Γεωγραφία και κλίμα ρυθμίζουν τα γονίδιά μας προσδίδοντας τις χαρακτηριστικές ιδιότητες στις διάφορες ανθρώπινες φυλές

Οι διαφορές των ανθρώπων προέκυψαν από τις κλιματικές συνθήκες που επικράτησαν στον πλανήτη μας, από την περιοχή που έζησαν οι πρόγονοί μας, από τις διάφορες ασθένειές τους, ακόμη και από την κουλτούρα τους. Η γεωγραφία και το κλίμα της Γης επηρεάζουν με καθοριστικό τρόπο τα γονίδιά μας, διαπιστώνουν οι επιστήμονες. Οι δύο αυτοί παράγοντες τα κάνουν να μεταλλάσσονται και να προσδίδουν ορισμένες χαρακτηριστικές ιδιότητες στις διάφορες ανθρώπινες φυλές. Για τον λόγο αυτόν κάποιοι άνθρωποι έχουν σκούρο ή ανοικτό δέρμα, αντέχουν περισσότερο ή λιγότερο στο κρύο, προσβάλλονται ή όχι από ασθένειες. Από την εποχή που ολοκληρώθηκε το πρόγραμμα της αποκωδικοποίησης του ανθρώπινου γονιδιώματος το 2003, οι επιστήμονες απέκτησαν έναν τεράστιο θησαυρό πληροφοριών για τα μικροσκοπικά στοιχεία που αποτελούν το DΝΑ μας και τα οποία καθορίζουν την εξέλιξή μας στο πέρασμα των αιώνων.



Η γνώση αυτή, έχει επιτρέψει στους ειδικούς να ανασυνθέσουν την «αυτοβιογραφία» μας με τρόπο αξιοθαύμαστο. Οι επιστήμονες γνωρίζουν σήμερα ότι ορισμένες μικρές και διακεκριμένες αλλαγές στα γονίδιά μας έχουν προσδώσει στο Ηomo Sapiens, δηλαδή σε εμάς, τον μοντέρνο άνθρωπο, την ιδιαίτερη και ξεχωριστή μορφή που έχει σήμερα. Μάλιστα, οι μικροσκοπικές αλλά και μακροσκοπικές αυτές αλλαγές, πυροδοτήθηκαν από τις κλιματικές συνθήκες που επικράτησαν στον πλανήτη μας, από τη γεωγραφία του τόπου όπου έζησαν οι πρόγονοί μας, από τις διάφορες ασθένειες με τις οποίες ήρθαν αντιμέτωποι ή ακόμη και από την κουλτούρα τους.

Το περιβάλλον

Όπως μάλιστα τονίζει ο Κάρλος Μπουσταμάντε, καθηγητής Υπολογιστικής Βιολογίας στο Πανεπιστήμιο Κορνέλ της Νέας Υόρκης, «μόλις τώρα εμείς οι βιολόγοι ανακαλύπτουμε ότι το μέγεθος του εγκεφάλου μας ή των άκρων μας, τα ένζυμα στο στομάχι μας ή στο σάλιο, το χρώμα του δέρματος και το περίγραμμα των μαλλιών μας μέχρι και η αρματωσιά του ανοσοποιητικού μας συστήματος, αποτελούν το καθένα σε έναν μεγάλο βαθμό το αποτέλεσμα της εξέλιξής μας. Ο καρπός δηλαδή από τον μόχθο που κατέβαλλαν οι πρόγονοί μας για να επιβιώσουν στις ιδιαίτερες συνθήκες του περιβάλλοντος στο οποίο βρέθηκαν».

Οι μεταλλάξεις

Αυτήν την πολύπλοκη διαδικασία την είχε σκιαγραφήσει ο Δαρβίνος στο έργο του «Η Καταγωγή του Ανθρώπου». Όμως το αποδεικτικό υλικό για τα αίτια που προκαλούν τις ανατομικές και εν τέλει τις βιοχημικές διαφορές ανάμεσα μας, οι επιστήμονες κατάφεραν να τις καταγράψουν μόνο αφ΄ ότου πέρασαν 150 χρόνια από την έκδοση του μνημειώδους εκείνου έργου. Η περίφημη λοιπόν Φυσική Επιλογή που καθορίζει τις διαφορές στην εμφάνιση και τη φυσιολογία ανάμεσα στις ανθρώπινες φυλές, δεν ξεκίνησε πριν από 6 εκατομμύρια χρόνια όταν, όπως λέγεται, διαχωρίστηκε ο άνθρωπος από τον πίθηκο. «Είχε ξεκινήσει νωρίτερα και όπως θα δούμε παρακάτω, διαπιστώσαμε ότι κάποιες αξιοσημείωτες μεταλλάξεις στα γονίδιά μας πρόκριναν τη διαφορά μας από άλλα είδη αλλά και ανάμεσα σε εμάς τους ίδιους», λέει η Κριστίν Σαμπέτι, εξελικτική βιολόγος στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ.

