Τα παιδιά είναι «συμπτώματα» των γονιών τους

Έχεις σκεφτεί πως τα παιδιά είναι τα συμπτώματα των γονιών τους; Ίσως να σου ακούγεται κάπως περίεργο, διαβάζοντάς το, αλλά αν του δώσεις μια ευκαιρία θα διαπιστώσεις πως είναι μία αλήθεια, εύστοχα βαλμένη σε λέξεις.

Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.

Το σύμπτωμα είναι η ένδειξη, εξωτερική, εσωτερική και μή μιας ασθένειας. Κάθε φορά που επικοινωνείς με το γιατρό σου, μία από τις πρώτες ερωτήσεις του είναι ‘τι συμπτώματα έχεις’ κι εσύ απαντάς δίνοντας με λεπτομέρεια όλες εκείνες τις ενδείξεις που έχεις, για να κάνει η διάγνωσή του ο επιστήμονας και να σου δώσει τη θεραπεία που χρειάζεσαι.

Μη βιαστείς βέβαια να παραλληλίσεις τον εαυτό σου με την ασθένεια και το παιδί σου με την ένδειξη αυτής της ασθένειας. Σκέψου πιο ελεύθερα... Αυτός που είσαι, το σύνολο των επιλογών και των συμπεριφορών σου ως γονιού έχουν άμεση επίδραση στις επιλογές και τη συμπεριφορά του παιδιού σου.

Οι πράξεις σου ενεργούν σαν παράδειγμα για το παιδί σου, που θα σε μιμηθεί, μιας και είσαι ο σημαντικός άλλος στη ζωή του. Είσαι εκείνος που θα τον βοηθήσει να διαμορφώσει την προσωπικότητά του. Πίσω, λοιπόν, από κάθε συμπεριφορά του παιδιού σου βρίσκεσαι εσύ, η δική σου συμπεριφορά αναπαραγόμενη κι αν είσαι τυχερός, ίσως και εμπλουτισμένη ή αναβαθμισμένη καθώς το παιδί σου είναι και πιο εξελιγμένο μοντέλο.

Οι συμπεριφορές που τόσο χαριτωμένα αναπαράγει η τρίχρονη κόρη σου προσπαθώντας να ισορροπήσει πάνω στις γόβες σου ή μαλώνοντας την κούκλα της δεν έφαγε όλο της το φαγητό, ή η αστεία βρισιά που ξεστόμισε ο γιος σου στον οδηγό του διπλανού αυτοκινήτου, που σας έκλεισε το δρόμο, δεν είναι τίποτε άλλο από το καθρέφτισμα των δικών σου συμπεριφορών.

Το γεγονός ότι τα παιδιά λειτουργούν ως καθρέφτης των γονιών τους, είναι μια απλή και μεγάλη αλήθεια, ίσως δύσκολη να την παραδεχτείς όταν προτιμάς να μην αναλαμβάνεις την ευθύνη, ωστόσο παραμένει μια από τις βασικότερες αλήθειες, όσον αφορά τη σχέση γονιών με τα παιδιά τους. Η οποιαδήποτε διαφορετική – επίτρεψέ μου τον όρο διαφορετική... τον προτιμώ από το ΄κακή’ ή το ‘προβληματική΄’- συμπεριφορά ενός παιδιού είναι το σύμπτωμα του προβλήματος που αντιμετωπίζει ο γονιός στη δική του συμπεριφορά.

Ένα παιδί που κατακρίνει είναι το σύμπτωμα ενός γονιού που πάσχει από την αρρώστια της κριτικής. Το παιδί π ου διαρκώς καβγαδίζει, είναι γιατί ζει μέσα στην έχθρα. Αν το παιδί σου είναι ντροπαλό, έχει βιώσει την ειρωνεία σου. Κι αν νιώθει ένοχο, τότε σίγουρα έχει ζήσει σ’ένα περιβάλλον που το κάνει να ντρέπεται.

