Ένα ουράνιο Χριστουγεννιάτικο στολίδι παιδεύει τους αστρονόμους

Με την εορταστική περίοδο σε πλήρη εξέλιξη μια νέα φωτογραφία, που αποτελεί σύνθεση εικόνων από δύο τηλεσκόπια, αποκαλύπτει ένα ασυνήθιστο κοσμικό στολίδι. Δεδομένα από το Παρατηρητήριο ακτίνων-Χ Chandra της NASA και το XMM-Newton της ESA, έχουν συνδυαστεί για να ανακαλυφθεί ένα νέο πάλσαρ (που ονομάστηκε SXP 1062) μέσα στα ερείπια ενός σουπερνόβα που βρίσκεται στο Μικρό Νέφος του Μαγγελάνου, ή SMC. Είναι η πρώτη φορά που ένα συγκεκριμένο πάλσαρ, ένα περιστρεφόμενο υπέρπυκνο άστρο νετρονίων, έχει βρεθεί μέσα σε ένα κατάλοιπο ενός σουπερνόβα στο SMC, ένα μικρό δορυφορικό γαλαξία του Γαλαξία μας.

Μια σύνθετη εικόνα του πάλσαρ SXP 1062 που ενώ είναι ηλικίας 10 έως 40 χιλιάδων ετών, δηλαδή είναι ένα πάλσαρ βρέφος, περιστρέφεται πολύ αργά αντί να παρουσιάζει πολύ μεγάλη «ζωντάνια» και κινητικότητα

Οι ακτίνες Χ από τα δύο παρατηρητήρια έχουν χρώμα μπλε και τα οπτικά δεδομένα από το Παρατηρητήριο Cerro Tololo στη Χιλή είναι χρωματισμένα κόκκινα και πράσινα. Τα πάλσαρ, γνωστό και ως SXP 1062, είναι η λαμπρή λευκή πηγή που βρίσκεται στη δεξιά πλευρά της εικόνας, στο κέντρο της διάχυτης μπλε εκπομπής μέσα σε ένα κόκκινο κέλυφος. Οι διάχυτες ακτίνες Χ και το οπτικό κέλυφος είναι οι αποδείξεις για την παρουσία των κατάλοιπων ενός σουπερνόβα γύρω από το πάλσαρ. Τα οπτικά στοιχεία εμφανίζουν επίσης εντυπωσιακούς σχηματισμούς αερίου και σκόνης σε μία π4εριοχή σχηματισμού νέων άστρων στην αριστερή πλευρά της εικόνας. Μια σύγκριση της εικόνας Chandra με τις οπτικές εικόνες δείχνει ότι το πάλσαρ έχει ένα καυτό, τεράστιο σύντροφο.

Οι αστρονόμοι ενδιαφέρονται για το SXP 1062, επειδή τα δεδομένα από το Chandra και το XMM-Newton δείχνουν ότι πρόκειται για ένα ασυνήθιστα αργό στρεφόμενο πάλσαρ – περίπου μία φορά κάθε 18 λεπτά. Αντίθετα, μερικά πάλσαρ έχουν βρεθεί να περιστρέφονται πολλές φορές ανά δευτερόλεπτο, συμπεριλαμβανομένων και των περισσότερων νεογέννητο πάλσαρ. Ο σχετικά αργός ρυθμός του SXP 1062 τον καθιστά ένα από τα πιο αργά περιστρεφόμενα πάλσαρ ακτίνων Χ στο SMC.

Δύο διαφορετικές ομάδες επιστημόνων έχουν υπολογίσει ότι το κατάλοιπο του σουπερνόβα γύρω από το πάλσαρ SXP 1062 είναι μεταξύ 10.000 και 40.000 ετών, όπως φαίνεται στην εικόνα. Αυτό σημαίνει ότι το πάλσαρ είναι πολύ μικρό, και δημιουργήθηκε πάσα πιθανότητα με την ίδια έκρηξη που φτιάχτηκε το κατάλοιπο του σουπερνόβα. Ως εκ τούτου, υποθέτοντας ότι αυτό γεννήθηκε με μία γρήγορη περιστροφή, είναι μυστήριο γιατί το SXP 1062 επιβραδύνθηκε τόσο πολύ και τόσο γρήγορα. Ήδη οι αστρονόμοι φτιάχνουν μοντέλα για την κατανόηση της εξέλιξης αυτού του ασυνήθιστου αργού αντικειμένου.