Το "βρώμικο" μυαλό των δημιουργικών ανθρώπων

Σύμφωνα με μια εξέχουσα θεωρία, η δημιουργική διαδικασία περιλαμβάνει τέσσερα στάδια: προετοιμασία, επώαση, διευκρίνιση και επαλήθευση. Αυτά είναι όλα καλά στη θεωρία. Στην πραγματικότητα όμως, η δημιουργική διαδικασία είναι συχνά κάπως έτσι: Η δημιουργική διαδικασία - από την πρώτη σταγόνα χρώματος στον καμβά μέχρι την έκθεση τεχνης - περιλαμβάνει ένα μείγμα συναισθημάτων, κινήτρων, δεξιοτήτων και συμπεριφορών. 

 

Θα επρόκειτο για ένα θαυμάσιο αποτέλεσμα, αν αυτά τα συναισθήματα, τα χαρακτηριστικά και οι συμπεριφορές, συχνά, δεν έρχονταν σε αντίθεση το ένα με το άλλο κατά τη διάρκεια της δημιουργικής διαδικασίας, δημιουργώντας εσωτερική και εξωτερική ένταση. Πράγματι, οι δημιουργικοί άνθρωποι συχνά θεωρούνται ως παράξενοι, περίεργοι και εκκεντρικοί.

 

Τα τελευταία χρόνια, οι επιστήμονες έχουν προσπαθήσει να κατανοήσουν την προσωπικότητα των δημιουργικών ανθρώπων. Αλλά δεν είναι εύκολο να μπουν κάτω από το μικροσκόπιο. Όπως ο ψυχολόγος Μιχάι Τσίκζεντμιχαϊ, ο οποίος έχει πάρει συνέντευξη από δημιουργικούς ανθρώπους σε διάφορους τομείς, επισημαίνει: «οι δημιουργικοί άνθρωποι δείχνουν τάσεις σκέψης και δράσης που στους περισσότερους άνθρωπους είναι διαχωρισμένες. Περιέχουν αντιφατικά άκρα: αντί να είναι ένα ‘άτομο’, το καθένα από αυτά είναι ένα ‘πλήθος’».

 

Οπότε, πώς μπορούμε να βάλουμε σε τάξη το ακατάστατο μυαλό των δημιουργικών ανθρώπων; Μια νέα μελέτη δίνει ελπίδα. Οι Ψυχολόγοι Guillaume Furst, Paolo Ghisletta και Todd Lubart παρουσιάζουν ένα ολοκληρωμένο μοντέλο της δημιουργικότητας και της προσωπικότητας που είναι βαθιά θεμελιωμένο σε προηγούμενες έρευνες σχετικά με την προσωπικότητα των δημιουργικών ανθρώπων.

 

Φέρνοντας στο προσκήνιο πολλά διαφορετικά ερευνητικά θέματα μαζί, έχουν εντοπίσει τρεις «υπέρ-παράγοντες» της προσωπικότητας που προβλέπουν τη δημιουργικότητα: Πλαστικότητα, Απόκλιση και Σύγκλιση.

 

Οι υπερ-παράγοντες της Προσωπικότητας

 

Η Πλαστικότητα: αποτελείται από τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας όπως το να είναι κανείς ανοιχτός σε νέες εμπειρίες, την εξωστρέφεια, την υψηλή ενέργεια και την έμπνευση. Ο κοινός παράγοντας εδώ είναι το υψηλό κίνητρο για εξερεύνηση και τα υψηλά ποσοστά ντοπαμίνης «ο νευρορυθμιστής της εξερεύνησης» που κυλά μέσα από το μυαλό τους. Προηγούμενες έρευνες έχουν δείξει μια ισχυρή συσχέτιση μεταξύ της Πλαστικότητας και της δημιουργικότητας, ιδιαίτερα στις τέχνες.

 

Η Απόκλιση: αποτελείται από τα χαρακτηριστικά της μη-συμμόρφωσης, της παρορμητικότητας, της χαμηλής ευχαρίστησης και ευσυνειδησίας. Οι άνθρωποι που χαρακτηρίζονται από το στοιχείο της απόκλισης μπορεί να φαίνονται εκτός πραγματικότητας αλλά συχνά είναι απλά πολύ ανεξάρτητοι στοχαστές. Αυτός ο υπερ-παράγοντας είναι κοντά στην έννοια του Hans Eysenck περί "ψυχωτισμού". Καθ 'όλη τη ζωή του, ο Eysenck υποστήριξε ότι αυτά τα μη συμμορφούμενα χαρακτηριστικά συμβάλλουν σημαντικά σε υψηλά δημιουργικά επιτεύγματα.

 

Η Σύγκλιση: αποτελείται από υψηλή ευσυνειδησία, ακρίβεια, επιμονή και κριτικό πνεύμα. Αν και συνήθως δεν περιλαμβάνονται στα αυτονόητα στοιχεία της δημιουργικότητας, τα χαρακτηριστικά αυτά έχουν επίσης σημαντική συμβολή στη δημιουργική διαδικασία.