Ανάλογη, λοιπόν, με την «ασθένεια» που ταλανίζει το γονιό, είναι και το σύμπτωμα που εκδηλώνεται μέσω του παιδιού. Πολλές φορές ακούω γονείς να παραπονιούνται για τα ζωηρά παιδιά τους, που δεν τους ακούνε ή δε συνεργάζονται. Κι είναι πραγματικά προβληματισμένοι, πολλές φορές ακόμα κι απογοητευμένοι κι επιλέγουν για ‘θεραπεία’ του προβλήματος την τιμωρία ή τις φωνές. Μα για να θεραπευτεί η ασθένεια, χρειάζεται να χτυπηθεί το πρόβλημα στη ρίζα του. Κι η ρίζα είναι ο γονιός...

Πιο πρακτικά, ένα παιδί που ουρλιάζει, μιμείται το γονιό του που φωνάζει. Το παιδί που δε συνεργάζεται, απλά αντιγράφει το γονιό του που σε πολλές περιπτώσεις δε συνεργάστηκε με το παιδί παρά επέβαλε την άποψή του, την επιλογή του από θέση ισχύος. Ένα αγόρι που δε σέβεται τα κορίτσια, που τα θεωρεί κατώτερα και τα υποτιμά, είναι γιατί έχει ένα πατέρα που δε σέβεται τη γυναίκα του, την κόρη του, τη μητέρα του και πάει λέγοντας.

Από την άλλη, η συμπεριφορά ενός παιδιού είναι επίσης το σύμπτωμα της καλής υγείας του γονιού. Τι θέλω να πω;

Ένα παιδί που μαθαίνει να έχει αυτοεκτίμηση και δρα με αυτό τον τρόπο, σημαίνει ότι ζει μέσα στην επιδοκιμασία. Το παιδί που ζει μέσα στην ασφάλεια, μαθαίνει να πιστεύει. Το παιδί που εισπράττει κατανόηση, γίνεται υπομονετικό. Ένα παιδί που ζει μέσα στη δικαιοσύνη, θα επιλέξει να είναι δίκαιο. Κι εκείνο το παιδί που ζει μέσα στην παραδοχή και τη φιλία μαθαίνει να βρίσκει την αγάπη μέσα στον κόσμο.

Αυτό που χρειάζεται να κάνουμε εμείς οι γονείς είναι πρώτα από όλα να είμαστε ειλικρινείς απέναντι στον εαυτό μας και τα παιδιά μας. Ας είμαστε παρατηρητικοί κι ας εντοπίσουμε μέσω του καθρέφτη, των παιδιών μας δηλαδή, εκείνες τις συμπεριφορές που χρειάζεται πρώτα εμείς να διορθώσουμε ή να αλλάξουμε, ώστε να την ακολουθήσουν και τα παιδιά μας. Για το ψέμα που θα σου φτύσει στα μούτρα το παιδί σου, σκέψου το ψέμα που του σέρβιρες, θεωρώντας πως είναι μικρό και δεν τα καταλαβαίνει όλα.

Το σύμπτωμα είναι το πρώτο βήμα για τη σωστή διάγνωση και θεραπεία. Σε καμιά περίπτωση δεν οφείλεται η αρρώστια στο σύμπτωμα, παρά είναι το ‘καμπανάκι’, ο συναγερμός της αφύπνισης για να θεραπευτούμε. Με τον ίδιο τρόπο, ένα παιδί είναι το σύμπτωμα των γονιών του. Από τη μια μπορεί να λειτουργήσει ως η επιβεβαίωση μιας υγιούς συμπεριφοράς κι από την άλλη ως η προειδοποίηση για τη θεραπεία ενός προβλήματος.

Το παιδί δεν είναι υπεύθυνο για το πρόβλημα, παρά είναι η ειδοποίηση, πως χρειάζεται κάτι να αλλάξουμε εμείς οι γονείς. Κι αλλάζοντας εμείς θα ακολουθήσουν και τα παιδιά μας.