R Coronae Australis: Μια κοσμική υδατογραφία

Το άστρο R Coronae Australis (Νότιο Στέμμα) βρίσκεται σε μία από τις πλησιέστερες και πιο θεαματικές περιοχές γέννησης νέων άστρων. Το δε πορτρέτο του ελήφθη από την κάμερα WFi του τηλεσκόπιου των 2.2 μέτρων, στο Ευρωπαϊκό Νότιο Παρατηρητήριο La Silla στη Χιλή. Η εικόνα είναι ένας συνδυασμός από δώδεκα ξεχωριστές εικόνες που λήφθηκαν μέσω κόκκινου, πράσινου και μπλε φίλτρων.

Στην εικόνα φαίνεται ένα τμήμα του ουρανού που εκτείνεται όσο περίπου και το ολόγεμο φεγγάρι. Αυτό ισοδυναμεί με πλάτος περίπου τέσσερα έτη φωτός, ενώ το νεφέλωμα που βρίσκεται εκεί απέχει 420 περίπου έτη φωτός μακριά μας, στον μικρό αστερισμό του Νότιου Στέμματος (Corona Australis). Το συγκρότημα ονομάστηκε έτσι από το άστρο Ε Coronae Australis, που βρίσκεται στο κέντρο της εικόνας. Είναι ένα από τα πάμπολλα αστέρια στην περιοχή αυτή που ανήκουν στην κατηγορία των πολύ νέων άστρων και που ποικίλλουν στη φωτεινότητα, ενώ εξακολουθούν να περιβάλλονται από νέφη αερίου και σκόνης από το οποίο προέρχεται.

Η έντονη ακτινοβολία που εκπέμπεται από τα εν λόγω καυτά νερά αστέρια αλληλεπιδρά με το αέριο που τα περιβάλλει και είτε αντανακλάται είτε επανεκπέμπεται σε ένα διαφορετικό όμως μήκος κύματος. Αυτές οι πολύπλοκες διαδικασίες, που καθορίζονται από τη φυσική του διαστρικό μέσου και τις ιδιότητες των άστρων, είναι υπεύθυνες για τα θαυμάσια χρώματα των νεφελωμάτων. Το γαλάζιο νεφέλωμα που εμφανίζεται σε αυτή την εικόνα ως επί το πλείστον οφείλεται στην αντανάκλαση της αστρικής ακτινοβολίας από τα μικρά σωματίδια της σκόνης.

Τα νεαρά αστέρια στο συγκρότημα R Coronae Australis είναι παρόμοια σε μάζα με τον Ήλιο μας και δεν εκπέμπουν αρκετό υπεριώδες φως για να ιονίζεται ένα σημαντικό τμήμα του γύρω υδρογόνου. Αυτό σημαίνει ότι το νέφος δεν λάμπει με το τυπικό κόκκινο χρώμα που παρατηρείται σε πολλές περιοχές αστέρι όπου σχηματίζονται νέα άστρα.

Το τεράστιο νέφος της σκόνης μέσα στο οποία είναι ενσωματωμένο το νεφέλωμα, φαίνεται με μια εντυπωσιακή λεπτομέρεια. Τα λεπτά χρώματα και οι ποικίλες υφές των νεφών της σκόνης κάνει αυτή την εικόνα να μοιάζει με ένα ιμπρεσιονιστικό πίνακα ζωγραφικής. Μια καταφανής δε σκοτεινή λωρίδα διασχίζει την εικόνα από το κέντρο προς τα κάτω αριστερά. Εδώ το ορατό φως που εκπέμπεται από τα αστέρια που σχηματίζονται μέσα στο νέφος απορροφάται πλήρως από τη σκόνη. Αυτά τα αντικείμενα θα μπορούσαν να ανιχνευθούν μόνο με την παρατήρηση σε μεγαλύτερα μήκη κύματος, χρησιμοποιώντας όμως μια φωτογραφική μηχανή που να μπορεί να ανιχνεύσει την υπέρυθρη ακτινοβολία.

Φυσικά το άστρο R Coronae Australis δεν είναι ορατό με γυμνό μάτι, αλλά ο μικρός, σε σχήμα τιάρας αστερισμός στον οποίο βρίσκεται είναι εύκολα να φανεί από σκοτεινές περιοχές της Γης, λόγω της εγγύτητάς του στον ουρανό με τον μεγαλύτερο αστερισμό του Τοξότη και τα νέφη με πάρα πολλά άστρα προς την κατεύθυνση του κέντρου του Γαλαξία μας.