 

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η Σύγκλιση ήταν έντονα συνδεδεμένη με την Πλαστικότητα. Με άλλα λόγια, εκείνοι που ήταν ανοιχτοί σε νέες εμπειρίες, εμπνευσμένοι, ενεργητικοί και διερευνητικοί έτειναν να έχουν επίσης υψηλά επίπεδα επιμονής και ακρίβειας. Ο κοινός παράγοντας εδώ είναι πιθανότερα η υψηλή ενέργεια. Η πράξη και έμπνευση αλληλοτροφοδοτούνται, οδηγώντας σε ακόμη υψηλότερα επίπεδα ενέργειας.

 

Παρ 'όλα αυτά, οι τρεις αυτοί υπερ-παράγοντες ήταν εν μέρει διακριτοί. Για παράδειγμα, τα άτομα που ήταν ανοιχτοί σε νέες εμπειρίες και εμπνεύσεις, δεν ήταν κατ 'ανάγκη επαναστατικοί, παρορμητικοί, κριτικοί ή δεν είχαν κίνητρα για να πετύχουν.

 

Τα στάδια της δημιουργικότητας

Με μία κριτική ματιά, αυτοί οι τρεις σούπερ-παράγοντες διέφεραν σε σημασία ανάλογα με το στάδιο της δημιουργικής διαδικασίας. Ενώ είναι αλήθεια ότι η δημιουργική διαδικασία είναι ακατάστατη, οι επιστήμονες έχουν βάλει κάποια τάξη στα πράγματα, συμφωνώντας σε δύο ευρείες κατηγορίες των διαδικασιών που λειτουργούν συνεργατικά και οδηγούν σε υψηλά επίπεδα δημιουργικότητας: Η Ενεργοποίηση και η Επιλογή.

 

Η Ενεργοποίηση αποτελείται από την παραγωγή ιδεών και την πρωτοτυπία. Κατά το στάδιο αυτό, είναι κρίσιμο να φιμώσει κανείς την εσωτερική κριτική φωνή του και να φανταστεί πολλές διαφορετικές δυνατότητες. Αυτό το στάδιο αφορά στην ποσότητα των ιδεών.

Ωστόσο, η Ενεργοποίηση είναι απαραίτητη αλλά όχι επαρκής για τη δημιουργικότητα. Η Επιλογή διευκολύνει τις ιδέες να γίνουν όχι μόνο μυθιστόρημα, αλλά και πολύτιμες για την κοινωνία. Το στάδιο της Επιλογής περιλαμβάνει μεθόδους όπως η κριτική, η αξιολόγηση, η τυποποίηση και η επεξεργασία των ιδεών. Όπως ο Furst και οι συνεργάτες του επισημαίνουν, «ο απώτερος στόχος της Επιλογής είναι να σχηματιστεί ένα συνεκτικό τελικό προϊόν, παρέχοντας ένα συνεχή έλεγχο κατά την ανάπτυξή του».

 

Κοιτάζοντας τους υπέρ-παράγοντες της προσωπικότητας, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η Πλαστικότητα και η Απόκλιση ήταν πιο στενά συνδεδεμένες με το στάδιο "Ενεργοποίηση" της δημιουργικότητας. Αντίθετα, η Σύγκλιση ήταν πιο έντονα συνδεδεμένη με την "Επιλογή". Αυτό είναι λογικό, θεωρώντας ότι η δημιουργικότητα περιλαμβάνει δύο διαδικασίες που αφορούν στην καινοτομία και σε διαδικασίες σχετικά με την χρησιμότητα. Πράγματι, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η αλληλεπίδραση της Ενεργοποίησης και της Επιλογής συνδέθηκαν τόσο με την ένταση όσο και με την επίτευξη καθημερινών δημιουργικών δραστηριότητων.

 

 «Για μια στιγμή!», θα μπορούσε να πει κάποιος. Πώς μπορεί η δημιουργικότητα να σχετίζεται με όλα αυτά τα πράγματα: άνοιγμα στις εμπειρίες, έμπνευση, υψηλή ενέργεια, παρορμητικότητα, επαναστατικότητα, κριτική σκέψη, ακρίβεια και ευσυνειδησία; Δεν είναι αυτό αντιφατικό;

 

Πράγμα που μας φέρνει πίσω στην αρχή αυτού του άρθρου. Η δημιουργικότητα περιλαμβάνει πολλά διαφορετικά στάδια. Εκείνοι που είναι ικανοί να επιτύχουν τα υψηλά στάνταρντ της ανθρώπινης δημιουργικής έκφρασης, είναι εκείνοι που όχι μόνο έχουν την ικανότητα να περικλείουν όλα αυτά τα χαρακτηριστικά και τις συμπεριφορές μέσα τους, αλλά να είναι ευέλικτοι να εναλλάσσονται μεταξύ αυτών σε κάθε στάδιο της δημιουργικής διαδικασίας και να το προσαρμόζουν ανάλογα σε κάθε στιγμή.

 

Σας είπαμε ότι η δημιουργικότητα είναι «βρώμικη υπόθεση».