Ας πάρουμε για παράδειγμα τον εγκέφαλό μας. Οι καταπληκτικές ικανότητες που έχει και κυρίως το χάρισμα της ομιλίας, δεν κληροδοτήθηκαν απευθείας από κάποιον υποδεέστερο πρόγονο αλλά οφείλονται σε ορισμένες δομικές αλλαγές που ολοκληρώθηκαν στην πορεία του χρόνου και αφορούν σε κάποιο βαθμό ένα γονίδιο που λέγεται FΟΧΡ2. Όταν συμβεί μια μετάλλαξη σε αυτό το γονίδιο, ο άνθρωπος χάνει την ικανότητα κατανόησης της γλώσσας και τη δυνατότητα εκφοράς έναρθρου λόγου ενώ τα πουλιά αδυνατούν να κελαηδήσουν σωστά και οι νυχτερίδες χτυπούν πάνω στα τοιχώματα ενός σπηλαίου. Σε πολλά είδη έμβιων οργανισμών, το γονίδιο αυτό παίζει καθοριστικό ρόλο στην εκφορά ήχου και στην αντίληψη μιας πληροφορίας που οδηγεί στην πραγματοποίηση μιας κίνησης. Όπως έχει αποδειχτεί, ο άνθρωπος διαθέτει δύο μεταλλάξεις στο FΟΧΡ2 ενώ οι χιμπαντζήδες καμία. Αυτές οι μεταλλάξεις έχουν επενεργήσει με τέτοιο τρόπο στη λειτουργία των εγκεφαλικών μας κυττάρων, χαρίζοντάς μας τη μοναδική ικανότητα της γλωσσικής έκφρασης.

ΕΝΑ ΜΙΚΡΟ ποσοστό από τα 25.000 γονίδια του ανθρώπου εξακολουθούν και εξελίσσονται αλληλεπιδρώντας με το περιβάλλον, προσδίδοντάς μας ποικιλία φυσιολογικών χαρακτηριστικών

Καθοριστική η επίδραση της ηλιακής ακτινοβολίας

Οι μεταλλάξεις στα γονίδια δεν διαχωρίζουν μόνο τον άνθρωπο από τα ζώα αλλά τον διαφοροποιούν και από άλλους ανθρώπους. Κάποιες από τις σημαντικές μεταλλάξεις στις οποίες οφείλεται η ποικιλομορφία των ανθρωπίνων φυλών προέρχεται από την επίδραση της ηλιακής ακτινοβολίας. Ανάλογα με το σημείο του πλανήτη, κάποιοι άνθρωποι έχουν αναπτύξει μηχανισμούς «χειραγώγησης» της ακτινοβολίας. Μεγάλη δόση από αυτήν μπορεί να κάψει το δέρμα και να βλάψει τη βιταμίνη Β που είναι απαραίτητη για τη γονιμότητα και την ανάπτυξη του εμβρύου.

Αντιθέτως, η ελάχιστη έκθεση στον ήλιο εμποδίζει τον σχηματισμό της βιταμίνης D που είναι εξίσου σημαντική για την απορρόφηση του ασβεστίου που είναι πολύτιμο για τα οστά και τους μυς. Το χρώμα του δέρματος καθορίζεται από τη συμπεριφορά χρωστικών γονιδίων και αυτό ανακλάται και στα μαλλιά. Υπάρχει ποικιλομορφία στο χρώμα των μαλλιών των Ευρωπαίων ενώ δεν υπάρχει στους Ασιάτες. Η κουλτούρα μιας φυλής επιδρά και αυτή με τη σειρά της στη συμπεριφορά των γονιδίων, προσδίδοντας στους ανθρώπους διαφορετικά χαρακτηριστικά.

Οι Σκανδιναβοί για παράδειγμα μπορούν σε ποσοστό μεγαλύτερο από 90% να χωνέψουν το γάλα όταν είναι ενήλικοι. Το ίδιο ποσοστό για τους Κινέζους είναι 1%. Οι περισσότεροι Ευρωπαίοι έχουν μια μετάλλαξη στο γονίδιο της λακτάσης που τους επιτρέπει να χωνεύουν ως ενήλικοι το γάλα ενώ οι Αφρικανοί δεν το έχουν. Η μετάλλαξη αυτή είναι κοινή σε ανθρώπους που ζουν κοντά σε οικόσιτα ζώα και τα γαλακτοκομικά προϊόντα αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της διατροφής τους.