστικιστικής εμπειρίας.
Τα αποτελέσματα έχουν δείξει ότι υπάρχουν συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου που δραστηριοποιούνται και άλλες που υπολειτουργούν κατά τη διάρκεια τέτοιων εμπειριών. Οι ειδικοί που ερευνούν αυτά τα φαινόμενα έδωσαν το όνομα "Νευροθεολογία" στη μελέτη της σχέσης μεταξύ εγκεφαλικής λειτουργίας και θρησκευτικών ή μυστικιστικών τάσεων και εμπειριών.
Με βάση τα πορίσματα της Νευροθεολογίας ο Καθηγητής Ψυχολογίας και επικεφαλής του Neuroscience Research Group του Laurentian University στο Sudbury του Καναδά Michael Persinger (ο οποίος μελετά γενικά τις ψευδείς ερμηνείες φαινομένων από την ανθρώπινη συνείδηση) κατασκεύασε ένα κράνος που διεγείρει με ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία συγκεκριμένες εγκεφαλικές περιοχές. Τουλάχιστον 80% από το άτομα που φόρεσαν το κράνος κατά τη διάρκεια των πειραμάτων ανέφεραν ότι είχαν την αίσθηση μιας παρουσίας στο δωμάτιο, ή -αν έκλιναν προς την αθεΐα- μια αίσθηση ότι "είναι ένα" με το σύμπαν. Μ΄άλλα λόγια η θρησκευτική και η μυστικιστική εμπειρία μπορούν να προκληθούν κατά βούληση από τεχνητή διέγερση περιοχών του εγκεφάλου.
Τα πορίσματα και άλλων ερευνητών του εγκεφάλου παρέχουν ισχυρές ενδείξεις για το ότι οι θρησκευτικές πεποιθήσεις είναι αποτέλεσμα της κατασκευής του εγκεφάλου. Άλλοι εγκέφαλοι είναι κατασκευασμένοι έτσι, ώστε να είναι πιο δεκτικοί σε θρησκευτικές πεποιθήσεις, άλλοι λιγότερο.
Κάποιοι εντοπίζουν τα κέντρα που σχετίζονται με πίστη σε εξωγήινους ή σε φαντάσματα στα ίδια κέντρα που σχετίζονται με την πίστη στο θεό και μιλούν για έμφυτη τάση του ανθρώπου για μυθοπλασία.
Ο Dr Andrew Newberg του University of Pennsylvania στις ΗΠΑ εκφράζει την άποψη ότι "ο θεός δεν θα φύγει" (δηλαδή η πίστη σε θεό δεν θα σταματήσει να υπάρχει) για πάρα πολλές γενιές ακόμα, εκτός αν γίνει μια δραματική αλλαγή στον τρόπο λειτουργίας του εγκεφάλου, γιατί ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι τέτοιος, ώστε ο θεός και η θρησκεία να αποτελούν τα ισχυρότερα εργαλεία του για την πραγματοποίηση ενεργειών που υπαγορεύονται από βιολογικές επιταγές όπως η αυτοσυντήρηση και η αυτοϋπέρβαση.
Ο διαλογισμός μπορεί να οδηγήσει σε απενεργοποίηση του κέντρου προσανατολισμού, ισχυρίζονται οι ερευνητές.
Το αίσθημα απορρόφησης του εαυτού μέσα σε κάτι μεγαλύτερο... πηγάζει από νευρολογικά συμβάντα, όπως η απενεργοποίηση της περιοχής του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνη για τον προσανατολισμό, αναφέρουν οι νευροφυσιολόγοι δρ. Αντριου Νιούμπεργκ και Γιουτζίν ντ' Ακουίλι στο βιβλίο τους «Γιατί ο Θεός δεν πρόκειται να φύγει». Βασισμένοι σε πειράματα καταγραφής της εγκεφαλικής δραστηριότητας σε καλόγριες, βουδιστές μοναχούς στο Θιβέτ και ασθενείς κροταφικής επιληψίας, ισχυρίζονται ότι ο εγκέφαλος είναι εκ κατασκευής προγραμματισμένος για υπερβατικές εμπειρίες.
Το θρησκευτικό συναίσθημα προσέλκυσε το ενδιαφέρον των νευροφυσιολόγων, όταν παρατηρήθηκε ότι πολλοί ασθενείς κροταφικής επιληψίας εκδήλωναν ένα ξαφνικό ενδιαφέρον για τη θρησκεία.
Στο πανεπιστήμιο Σαν Ντιέγκο Καλιφόρνιας, διαπιστώθηκε πως οι άνθρωποι με προσωρινή επιληψία λοβών ήταν επιρρεπείς σε θρησκευτικές παραισθήσεις.
