Πώς Να Μεταμορφώσεις Τη Νοοτροπία Θύματος Σε Νοοτροπία Νικητή

Η ζωή είναι μεγάλο ταξίδι εναλλαγών : Ευχάριστες στιγμές και δυσκολίες, αποτυχίες και επιτυχίες, σχέσεις που μας έκαναν ευτυχισμένους και σχέσεις που μας πλήγωσαν, περίοδοι με κάποια επαγγελματική εκπλήρωση και περίοδοι με επαγγελματική απόρριψη. Κανείς δεν έχει ανοσία στα δυσάρεστα ή δυσβάσταχτα γεγονότα της ζωής, όμως οι άνθρωποι που χαρακτηρίζονται από τη νοοτροπία του θύματος, τείνουν : Να κατηγορούν τους άλλους για καταστάσεις , τις οποίες έχουν δημιουργήσει μόνοι τους ή στην δημιουργία των οποίων έχουν τουλάχιστον συμβάλλει.

Ένας άνθρωπος που αισθάνεται «θύμα», είναι συνήθως απρόθυμος να αναλάβει προσωπική υπευθυνότητα ή να εξερευνήσει πως οι πράξεις του έχουν προκαλέσει μια συγκεκριμένη κατάσταση. Να θεωρούν τους άλλους ανθρώπους καλύτερους, πιο τυχερούς ή πιο ευτυχισμένους από αυτούς. Για παράδειγμα, μπορεί να βλέπουν τα δυσάρεστα γεγονότα ως αποτέλεσμα της κακής τους τύχης και μέσα τους ν’αναρωτιούνται «γιατί σ’εμένα;». Να ερμηνεύουν αρνητικά τις προθέσεις και τις συμπεριφορές των άλλων. Να δυσκολεύονται να δουν την άποψη του άλλου και να μπουν στη θέση του, ειδικά εκείνου που θεωρούν ότι τους έβλαψε. Να είναι γενικά αρνητικοί και απαισιόδοξοι, δίνοντας προσοχή κυρίως στα προβλήματα παρά στις λύσεις, στα μειονεκτήματα μιας κατάστασης παρά στα πλεονεκτήματα. Να υποτιμούν την ικανότητα τους να έχουν επίδραση στις καταστάσεις και να αισθάνονται αβοήθητοι. Η νοοτροπία του θύματος μπορεί να υποκρύπτει μια επιθετικότητα παθητική, η οποία εκδηλώνεται με αυτόν τον τρόπο επειδή το άτομο αισθάνεται άβολα με το θυμό του και την άμεση έκφραση του. Έτσι μεταθέτει το θυμό αυτό στους άλλους, περιμένοντας αρνητικές συμπεριφορές από αυτούς. Ο θυμός που δεν εκφράζεται μετατρέπεται δηλαδή σε δυσπιστία και φόβο ότι θα πληγωθούν από τους άλλους.

Η νοοτροπία αυτή, προσφέρει στο άτομο και πλεονεκτήματα τα οποία μπορεί να είναι σημαντικά γι’αυτό:
Α. Γίνεται το επίκεντρο της προσοχής και του προσφέρεται επικύρωση για τα προβλήματα του, ειδικά στην αρχή, πριν οι άλλοι αρχίζουν να κουράζονται με τα διαρκή παράπονα.
Β. Αποφεύγει να πάρει ευθύνη για καταστάσεις, πράγμα που πολλές φορές μπορεί να είναι ένα βαρύ χρέος.

Πέρα από τα επιφανειακά αυτά οφέλη, ένας τέτοιος τρόπος σκέψης δεν μπορεί να είναι χρήσιμος ή βοηθητικός γιατί : Ξαναζωντανεύει το παρελθόν με το να επικεντρώνεται σε δύσκολα γεγονότα που πλήγωσαν, επαναλαμβάνοντας έτσι τον πόνο. Μπλοκάρει το παρόν, γιατί μας κάνει να μη δίνουμε προσοχή ή ν’ απολαμβάνουμε την παρούσα στιγμή. Περιορίζει το μέλλον γιατί μας καθηλώνει στο τι δεν πήγε καλά , κι όχι στο τι πρέπει να κάνουμε για να φτάσουμε τους στόχους μας.

