ΡΗΤΟΡΙΚΗ: ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ - Ὀλυνθιακὸς α΄ (1) (16-20)

[16] Τὸ μὲν οὖν ἐπιτιμᾶν ἴσως φήσαι τις ἂν ῥᾴδιον καὶ παντὸς εἶναι, τὸ δ᾽ ὑπὲρ τῶν παρόντων ὅ τι δεῖ πράττειν ἀποφαίνεσθαι, τοῦτ᾽ εἶναι συμβούλου. ἐγὼ δ᾽ οὐκ ἀγνοῶ μέν, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, τοῦθ᾽ ὅτι πολλάκις ὑμεῖς οὐ τοὺς αἰτίους, ἀλλὰ τοὺς ὑστάτους περὶ τῶν πραγμάτων εἰπόντας ἐν ὀργῇ ποιεῖσθε, ἄν τι μὴ κατὰ γνώμην ἐκβῇ· οὐ μὴν οἶμαι δεῖν τὴν ἰδίαν ἀσφάλειαν σκοποῦνθ᾽ ὑποστείλασθαι περὶ ὧν ὑμῖν συμφέρειν ἡγοῦμαι.

[17] φημὶ δὴ διχῇ βοηθητέον εἶναι τοῖς πράγμασιν ὑμῖν, τῷ τε τὰς πόλεις τοῖς Ὀλυνθίοις σῴζειν καὶ τοὺς τοῦτο ποιήσοντας στρατιώτας ἐκπέμπειν, καὶ τῷ τὴν ἐκείνου χώραν κακῶς ποιεῖν καὶ τριήρεσι καὶ στρατιώταις ἑτέροις· εἰ δὲ θατέρου τούτων ὀλιγωρήσετε, ὀκνῶ μὴ μάταιος ἡμῖν ἡ στρατεία γένηται.

[18] εἴτε γὰρ ὑμῶν τὴν ἐκείνου κακῶς ποιούντων, ὑπομείνας τοῦτ᾽ Ὄλυνθον παραστήσεται, ῥᾳδίως ἐπὶ τὴν οἰκείαν ἐλθὼν ἀμυνεῖται· εἴτε βοηθησάντων μόνον ὑμῶν εἰς Ὄλυνθον, ἀκινδύνως ὁρῶν ἔχοντα τὰ οἴκοι, προσκαθεδεῖται καὶ προσεδρεύσει τοῖς πράγμασι, περιέσται τῷ χρόνῳ τῶν πολιορκουμένων. δεῖ δὴ πολλὴν καὶ διχῇ τὴν βοήθειαν εἶναι.

[19] Καὶ περὶ μὲν τῆς βοηθείας ταῦτα γιγνώσκω· περὶ δὲ χρημάτων πόρου, ἔστιν, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, χρήμαθ᾽ ὑμῖν, ἔστιν ὅσ᾽ οὐδενὶ τῶν ἄλλων ἀνθρώπων [στρατιωτικά]· ταῦτα δ᾽ ὑμεῖς οὕτως ὡς βούλεσθε λαμβάνετε. εἰ μὲν οὖν ταῦτα τοῖς στρατευομένοις ἀποδώσετε, οὐδενὸς ὑμῖν προσδεῖ πόρου, εἰ δὲ μή, προσδεῖ, μᾶλλον δ᾽ ἅπαντος ἐνδεῖ τοῦ πόρου. «τί οὖν;» ἄν τις εἴποι, «σὺ γράφεις ταῦτ᾽ εἶναι στρατιωτικά;» μὰ Δί᾽ οὐκ ἔγωγε.

[20] ἐγὼ μὲν γὰρ ἡγοῦμαι στρατιώτας δεῖν κατασκευασθῆναι [καὶ ταῦτ᾽ εἶναι στρατιωτικὰ] καὶ μίαν σύνταξιν εἶναι τὴν αὐτὴν τοῦ τε λαμβάνειν καὶ τοῦ ποιεῖν τὰ δέοντα, ὑμεῖς δ᾽ οὕτω πως ἄνευ πραγμάτων λαμβάνειν εἰς τὰς ἑορτάς. ἔστι δὴ λοιπόν, οἶμαι, πάντας εἰσφέρειν, ἂν πολλῶν δέῃ, πολλά, ἂν ὀλίγων, ὀλίγα. δεῖ δὲ χρημάτων, καὶ ἄνευ τούτων οὐδὲν ἔστι γενέσθαι τῶν δεόντων. λέγουσι δὲ καὶ ἄλλους τινὰς ἄλλοι πόρους, ὧν ἕλεσθ᾽ ὅστις ὑμῖν συμφέρειν δοκεῖ· καὶ ἕως ἐστὶ καιρός, ἀντιλάβεσθε τῶν πραγμάτων.

