Η ιδιότητα του Αριστοτέλη ως υμνογράφου

Ο Διογένης Λαέρτιος στο βιβλίο του «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ» αναφέρεται στους βίους και τις διδασκαλίες πολλών σπουδαίων αρχαίων Ελλήνων Φιλοσόφων. Στο κεφάλαιο που αφιερώνει στην ζωή και στο έργο του Αριστοτέλη, μεταξύ πολλών άλλων σημαντικών πληροφοριών που ρίχνουν άπλετο φως στην τόσο ιδιαίτερη προσωπικότητα του μεγάλου μας Φιλοσόφου, μας παραδίδει και έναν ΥΜΝΟ που έγραψε ο ίδιος ο Αριστοτέλης.

Η πληροφορία αυτή είναι άκρως σημαντική και αξιοσημείωτη, διότι η συγκεκριμένη ιδιότητα του Αριστοτέλη ως υμνογράφου, παραμένει στις μέρες μας παντελώς άγνωστη, καθώς δεν έχει κοινοποιηθεί ποτέ. Σήμερα θα πρέπει να θεωρήσουμε τους εαυτούς μας εξαιρετικά ευτυχείς διότι μας προσφέρεται μία μοναδική και ανεπανάληπτη δυνατότητα. Έχουμε μπροστά μας ένα καθαρά ποιητικό του κείμενο, το μοναδικό ίσως που διασώζεται από τον Αριστοτέλη, το οποίο αποτελεί μάλιστα έναν τον ΥΜΝΟ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΑΡΕΤΗ.

Μέσω αυτού του Ύμνου, θα μπορούσαμε να διεισδύσουμε στον εσωτερικό κόσμο του μεγάλου μας Φιλοσόφου έτσι ώστε να μας αποκαλυφθεί ο χαρακτήρας και οι αντιλήψεις του, αλλά και να γνωρίσουμε επίσης τις ευαισθησίες του. Είναι γνωστό ότι ο Αριστοτέλης έχει ασχοληθεί διεξοδικά με το μέγιστο θέμα της κατάκτησης της Αρετής κυρίως στα βιβλία του «Ηθικά Νικομάχεια» και «Ηθικά Ευδήμια», αλλά παραμένει εντελώς άγνωστο το γεγονός ότι μας έχει διασωθεί και κάποιος «Ύμνος προς την Αρετή» γραμμένος από τον ίδιο. Στην απόδοση του κειμένου στα νέα Ελληνικά, έχει γίνει μεγάλη προσπάθεια να μεταφερθούν αυτούσια τα νοήματα, οι σκέψεις και η ποιητική διάθεση του Αριστοτέλη, έτσι ώστε να κατανοήσουμε ότι η απόκτηση της Αρετής είναι πιο σπουδαία ακόμα και από το χρυσάφι όλου του κόσμου.

Διαβάστε λοιπόν και απολαύστε αυτόν τον άγνωστο ύμνο που συνέθεσε ο Αριστοτέλης προς τιμή της Αρετή!

…Ὁ δὲ ὕμνος ἔχει τοῦτον τὸν τρόπον (Ar. fg. 5 Diehl, 842 Page)·
…Αυτός ο ύμνος λοιπόν περιέχει τα ακόλουθα:
ἀρετά, πολύμοχθε γένει βροτείῳ,

«Αρετή, που για σένα μοχθούν πάρα πολύ τα γένη των ανθρώπων, θήραμα κάλλιστον βίῳ, αποτελείς το καλύτερο είδος κυνηγιού που θα μπορούσε να κατακτήσει κανείς σε αυτήν την ζωή.σᾶς πέρι, παρθένε, μορφᾶς

Είσαι αγνή και περιτριγυρίζεσαι, από πολλές δικές σου διαφορετικές εκφράσεις, καὶ θανεῖν ζαλωτὸς ἐν Ἑλλάδι πότμος και θα πρέπει αυτός που έχει μυηθεί στα ιερά και τα όσια των Ελλήνων, να θυσιάσει ακόμα και τη ζωή του για σένα,καὶ πόνους τλῆναι μαλεροὺς ἀκάμαντας·

αλλά και να έχει το θάρρος να αντέξει σε ατελείωτες δοκιμασίες.
τοῖον ἐπὶ φρένα βάλλεις

Οι ιδιότητες που στοχεύεις να καταλάβουν τον λογισμό ενός ανθρώπου,καρπὸν ἰσαθάνατον χρυσοῦ τε κρεῖσσον

φέρνουν σε αυτόν, τον καρπό της αθανασίας που είναι πιο σπουδαίος και από το χρυσάφι. καὶ γονέων αυγήτοιό θ' ὕπνου.