Εάν νομίζεις πως είναι καιρός να εγκαταλείψεις το ρόλο του θύματος και να γίνεις νικητής,
1. Πάρε τη συνειδητή απόφαση πως θέλεις ν’αλλάξεις επειδή ο ρόλος του θύματος δεν εξυπηρετεί το απώτερο καλό σου και δε σε φέρνει πιο κοντά στις εμπειρίες που πραγματικά θέλεις να ζήσεις. Έπειτα, δεσμεύσου ότι θα συνεχίζεις να προσπαθείς ακόμα κι όταν σκέψεις από την παλιά σου νοοτροπία εισβάλλουν στο μυαλό σου και σε γυρίζουν πίσω. Η αλλαγή μπορεί να χρειάζεται το χρόνο της είναι όμως πέρα για πέρα εφικτή.
2. Σταμάτα να παραπονιέσαι. Εάν πιάνεις τον εαυτό σου να γκρινιάζει διαρκώς, βρίσκοντας μειονεκτήματα και προβλήματα, δώσε του την υπόσχεση πως θα σταματήσεις. Δοκίμασε ν’αντιστρέψεις τη σκέψη σου, βρίσκοντας τα πλεονεκτήματα στις καταστάσεις. Σκέψου όλα τα μικρά και μεγάλα πράγματα για τα οποία είσαι ευγνώμων στη μέρα που πέρασε.
3. Τόλμησε να πάρεις την ευθύνη της ζωής σου και θ’ανταμειφθείς. Όταν σταματήσεις να κατηγορείς εξωτερικά γεγονότα και ανθρώπους γι’αυτά που σου συμβαίνουν κι αναγνωρίσεις το μερίδιο της προσωπικής σου ευθύνης, θα νιώσεις μεγαλύτερη δύναμη και αυτοπεποίθηση. Έχοντας υπευθυνότητα, θα κάνεις επίσης πιο αποφασιστικές κινήσεις που μπορεί ν’αλλάξουν θετικά το μέλλον σου.
4. Δοκίμασε να σκεφτείς λίγο τις καταστάσεις μπαίνοντας στη θέση των άλλων . Εάν υποθέσουμε ότι δεν έχουν κίνητρα εναντίον σου, πως αλλιώς θα μπορούσες να εξηγήσεις τη συμπεριφορά τους; Η για παράδειγμα, εάν τα προβλήματα σου δεν οφείλονται σε κακοτυχία , που αλλού θα μπορούσαν ν’αποδοθούν; Ποιές δημιουργικές λύσεις μπορείς να βρείς;
5. Συγχώρεσε και βοήθησε. Όπως ανέφερα στην αρχή, είναι αναπότρεπτο να μην πληγωθούμε στη ζωή ή να μην πληγώσουμε. Συγχώρεσε για να ελευθερώσεις τον εαυτό σου από το θυμό και τη νοοτροπία του θύματος. Όπως σήμερα το κάνεις εσύ για κάποιον, έτσι αύριο μπορεί να το κάνει κάποιος άλλος για σένα. Βοήθησε κάποιον που έχει ανάγκη, έτσι ώστε να ξεχάσεις για λίγο τον εαυτό σου και να στρέψεις την προσοχή σου στον έξω κόσμο, στους άλλους.
6. Όταν έχεις την ευθύνη της ζωής σου και είσαι σε θέση να κατανοείς, να συγχωρείς και να βοηθάς τους άλλους θα συνειδητοποιήσεις πως δεν αισθάνεσαι πια τη θυματοποίηση που αισθανόσουν πριν.

Όχι μόνο οι άλλοι δε θα είναι πια υποψήφιοι εχθροί σου αλλά η αίσθηση της προσωπικής σου δύναμης θα είναι περισσότερο εμφανής από ποτέ. Εάν δεν είναι ποτέ δικό μας το λάθος, δεν μπορούμε να πάρουμε την ευθύνη για τίποτα. Εάν δεν μπορούμε να πάρουμε την ευθύνη, θα είμαστε πάντα το θύμα.