Περηφάνια και Εγώ

Στον εξωτερικό κόσμο, υπάρχουν άνθρωποι που θέλουν να δυναστεύουν και υπάρχουν άνθρωποι που θέλουν να δυναστεύονται. Η ευθύνη δεν είναι μονόπλευρη. Υπάρχουν άνθρωποι που θέλουν να σκλαβωθούν, γιατί έχει ένα πράγμα η σκλαβιά: σου αφαιρεί κάθε ευθύνη. Την ευθύνη την έχει τότε ο ιδιοκτήτης σου. Εσύ είσαι απλώς υποχείριος. Ό,τι σου λέει το κάνεις, αλλά δεν αισθάνεσαι κανένα βάρος. Έτσι λοιπόν οι περισσότεροι άνθρωποι θέλουν κατά βάθος να παραμείνουν σκλάβοι.

Σκλαβιά στο χώρο της θρησκείας σημαίνει ότι παραμένεις Ινδουϊστής, Μωαμεθανός, Χριστιανός. Και φοβάσαι κιόλας, γιατί η σκλαβιά σου έχει ως βάση της μόνο κάποια πιστεύω. Προσπαθούν λοιπόν οι πάντες να προστατεύσουν το ποίμνιό τους, ώστε να μην έρχεται σε επαφή με άλλους.

Εδώ πέρα μαζί μου, δεν υπάρχει κάποιο άρωμα θρησκείας. Αυτό σου δίνει απόλυτη ελευθερία. Σε κάνει υπερήφανο για τον εαυτό σου και ευγνώμονα για όλα όσα έχει κάνει για σένα η ύπαρξη. Να θυμάσαι, η υπερηφάνεια δεν αποτελεί το εγώ.

Το εγώ είναι κάτι χωρίς περιεχόμενο. Για παράδειγμα, κάποιος άνθρωπος που δεν μπορεί να τραβήξει ούτε μια ίσια γραμμή, θεωρεί τον εαυτό του μεγάλο ζωγράφο, αυτό είναι το εγώ, δεν υπάρχει κανένα περιεχόμενο. Αν όμως θεωρεί ο Πικάσο ότι είναι μεγάλος ζωγράφος, αυτό είναι απλώς ένα γεγονός, κι αν είναι υπερήφανος για την ιδιοφυία του, δεν υπάρχει τίποτε κακό σε τούτο. Θα πρέπει μάλιστα να βοηθήσουμε τους ανθρώπους να βρουν κάποια υπερηφάνεια για την ατομικότητά τους, γιατί η υπερηφάνεια εκείνη θα κάνει τα μάτια τους να λάμπουν, το πρόσωπό τους να είναι φωτεινό, η υπερηφάνεια εκείνη θα τους κάνει μοναδικά στο είδος τους άτομα, χωρίς να υπάρχει πλέον ζήτημα κατωτερότητας και ανωτερότητας.

Και δεύτερον, όποιος είναι υπερήφανος, είναι πάντοτε ευγνώμων. Επειδή η ιδιοφυία του Πικάσο, Νταβίντσι δεν είναι δική τους, οι ίδιοι είναι απλώς οι αγωγοί. Πρόκειται για το πέραν το οποίο έρχεται με μέσο εκείνους, στη μουσική, τον χορό, τη ζωγραφική, την επιστημονική έρευνα, την ποίηση, με χίλιους τρόπους, αλλά η αληθινή ιδιοφυία θα το γνωρίζει αυτό με βεβαιότητα, ότι έρχεται από το πέραν. Είναι υπερήφανος που έχει επιλεγεί, δεν είναι υπερήφανος σε σύγκριση με σένα. Το εγώ αποτελεί σύγκριση: είσαι υψηλότερος, είσαι ανώτερος, υπάρχει πάντως σύγκριση. Δεν μπορείς να είσαι ανώτερος αν ζεις μόνος σου μέσα σε ένα δάσος, ανώτερος από ποιόν; Δεν μπορείς να είσαι καν κατώτερος, κατώτερος από ποιόν;

Ο υπερήφανος άνθρωπος έχει ένα βαθύ αίσθημα ευγνωμοσύνης που η ύπαρξη τον έχει επιλέξει, παρόλο που δεν είναι άξιος. Πρόκειται για παράξενο φαινόμενο. Όσο πιο άξιος είσαι, τόσο πιο πολύ αισθάνεσαι ότι δεν είσαι αρκετά άξιος. Σου έχουν δοθεί τόσα πολλά πράγματα και δεν μπορείς να κάνεις τίποτε σε ανταπόδοση.