Λειτουργείς, με τον ίδιο στοργικό τρόπο, που οι γονείς σηκώνουν το παιδί τους από το κρεβάτι, όταν ξημερώσει.σεῦ δ' ἕνεχ' οὑκ Διὸς Ἡρακλέης Λήδας τε κοῦροι

Χωρίς εσένα δεν θα μπορούσε να γεννηθεί από τον Δία, ούτε ο Ηρακλής, ούτε τα παιδιά της Λήδας οι Διόσκουροι, πόλλ' ἀνέτλασαν ἔργοις

οι οποίοι κατόρθωσαν να επιτύχουν μεγαλειώδη έργα,
σὰν ἀγρεύοντες δύναμιν.

αντλώντας από εσένα την απαιτούμενη δύναμη.
σοῖς δὲ πόθοις Ἀχιλεὺς Αἴας τ' Ἀίδαο δόμους ἦλθον·
Επειδή μάλιστα εσένα ποθούσαν και ο Αχιλλέας και ο Αίας, κατέβηκαν για χάρη σου μέχρι τα δώματα του Άδη.
σᾶς δ' ἕνεκεν φιλίου μορφᾶς Ἀταρνέος
Και ο Ατατρνέος όταν κατέκτησε τις δικές σου μορφές αρετής,
ἔντροφος ἀελίου χήρωσεν αὐγάς.
έγινε ο σύντροφος του Ηλίου, ο οποίος για χάρη του σταμάτησε πια να συνοδεύει τις αυγές.
τοιγὰρ ἀοίδιμος ἔργοις,
Αυτόν λοιπόν που λόγω των ενάρετων έργων του,
ἀθάνατόν τε μιν αὐξήσουσι Μοῦσαι,
τον εξυμνούν οι Μούσες, όχι μόνο παραμένει Αθάνατος, αλλά επιπλέον αυξάνεται περισσότερο και η φήμη του.
Μναμοσύνας θύγατρες, Διὸς ξενίου σέβας αὔξουσαι
Διότι οι Μούσες που είναι θυγατέρες της Μνημοσύνης και του Διός, αυξάνουν το σεβασμό των ανθρώπων προς τον ξένιο Δία, φιλίας τε γέρας βεβαίου.

αφού με τα δώρα τους, καλλιεργούν την φιλοξενία και επιβραβεύουν τις φιλικές σχέσεις.»

 Βεβαίως, δεν μπορούμε παρά να υποκλιθούμε στον μοναδικό και ανεπανάληπτο τρόπο με τον οποίο προσεγγίζει ο Αριστοτέλης το θεμελιώδες θέμα της Αρετής!
Ας επιδιώξουμε λοιπόν να λάβουμε και εμείς αυτά τα πολύτιμα δώρα των Μουσών, τα οποία είναι βεβαίως πνευματικά…

Είναι δώρα που σήμερα τα έχουμε όλοι μας ανάγκη, πολύ περισσότερο από ποτέ.

Σε αυτήν την εποχή της απόλυτης πνευματικής παρακμής στην οποία ζούμε, όπου η έννοια των ηθικών αρετών ή κάποιων αντίστοιχων παρεμφερών εννοιών έχουν ξεχαστεί και υποτιμηθεί, ας πάρουμε δύναμη και κουράγιο από αυτόν τον πραγματικά αριστουργηματικό ύμνο του Αριστοτέλη. Ας κατανοήσουμε επιτέλους ότι στην ζωή μας, δεν αποτελεί μοναδικό κριτήριο η αξία του κέρδους, αλλά αντιθέτως οι ΗΘΙΚΕΣ ΑΞΙΕΣ που σύμφωνα με τον Αριστοτέλη είναι περισσότερο πολύτιμες και από όλο το χρυσάφι του κόσμου και επίσης είναι ικανές να μας ΟΔΗΓΗΣΟΥΝ ακόμα και σε αυτήν την ίδια την ΑΘΑΝΑΣΙΑ.

Αυτός ο Ύμνος του Αριστοτέλη προς την Αρετή, ας αποτελέσει για όλους μας την έμπνευση των Μουσών, που θα μπορούσε να μας οδηγήσει να ασχοληθούμε με κάποια πνευματική δημιουργία, που θα βάλει σε νέα τροχιά την καθημερινή μας ζωή. Η κάποιων σκέψεων ή ενός βιβλίου, η σύνθεση ενός ποιήματος ή ενός ύμνου, η ενασχόληση με κάποια τέχνη ή ακόμα η κατανόηση κάποιας μυστικής διδασκαλίας, αποτελούν πνευματικές ασχολίες που θα μπορούσαν να μεταμορφώσουν την ζωή μας και να ανεβάσουν το Πνευματικό μας επίπεδο!