Ο εσωτερικός μας διάλογος είναι ο δρόμος για την αυτογνωσία.

Ο εσωτερικός μας διάλογος είναι μια συνεχής διεργασία αναστοχασμού και ενδοσκόπησης που συμβάλλει στην επίλυση προβλημάτων, στη βιωματική γνώση, την αυτοβελτίωση και εν τέλει στην αυτογνωσία και την ενδυνάμωση. Δεν πρόκειται για κάποια μυστηριακή, απόκρυφη ή απευθυνόμενη σε λίγους διαδικασία αλλά μια από τις ανώτερες λειτουργίες του ανθρώπινης συνειδητής και ασυνείδητης σκέψης. Η συνειδητότητα του εαυτού μας οικοδομείται σε αναπτυξιακά στάδια.

Ο εσωτερικός διάλογος είναι το λειτουργικό σύστημα που ενώνει τη συνειδητότητά μας με όλες τις πτυχές του εαυτού μας. Είναι μια δεξιότητα που καλλιεργείται είτε ατομικά είτε σε συνεργασία με έναν ψυχολόγο και είναι αυτή ακριβώς η αναζήτηση και αυτό-ανακάλυψη που οδηγεί συχνά στην ανάπτυξη νέων συμπεριφορών και στην επίτευξη πολύπλοκων στόχων. Ο διάλογος αυτός δεν συμβαίνει με έναν «αυτόνομο» ξεχωριστό εαυτό αλλά με τη βιωμένη γνώση μας, τις εμπειρίες και πηγές κανόνων και προτύπων που έχουμε σωρεύσει στη μνήμη μας (short-term memory, Long-term memory). Όταν η διεργασία ενεργοποιείται κατά τη διάρκεια συνεδριών με τον ειδικό, ο διάλογος αυτός εξελίσσεται ως μία συνειδητή πράξη ενδοσκόπησης και χρήσης όλων των βαθύτερων πηγών που ενυπάρχουν σε μας. Πέρα ωστόσο από μια τέτοια συντεταγμένη εμπειρία, ο εσωτερικός μας διάλογος συνεχίζει να λειτουργεί, χωρίς να έχουμε τη συνειδητότητα του, όταν εργαζόμαστε, μελετάμε, επικοινωνούμε με τους άλλους ανθρώπους γύρω μας.

Μπορεί να λειτουργεί αρνητικά ή και θετικά. Παράδειγμα αρνητικού διαλόγου είναι εκείνου που μας εγκλωβίζει σε φαύλους κύκλους, με εμμονές και φόβους, με σκέψεις που δεν μας επιτρέπουν να αναπτυχθούμε. Αντίθετα ένας θετικός διάλογος με τον εαυτό μας οδηγεί σε θετικά αποτελέσματα και επιτεύγματα, μικρότερα ή μεγαλύτερα, που βιώνονται με θετικά συναισθήματα. Έτσι, σε αρκετές περιπτώσεις, η αποστολή ενός ειδικού είναι να μας βοηθήσει να αναπτύξουμε τη συνειδητότητα πάνω στον εσωτερικό μας διάλογο, να έχουμε δηλαδή επίγνωση και αντίληψη όσων διαπραγματευόμαστε με τις βαθύτερες πτυχές του εαυτού μας. Με αυτό τον τρόπο θα μας δοθεί η ευκαιρία να αναστοχαστούμε, να αντιμετωπίσουμε τους φαύλους κύκλους και να οδηγηθούμε σε νέες, λειτουργικές σκέψεις και συμπεριφορές.

Ο ρόλος και η αποτελεσματικότητά του στην πρόληψη, ανάπτυξη και αντιμετώπιση ψυχολογικών διαταραχών, έχει μελετηθεί τα τελευταία χρόνια από ειδικούς επιστήμονες και αποτελεί σημαντική διαδικασία