Πρέπει ή θέλω;

Επιβιώνοντας σε μια κοινωνία όπου οι υποχρεώσεις σου είναι ποσό ανάλογο με την ηλικία σου, είναι λογικό όσο μεγαλώνεις τόσο να στενεύεις. Στενεύεις από αυθορμητισμό, στενεύεις από εμπιστοσύνη προς τον συνάνθρωπό σου, πολλές φορές στενεύεις από αληθινούς φίλους και προπάντων από ελεύθερο χρόνο. Μεγαλώνοντας λοιπόν και καθώς οι υποχρεώσεις σου αυξάνονται, όλο και πιο συχνά διερωτάσαι "Τι είναι πραγματικά σημαντικό για μένα;" ή "Τι είναι σημαντικό για τους ανθρώπους μου;" Αμέσως το δίλημμα ξεδιπλώνεται μπροστά σου σαν να ήταν ήδη εκεί από παλιά και το συνειδητοποιείς όταν οι δυο αυτές ερωτήσεις υπολείπονται κοινού παρονομαστή. Θέλω ή πρέπει;

Από μικρά παιδιά κιόλας οι γονείς μας προσπαθούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο να μας γαλουχήσουν με τις αρετές μιας σωστής και κοινωνικά αποδεκτής συμπεριφοράς, σύμφωνα με τα δικά τους ερεθίσματα και διατηρώντας φυσικά τον χαρακτήρα μας. Μην ξεγελιέστε, τα τρίχρονα έχουν σχηματίσει την προσωπικότητα τους και είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν λεκτικά οτιδήποτε έρθει στο διάβα τους. Έτσι λοιπόν είμαι σίγουρος πως οι εκφράσεις όπως "Δεν παίζουμε την ώρα του φαγητού." ή "Να είσαι φρόνιμος τώρα που θα πάμε επίσκεψη." και πολλά άλλα της τάξεως των "Μην κάνεις αυτό, μην κάνεις εκείνο" χτυπούν το καμπανάκι και των δικών σου παιδικών χρόνων, όσο πιεστικό ή απελευθερωμένο ήταν το περιβάλλον στο οποίο μεγάλωσες. Είναι κάτι σαν μια υποχρέωση προς μια δυτικής κουλτούρας κοινωνία, η οποία έχει τους δικούς της αυστηρούς όρους και προϋποθέσεις, για να σε κάνει μέλος της και όχι προϊόν κένωσης. Πρέπει να κάνω αυτό, γιατί έτσι θα ευχαριστήσω την οικογένεια μου. Θα ευχαριστήσω όμως τον εαυτό μου;

"Θέλω να πάω μια βόλτα στο πάρκο στις δώδεκα το βράδυ, γιατί αυτό με ευχαριστεί" ή "Θέλω να διαβάζω πέντε ώρες την ημέρα, γιατί έτσι νιώθω όμορφα" ή "Θέλω να βάψω τα μαλλιά μου πράσινα γιατί απλώς μ' αρέσει να πειραματίζομαι με την εμφάνιση μου". Οι υποχρεώσεις στον εαυτό μας πολλές φορές είναι πιο σημαντικές από αυτές προς κάποιον άλλον, διότι αποτελούν την ζωοδόχο πηγή για να είμαστε καλά ψυχολογικά πάνω απ' όλα. Παρόλα αυτά, ως κοινωνικά όντα, χρειαζόμαστε την αποδοχή από τους γύρω μας, κάτι το οποίο σημαίνει ότι η ψυχική μας γαλήνη ίσως και να μην αποτελεί μόνο συνιστώσα των επιθυμιών μας. Μπορεί επομένως να υπάρξει προσωπική ικανοποίηση όταν απουσιάζει η αναγνώριση, κι αν ναι, πότε οι επιθυμίες μας αρχίζουν πραγματικά να μας ανυψώνουν;

Τίθεται το ερώτημα αν όντως τα "θέλω" μας είναι υγιή, απ' την οπτική γωνία της ψυχικά ευεργετικής τους ικανότητας και της αβλαβής τους επίδρασης σε κάποιον τρίτο. Μήπως τα "πρέπει" είναι λιγότερο επικίνδυνα τελικά; Η προσωπική μου θέση είναι, ότι τόσο τα "πρέπει" όσο και τα "θέλω" μπορούν να αποβούν τοξικά. Το κλειδί είναι να μπορέσουμε να ζυγίζουμε κάθε φορά, σύμφωνα με την προσωπική μας γεύση, πότε μια επιθυμία μας θα μας ανανεώσει και πότε μια τυπική συμπεριφορά θα μας κρατήσει στην πλευρά των... λογικά αποτρελαμένων.

Φτάνοντας λοιπόν σε μια ηλικία όπου έχεις ωριμάσει ένα επίπεδο παραπάνω απ' την ηλικία των τριών, αντιλαμβάνεσαι ότι η κοινωνία δεν είναι τελικά τόσο μονοδιάστατη. Μπορεί να είσαι ένα μικρό φρικιό, όμως κάπου εκεί έξω υπάρχει μια ή και περισσότερες κοινωνικές ομάδες, οι οποίες λειτουργούν με γνώμονες παρόμοιους με τους δικούς σου. Είτε αυτοί αγκαλιάζουν τα "πρέπει" σου είτε τα "θέλω" σου. Στο τέλος της ημέρας ο ρύπος μιας κοινότητας είναι το λουλούδι κάποιας άλλης.