***
ΠΡΟΤΑΣΗ (§§ 16-20)
[16] Ίσως θα μου πει κανείς ότι το να κριτικάρεις είναι εύκολο πράγμα και μπορεί να το κάνει ο καθένας· το να προτείνει όμως τί πρέπει να κάνουμε σχετικά με την παρούσα κατάσταση, αυτό είναι έργο πολιτικού ανδρός. Αλλά εγώ δεν αγνοώ, Αθηναίοι, ότι εσείς πολλές φορές, αν η έκβαση κάποιου ζητήματος δεν είναι όπως την περιμένετε, οργίζεσθε όχι με τους υπαιτίους αλλά με εκείνους που μίλησαν τελευταίοι για την κατάσταση. Παρ᾽ όλα αυτά, νομίζω πως δεν έχω το δικαίωμα, αποσκοπώντας στην προσωπική μου ασφάλεια, να αποσιωπήσω από φόβο όσα νομίζω ότι σας συμφέρουν.

[17] Προτείνω λοιπόν πως πρέπει, προς αντιμετώπιση της κατάστασης, να βοηθήσετε με δύο ενέργειες: αφενός με το να σώσετε τις πόλεις για χάρη των Ολυνθίων και να στείλετε εκεί τους στρατιώτες που θα φέρουν σε πέρας αυτή την αποστολή, αφετέρου με το να λεηλατείτε την ύπαιθρο χώρα εκείνου και με στόλο και με άλλο πεζικό στράτευμα. Αν όμως αμελήσετε για το ένα ή το άλλο από τα δύο αυτά, φοβούμαι μήπως η εκστρατεία αυτή αποβεί μάταια.

[18] Γιατί, εάν περιοριστείτε μόνο στην κακοποίηση της χώρας εκείνου και εκείνος υπομείνει αυτό και (: ώσπου να) υποτάξει την Όλυνθο, επιστρέφοντας στη χώρα του, εύκολα θα σας αποκρούσει· αν πάλι σπεύσετε σε βοήθεια μόνο στην Όλυνθο, βλέποντας ο Φίλιππος ότι η χώρα του δεν διατρέχει κίνδυνο, θα εγκαταστήσει το στρατό μπροστά στην Όλυνθο πολιορκώντας την και θα επιμείνει στην επιχείρησή του· έτσι με το χρόνο θα καταβάλει την αντίσταση των πολιορκουμένων. Γι᾽ αυτό, η βοήθεια πρέπει και μεγάλη να είναι και να αποβλέπει στους δύο αυτούς στόχους.

[19] Σχετικά λοιπόν με την αποστολή στρατιωτικής βοήθειας, αυτά προτείνω. Όσον αφορά όμως στην εξεύρεση χρημάτων, υπάρχουν σε σας, Αθηναίοι, χρήματα, ναι υπάρχουν χρήματα για στρατιωτικούς σκοπούς όσα σε κανέναν άλλον στον κόσμο· αλλά εσείς τα ξοδεύετε σύμφωνα με τις ορέξεις σας. Εάν λοιπόν δώσετε αυτά ως έξοδα για τη στρατιωτική αποστολή, δεν θα χρειαστείτε καμιάν επιπλέον πηγή εσόδων· διαφορετικά, θα χρειαστείτε και άλλους πρόσθετους πόρους ή μάλλον δεν θα έχετε καθόλου πόρους. «Τότε γιατί» θα έλεγε κανείς «προτείνεις αυτά τα χρήματα να χρησιμοποιηθούν για στρατιωτικούς σκοπούς;». Μα τον Δία, εγώ τουλάχιστον δεν το προτείνω.

[20] Η δική μου γνώμη είναι ότι πρέπει να συγκροτήσουμε στρατό [και τα χρήματα αυτά να διατεθούν για στρατιωτικές ανάγκες]· να υπάρχει επίσης ένας κανονισμός, ο ίδιος τόσο για ανάληψη χρημάτων όσο και για την εκτέλεση όσων χρειάζονται να γίνουν. Αντίθετα η δική σας γνώμη είναι ότι πρέπει να παίρνετε χρήματα έτσι, χωρίς να σκοτίζεστε, για τις γιορτές. Αυτό λοιπόν που κατά τη γνώμη μου απομένει να κάνουμε είναι να συνεισφέρουμε όλοι χρήματα· αν χρειάζονται πολλά, πολλά, αν χρειάζονται λίγα, λίγα. Το σίγουρο πάντως είναι ότι χρειάζονται χρήματα και χωρίς αυτά δεν είναι δυνατόν να γίνει τίποτε από αυτά που πρέπει. Μερικοί προτείνουν και κάποιες άλλες πηγές εσόδων· από όλες αυτές διαλέξτε όποια νομίζετε ότι σας συμφέρει, και, όσο είναι καιρός, επιληφθείτε των πραγμάτων.