Οι ασθενείς αναφέρουν ότι κατά τη διάρκεια κρίσεων «βλέπουν το Θεό» ή βιώνουν «μία ξαφνική αίσθηση πνευματικής ανύψωσης». Τέτοια περιστατικά περιγράφονται και στη βιογραφία του Βαν Γκογκ, ο οποίος έπασχε κατά πάσα πιθανότητα από κροταφική επιληψία και επέδειξε ένα έντονο ενδιαφέρον για τη θρησκεία προς το τέλος της ζωής του.
Στο πιο πρόσφατο πείραμα του δρ. Νιούμπεργκ συμμετέχει ένας νεαρός μοναχός από το Θιβέτ, πρόθυμος να αυτοσυγκεντρωθεί μέσα σε ένα μηχάνημα που καταγράφει τη δραστηριότητα του εγκεφάλου και ονομάζεται SPECT. Η συσκευή σημειώνει την πορεία μιας ραδιενεργούς ουσίας στον εγκέφαλο, αμέσως μετά τη χορήγησή της με ενδοφλέβια ένεση.
Καθώς ο μοναχός αυτοσυγκεντρώνεται και προσεγγίζει μία υπερβατική κατάσταση «απώλειας του εγώ» και «ένωσης με τον κόσμο», το μηχάνημα καταγράφει παύση της λειτουργίας της περιοχής του ινιακού λοβού που είναι υπεύθυνη για τον προσανατολισμό.
Ο δρ. Νιούμπεργκ πιστεύει ότι, όταν μέσω της αυτοσυγκέντρωσης σταματήσει η ροή πληροφοριών από το άμεσο περιβάλλον προς τον εγκέφαλο, το κέντρο του προσανατολισμού αδυνατεί να καθορίσει τα όρια μεταξύ του περιβάλλοντος και του εαυτού.
Η απενεργοποίηση του κέντρου του προσανατολισμού είχε παρατηρηθεί και με παρόμοια πειράματα σε Φραγκισκανές μοναχές εν ώρα προσευχής, αναφέρει το MSNBC.
Μελέτη Ιαπώνων ερευνητών το 1997 είχε δείξει ότι οι επαναλαμβανόμενοι ρυθμικοί ψαλμοί μπορούν επίσης να επηρεάζουν τον ιππόκαμπο, μία περιοχή του εγκεφάλου που καθορίζει τις φάσεις υπερδιέγερσης και καταστολής.
Έτσι, το αίσθημα ηρεμίας που συχνά συνοδεύει την προσευχή μπορεί να προκαλείται ή να επιτείνεται από αργόσυρτες επαναλαμβανόμενες φράσεις. Αντίθετα, η υπερδιέγερση που παρατηρείται στους στροβιλιζόμενους δερβίσηδες μπορεί να οφείλεται στο γρήγορο, εκστατικό χορό τους.
Οι δρ. Νιούμπεργκ και ντ' Ακουίλι επινόησαν τον όρο «νευροθεολογία» για τις μελέτες αυτού του είδους και διατείνονται ότι το θρησκευτικό συναίσθημα είναι προϊόν της λειτουργίας των νευρώνων και δεν μπορεί να διακριθεί ουσιαστικά από οποιοδήποτε άλλο συναίσθημα.
«Όσο ο εγκέφαλός μας παραμένει "καλωδιωμένος" όπως είναι, ο Θεός δεν πρόκειται να φύγει» ισχυρίζεται ο δρ. Νιούμπεργκ.
Στο πανεπιστήμιο Σαν Ντιέγκο Καλιφόρνιας, διαπιστώθηκε πως οι άνθρωποι με προσωρινή επιληψία λοβών ήταν επιρρεπείς σε θρησκευτικές παραισθήσεις.
O Δρ Mario Beauregard, του τμήματος ψυχολογίας στο Université de Montréal και ο σπουδαστής του Vincent Paquette, δημόσιευσε στις επιστολές νευρολογίας περιοδικών. «Ο κύριος στόχος της μελέτης ήταν να προσδιοριστούν τα νευρικά συστατικά μιας μυστικής εμπειρίας,» είπε το Δρ Beauregard.
Επισκεφθήτε οπωσδήποτε τις παρακάτω διευθύνσεις για να διαβάσετε τα σχετικά άρθρα.
-------------------
Πηγές
laurentian.ca/neurosci/index.htm
laurentian.ca/neurosci/_people/Persinger.htm
www.br-online.de/wissen-bildung/artikel/0309/06_neurotheologie/index.xml
www.wordspy.com/words/Godhelmet.asp
www.bbc.co.uk/science/horizon/2003/godonbrain.shtml
www.andrewnewberg.com/qna.asp
www.wissenschaft-online.de/artikel/588085
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου