ΕΥ. πότερον δ᾽ οὐκ ὄντα λόγον τοῦτον περὶ τῆς Φαίδρας ξυνέθηκα;ΑΙ. μὰ Δί᾽, ἀλλ᾽ ὄντ᾽· ἀλλ᾽ ἀποκρύπτειν χρὴ τὸ πονηρὸν τόν γε ποητήν,
καὶ μὴ παράγειν μηδὲ διδάσκειν. τοῖς μὲν γὰρ παιδαρίοισιν
1055 ἐστὶ διδάσκαλος ὅστις φράζει, τοῖσιν δ᾽ ἡβῶσι ποηταί.
πάνυ δὴ δεῖ χρηστὰ λέγειν ἡμᾶς. ΕΥ. ἢν οὖν σὺ λέγῃς Λυκαβηττοὺς
καὶ Παρνασσῶν ἡμῖν μεγέθη, τοῦτ᾽ ἐστὶ τὸ χρηστὰ διδάσκειν,
ὃν χρῆν φράζειν ἀνθρωπείως; ΑΙ. ἀλλ᾽, ὦ κακόδαιμον, ἀνάγκη
μεγάλων γνωμῶν καὶ διανοιῶν ἴσα καὶ τὰ ῥήματα τίκτειν.
1060 κἄλλως εἰκὸς τοὺς ἡμιθέους τοῖς ῥήμασι μείζοσι χρῆσθαι·
καὶ γὰρ τοῖς ἱματίοις ἡμῶν χρῶνται πολὺ σεμνοτέροισιν.
ἁμοῦ χρηστῶς καταδείξαντος διελυμήνω σύ. ΕΥ. τί δράσας;
ΑΙ. πρῶτον μὲν τοὺς βασιλεύοντας ῥάκι᾽ ἀμπισχών, ἵν᾽ ἐλεινοὶ
τοῖς ἀνθρώποις φαίνοιντ᾽ εἶναι. ΕΥ. τοῦτ᾽ οὖν ἔβλαψα τί δράσας;
1065 ΑΙ. οὔκουν ἐθέλει γε τριηραρχεῖν πλουτῶν οὐδεὶς διὰ ταῦτα,
ἀλλὰ ῥακίοις περιειλάμενος κλάει καὶ φησὶ πένεσθαι.
ΔΙ. νὴ τὴν Δήμητρα χιτῶνά γ᾽ ἔχων οὔλων ἐρίων ὑπένερθεν.
κἂν ταῦτα λέγων ἐξαπατήσῃ, περὶ τοὺς ἰχθῦς ἀνέκυψεν.
ΑΙ. εἶτ᾽ αὖ λαλιὰν ἐπιτηδεῦσαι καὶ στωμυλίαν ἐδίδαξας,
1070 ἣ ᾽ξεκένωσεν τάς τε παλαίστρας καὶ τὰς πυγὰς ἐνέτριψεν
τῶν μειρακίων στωμυλλομένων, καὶ τοὺς Παράλους ἀνέπεισεν
ἀνταγορεύειν τοῖς ἄρχουσιν. καίτοι τότε γ᾽, ἡνίκ᾽ ἐγὼ ᾽ζων,
οὐκ ἠπίσταντ᾽ ἀλλ᾽ ἢ μᾶζαν καλέσαι καὶ «ῥυππαπαῖ» εἰπεῖν.
ΔΙ. νὴ τὸν Ἀπόλλω, καὶ προσπαρδεῖν γ᾽ εἰς τὸ στόμα τῷ θαλάμακι,
1075 καὶ μινθῶσαι τὸν ξύσσιτον κἀκβάς τινα λωποδυτῆσαι·
νῦν δ᾽ ἀντιλέγει κοὐκέτ᾽ ἐλαύνει· πλεῖ δευρὶ καὖθις ἐκεῖσε.
ΑΙ. ποίων δὲ κακῶν οὐκ αἴτιός ἐστ᾽;
οὐ προαγωγοὺς κατέδειξ᾽ οὗτος,
1080 καὶ τικτούσας ἐν τοῖς ἱεροῖς,
καὶ μειγνυμένας τοῖσιν ἀδελφοῖς,
καὶ φασκούσας οὐ ζῆν τὸ ζῆν;
κᾆτ᾽ ἐκ τούτων ἡ πόλις ἡμῶν
ὑπογραμματέων ἀνεμεστώθη
1085 καὶ βωμολόχων δημοπιθήκων
ἐξαπατώντων τὸν δῆμον ἀεί,
λαμπάδα δ᾽ οὐδεὶς οἷός τε φέρειν
ὑπ᾽ ἀγυμνασίας ἔτι νυνί.
ΔΙ. μὰ Δί᾽ οὐ δῆθ᾽, ὥστε γ᾽ ἀφαυάνθην
1090 Παναθηναίοισι γελῶν, ὅτε δὴ
βραδὺς ἄνθρωπός τις ἔθει κύψας
λευκός, πίων, ὑπολειπόμενος
καὶ δεινὰ ποιῶν· κᾆθ᾽ οἱ Κεραμῆς
ἐν ταῖσι πύλαις παίουσ᾽ αὐτοῦ
1095 γαστέρα, πλευράς, λαγόνας, πυγήν,
ὁ δὲ τυπτόμενος ταῖσι πλατείαις
ὑποπερδόμενος
φυσῶν τὴν λαμπάδ᾽ ἔφευγεν.
***
ΕΥΡ. Αλλά ο μύθος της Φαίδρας, που σύνθεσα εγώ
μες στο δράμα, δεν ήταν και πρώτα.
ΑΙΣ. Φυσικά· μα το χρέος του ποιητή, εγώ θαρρώ,
να σκεπάζει το αμάρτημα, κι όχι
να το δείχνει ετσιδά φανερά στη σκηνή.
Γιατί, αν είναι οδηγός στα παιδάκια,
όπως ξέρουμε, ο δάσκαλος, είν᾽ ο ποιητής
οδηγός των εφήβων. Και πρέπει
να μιλούμε για ενάρετα πράματα εμείς.
ΕΥΡ. Κι αρετής τάχα μάθημα δίνεις,
όταν φτιάχνεις τις φράσεις σα Λυκαβηττούς,
Παρνασσών σαν τους δίνεις τον όγκο;
Το σωστό ήταν απλά, ανθρωπινά να μιλάς.
ΑΙΣ. Α, μωρέ κακομοίρη, μα οι γνώμες
όταν είναι τρανές και υψηλοί οι στοχασμοί,
πρέπει ανάλογη κι η έκφραση να ᾽ναι.
1060 Στους ημίθεους δα κιόλας ταιριάζει, τρανά,
μεγαλόπρεπα λόγια να λένε·
όπως κιόλας τα ρούχα που εκείνοι φορούν
πιο πολύ απ᾽ τα δικά μας φαντάζουν.
Το τί πρέπει κι εδώ, το ᾽χα δείξει· μα εσύ
μας τα χάλασες. ΕΥΡ. Μπα! Με ποιόν τρόπο;
ΑΙΣ. Βασιλιάδες τρανούς, για να νιώθουν γι᾽ αυτούς
οι θεατές ψυχοπόνια, κουρέλια
τους φορούσες και βγαίναν μ᾽ αυτά στη σκηνή.
ΕΥΡ. Και σ᾽ αυτό κακό βρίσκεις τάχα;
ΑΙΣ. Τέτοια βλέπουν οι πλούσιοι, και τώρα κανείς
τριηραρχία ν᾽ αναλάβει δε θέλει·
σε κουρέλια τυλίγονται, κλαίνε, θρηνούν
και φωνάζουν πως φτώχεια τους δέρνει.
ΔΙΟ. Μά τη Δήμητρα, ναι, κι από μέσα φορούν
ακριβό και πυκνόμαλλο ρούχο.
Κι ύστερα, όταν ξεφύγουν μ᾽ αυτές τις καλπιές,
στα ψαράδικα ευθύς ξεφυτρώνουν.
ΑΙΣ. Ρητορείας, ευγλωττίας και πολλής φαφλατιάς
από σένα μαθήματα πήραν·
1070 οι παλαίστρες αδειάσαν μ᾽ αυτά, οι πισινοί
των νεαρών, που φλυαρούν καθισμένοι,
έχουν πέρα για πέρα τριφτεί· και φλυαρούν
ως κι οι Πάραλοι τώρα· τολμούνε
στους ανώτερους γλώσσα να βγάζουνε. Πριν
τον καιρό το δικό μου, σα ζούσα,
ένα ξέρανε αυτοί: να ζητούνε ψωμί
και να λένε έγια μόλα, έγια λέσα.
ΔΙΟ. Ναι, και πέρ᾽ απ᾽ αυτά ν᾽ αμολούνε καμιά
στου στερνού λαμνοκόπου τη μούρη,
του συντρόφου τα μούτρα ν᾽ αλείβουν βρομιές·
στη στεριά πια, να γδύνουν τον κόσμο·
τώρα γλώσσα μια πήχη, καθόλου κουπί,
και το πλοίο ν᾽ αρμενίζει στην τύχη.
ΑΙΣ. Α, και ποιά συμφορά δεν πηγάζει απ᾽ αυτόν;
Τί μεσίτρες δεν έβγαλε αυτός στη σκηνή,
1080 τί γυναίκες σε χώρους ιερούς να γεννούν,
τί αδερφές που να σμίγουν μαζί μ᾽ αδερφούς
και να λένε ζωή πως δεν είναι η ζωή!
Απ᾽ αυτά κι απ᾽ αυτά
με γραφιάδες η Αθήνα μας γέμισε πια
και με κάτι παλιάτσους γαλίφηδες, που όλο κουνούν
σα μαϊμούδες στο δήμο μπροστά την ουρά
και μ᾽ αυτά τον γελούν.
Όλοι αγύμναστοι πια, και σε αγώνα κανείς
δεν μπορεί να κρατήσει λαμπάδα.
ΔΙΟ. Ναι, κανείς. Όταν ήταν γιορτή,
1090 Παναθήναια, τί γέλια που μου ᾽ρθαν! Μωρέ
πώς δεν έσκασα; Κάποιος, παχύς και χλωμός
κι αργοκίνητος, έτρεχε πάντα σκυφτός·
όλοι μπρος απ᾽ αυτόν, κι ήταν πια να τον κλαις.
Και στις πύλες κοντά οι Κεραμιώτες κοιλιά
και πλευρά, πισινά και νεφρά τού βαρούν·
κι όπως έτρωε τις φάπες αυτός,
κάτι κούφιες, ψιλές αμολά,
τη λαμπάδα του σβήνει και δρόμο!
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου