Οι αντιφάσεις της εξουσίας

Ο διάσημος δημοσιογράφος John Pilger συμμετείχε σε μια σειρά Ερωτήσεις/Απαντήσεις με τον Des Freedman (18 Νοεμβρίου 2014), μέλος του Media Reform Coalition (Συνασπισμός για τη Μεταρρύθμιση των Μέσων Ενημερώσεως, Μίντια), με την ευκαιρία της κυκλοφορίας του νέου βιβλίου του Des Freedman
«The Contradictions of Media Power» [οι αντιφάσεις της εξουσίας των μέσων μαζικής ενημέρωσης]
Τα καλύτερα αποσπάσματα από την παρέμβαση του John Pilger, δίνοντας μια επισκόπηση της εμπειρίας του και της κατανόησης του για την εξουσία των μέσων μαζικής ενημέρωσης, έχουμε όλοι κάτι να μάθουμε.
Και ήταν πραγματικά λαμπρός.
Σήμερα τα μέσα μαζικής ενημέρωσης είναι, όπως τα είχε περιγράψει ο πατέρας της προπαγάνδας Edward Bernays, «μια αόρατη κυβέρνηση». Αποτελούν μέρος της κυβέρνησης. Υπερασπίζονται τα συμφέροντα της κυβέρνησης. Ο πρωθυπουργός είναι ένας επαγγελματίας υπεύθυνος για τις δημόσιες σχέσεις, και όχι από τους καλύτερους. Αυτός είναι, και τίποτα παραπάνω. Δεν πρέπει να τον λάβουμε σοβαρά υπόψη, είναι ο μοναδικός ρόλος του.

Η θέση αυτή του αποφέρει ορισμένες πτυχές της εξουσίας. Αλλά η πραγματική δύναμη βρίσκεται στην προπαγάνδα και στα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Σήμερα αυτό ισχύει σε ολόκληρο τον πλανήτη. Κατά τις προκαταρκτικές κινήσεις της εισβολής στο Ιράκ, η δημοσιογραφία έπαιξε κρίσιμο ρόλο για την υλοποίηση της εισβολής. Ιδιαίτερα στις ΗΠΑ, οι οποίες -σύμφωνα με το σύνταγμα- έχουν τον πιο ελεύθερό τύπο στον κόσμο.

Όταν συζήτησα αυτά με ορισμένους διακεκριμένους συναδέλφους στις ΗΠΑ και εδώ, στον απόηχο της εισβολής, όλοι ήταν ομόφωνοι: αν οι ενδιαφερόμενοι δημοσιογράφοι, στην τηλεόραση και στις εφημερίδες (ειδικά στη τηλεόραση, λόγω της δύναμής της), είχαν αμφιβάλει τα ψέματα, αν τα είχαν αντιμετωπίσει, αν είχαν κάνει αυτά που υποτίθεται ότι πρέπει να κάνει ένας δημοσιογράφος, αν είχαν, όπως το λέει ο Dan Rather από το CBS , θέσει τις κριτικές ερωτήσεις, αντί να ενισχύσουν και να επαναλαμβάνουν τα ψέματα, αν είχαν κάνει τη δουλειά τους, όλοι πίστευαν ότι η εισβολή δεν θα είχε γίνει.
Το μεγάλο γεγονός είναι ότι τα λένε αυτά, εξέχοντα μέλη των μέσων μαζικής ενημέρωσης στις δύο πλευρές του Ατλαντικού, ότι δηλαδή αν οι δημοσιογράφοι είχαν κάνει τη δουλειά τους, η εισβολή δεν θα μπορούσε να λάβει χώρα, και εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι θα ήταν σήμερα ζωντανοί.
Αυτή είναι η πραγματική εξουσία των μέσων μαζικής ενημέρωσης.
Εργάζεστε σε ένα σύστημα που είναι από τη φύση του εχθρικό προς την αλήθεια.
Το λέω χωρίς ειρωνεία, το πιστεύω πραγματικά. Είναι εχθρικό προς την αλήθεια. Αρκεί να σημειωθεί η αντίδραση των μήντιων ενώπιον των ατόμων που σημάνουν συναγερμό, όπως είναι ο Edward Snowden, ο Julian Assange. Η πικρή αντίδραση εκείνων που ντροπιάζουν τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, όλοι μαζί στην ίδια χορωδία.
Υπάρχει αυτό που ονομάζεται λογοκρισία δια παραλείψεως. Δεν μιλάτε για αυτά που επιλέξατε να αγνοήσετε, αλλά αυτά ξεχνιούνται. Αν πάτε πίσω στο 2008, οι ιστορίες σχετικά με το BBC News, στις εφημερίδες, οι τράπεζες ήταν ξαφνικά απατεώνες. Όταν η Northern Rock κατέρρευσε, οι τράπεζες ήταν απατεώνες, ήταν όλες εκτεθειμένες. Η Guardian ήταν γεμάτη με νεκροφόρα άρθρα σχετικά για το πώς οι τράπεζες ήταν σάπιες από μέσα. Ήταν η είδηση της ημέρας.
Μια επισκόπηση. Αυτή η ιστορία εξασθένησε μετά από τρεις μήνες και άλλαξε εντελώς, δεν ήταν πια οι τραπεζίτες, αλλά το αποτέλεσμα ενός εθνικού χρέους και μιας ελεγχόμενης αφήγησης που βρισκόταν εκεί και που ονομαζόταν λιτότητα και το χρέος έπρεπε να πληρωθεί. Γιατί; Γιατί έπρεπε;
Τους ανθρώπους που αναφέρετε (46% των ανθρώπων πιστεύουν ότι η λιτότητα είναι υπερβολική ή δεν είναι απαραίτητη), είναι η πλειοψηφία. Αν το καταφέρετε στις δημοσκοπήσεις, το 46% είναι μια πλειοψηφία. Αυτό αποδεικνύει ότι οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν καταλάβει τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Τους κατάλαβαν σε όρους πολέμου, οικονομίας, τρόπου ζωής.
Ως εκ τούτου, έχουμε συλλάβει την αλήθεια σχετικά με αυτή τη μαζική εγκληματικότητα, όλη αυτή η σάπια αρχιτεκτονική κατέρρευσε, τέλος πάντων, σχεδόν. Οι τράπεζες κρατικοποιήθηκαν άνευ όρων. Η συνειδητοποίηση του γιατί συνέβη, η οποία ήταν παρούσα για περίπου 6 μήνες, διαγράφηκε εντελώς με ένα πολύ αποτελεσματικό σύστημα προπαγάνδας. Δεν ήταν υπαιτιότητα των τραπεζών, αλλά «λάθος μας».
Θα έπρεπε να σταματήσουμε να χρησιμοποιήσουμε τον όρο mainstream (κύριο ρεύμα). Είναι μια λανθασμένη ορολογία. Ακόμη κοιτάζουμε μέσω αυτού του πρίσματος που ονομάζουμε mainstream. Δεν είναι καθόλου mainstream. Στη πραγματικότητα είναι ακραίο.
Υπάρχει τίποτα πιο ακραίο από μια πληθώρα θεσμικών οργάνων που εξαπλώνουν παράνομους και άπληστους πολέμους, ψέματα για τις οικονομικές πολιτικές;
Υπάρχει άραγε τίποτα πιο ακραίο από αυτό; Δεν υπάρχει κανένα mainstream εκεί μέσα. Το μεγαλύτερο ίδρυμα προπαγάνδας, στην Αγγλία, είναι το BBC. Και αυτό επειδή είναι το πιο γνωστό. Επωφελείται από τη μεγαλύτερη αξιοπιστία. Η φήμη του είναι παγκόσμια. Κατά κάποιο τρόπο μπορεί να το αξίζει. Αλλά στο τομέα των ειδήσεων και της επικαιρότητας, δεν υφίσταται καθόλου. Και πάλι, δεν πρόκειται για ειρωνεία.
Έτσι, αυτή η ιδέα που έχουμε επικεντρώσει σε δαίμονες, τη Murdoch, τη Daily Mail (αρκετά κακή) … κατά κάποιο τρόπο το Mail και το BBC αλληλοσυμπληρώνονται και ακολουθούνται, πρόκειται να κατανοήσουμε το φάσμα της προπαγάνδας και τον τρόπο που αυτό μας επηρεάζει.
Θα έπρεπε οι δημοσιογράφοι να αντιπροσωπεύουν το λαό;

Ναι, βέβαια, αλλά όπως το είπε η Martha Gelhorn: «Κάθε δημοσιογραφία πρέπει να ασκείται από τη βάση, όχι από την κορυφή». Γεγονός που σχεδόν ποτέ δεν συμβαίνει. Και όμως είναι κάτι που πρέπει να διδάξουμε στους νέους δημοσιογράφους. Αυτά τα βασικά πράγματα που κάνετε, τις πιο αξιόπιστες πηγές πληροφοριών, πώς θα αναζητήσετε την αλήθεια, πρέπει να γίνουν από τη βάση.

Αυτή είναι η εμπειρία μου ως δημοσιογράφος. Και έφτασα να συνειδητοποιήσω ότι όσοι είναι πάνω από τη βάση, ιδιαίτερα εκείνοι που είναι επάνω, δεν είναι αξιόπιστες πηγές πληροφοριών.

Δεν υπάρχει τέτοιο πράγμα στην Αμερική όπως ο ανεξάρτητος Τύπος, εκτός εάν αυτός είναι στις επαρχιακές πόλεις της χώρας.

Είστε όλοι σκλάβοι. Το ξέρεις, και το ξέρω. Δεν υπάρχει ούτε ένας από σας που τολμά να εκφράσει μια έντιμη γνώμη. Αν εξέφρασε, θα γνωρίζει εκ των προτέρων ότι ποτέ δεν θα εμφανιστεί τυπωμένη. Πληρώνομαι $150 για να διατηρώ την ειλικρινή μου άποψη μακριά από το χαρτί με το οποίο έχω συνδεθεί . Άλλοι από εσάς πληρώνονται με παρόμοιους μισθούς για να κάνουν παρόμοια πράγματα.
Αν επέτρεπα τις ειλικρινείς μου απόψεις να τυπωθούν σε ένα τεύχος της εφημερίδας μου, θα ήμουν σαν τον Οθέλλο πριν από είκοσι τέσσερις ώρες: το επάγγελμα μου θα το είχα χάσει. Ο άνθρωπος που θα ήταν τόσο ανόητος ώστε να γράψει τις ειλικρινείς του απόψεις, θα βρισκόταν εκτός στον δρόμο κυνηγώντας μια άλλη δουλειά.

Δουλειά του δημοσιογράφου της Νέας Υόρκης είναι να παραποιεί την αλήθεια, να ψεύδεται παντελώς, να διαστρέφει, να διασύρει, να γονατίζει στα πόδια του Μαμμωνά και να πουλά τη χώρα του και τη φυλή του για το καθημερινό του ψωμί, ή για ό, τι είναι για το ίδιο – τον μισθό του.

Το ξέρετε αυτό, και το ξέρω και εγώ και τι ανοησία να μιλούμε για έναν “ανεξάρτητο Τύπο”! Είμαστε τα εργαλεία και οι υποτελείς των πλούσιων ανδρών πίσω από στα παρασκήνια. Είμαστε κουλουτούμπες. Τραβούν το σχοινί και χορεύουμε. Ο χρόνος μας, τα ταλέντα μας, οι ζωές μας, τις δυνατότητες μας, είναι όλα περιουσία άλλων ανθρώπων.

Είμαστε πνευματικές πόρνες.