Εδώ, θα υπάρχουν άνθρωποι με υπερηφάνεια. Θα ήθελα να είναι υπερήφανοι οι άνθρωποι μου, ακόμη και για το γεγονός ότι είναι άνθρωποι, ότι είχαν αρκετό θάρρος ώστε να πάνε ενάντια σε όλες τις ορθοδοξίες, τις παραδόσεις, τις συμβάσεις, σε όλα όσα είναι σάπια, και να βγουν έξω μέσα στο δροσερό, το νέο, μέσα στο καινούργιο. Είστε ευλογημένοι. Αλλά η ευλογία σας αυτή θα είναι γεμάτη από ευγνωμοσύνη. Αυτή τη διάκριση ακριβώς πρέπει να θυμάσαι μεταξύ εγώ και υπερηφάνειας.

Καταστρέφω το εγώ και δημιουργώ την υπερηφάνεια. Το εγώ είναι κάτι σαν καρκίνος ο οποίος απλούστατα σε κατατρώει και κατατρώει και τους άλλους. Η υπερηφάνεια, ο αυτοσεβασμός, είναι δημιουργικό φαινόμενο. Εκπληρώνει τις δυνατότητές σου και μοιράζεται μαζί με όλο τον κόσμο όλους τους θησαυρούς που έχεις φέρει στον κόσμο. Εδώ λοιπόν η κατάσταση είναι τελείως διαφορετική.

Θα ήθελα να συμβεί το ίδιο σε ολόκληρο τον κόσμο, αλλά είναι πάρα πολύ φοβισμένοι. Ο φόβος τους πως μπορώ να καταστρέψω την ηθική τους, τη θρησκεία τους, το παρελθόν τους, αποτελεί ξεκάθαρη ένδειξη ότι έχουν ήδη χάσει τις ρίζες τους στο παρελθόν. Ελπίζουν απλώς, ενάντια σε κάθε ελπίδα, ότι θα μπορούν με κάποιο τρόπο να μεταφέρουν όλα εκείνα τα παλιά σκουπίδια. Γιατί τα έχουμε σεβαστεί σαν να είναι από χρυσάφι επί αιώνες. Τώρα, αν τα πετάξεις ξαφνικά ως σκουπίδια στην άκρη του δρόμου, θα πληγωθεί το εγώ, γιατί θα σημαίνει τούτο ότι το εγώ έκανε λάθος επί αιώνες.

Ο άνθρωπος χρειάζεται να έχει το θάρρος να αφήσει τον φόβο, γιατί αν δεν αφήσει το φόβο, δεν μπορεί να αφήσει το εγώ. Κι αν δεν αφήσει το εγώ, θα πρέπει να μεταφέρει ολόκληρο το φορτίο, όλες τις αποσκευές, τις εντελώς σάπιες. Όλη σου η ενέργεια πάει χαμένη καθώς κουβαλάς τους νεκρούς.

Για σκέψου τον εαυτό σου να κουβαλάς τον πατέρα σου, τον παππού σου, τους προγόνους σου, να τους έχεις όλους πάνω στην πλάτη σου και να πηγαίνεις βόλτα στην παραλία. Νομίζεις ότι θα φτάσεις ποτέ στην παραλία; Επειδή οι άνθρωποι που στέκουν στη σειρά πάνω στην πλάτη σου θα είναι ατέλειωτοι, όλοι σου οι ουρανοξύστες θα δείχνουν σαν πυγμαίοι. Το φορτίο θα είναι τόσο τεράστιο που δεν θα μπορείς να το μεταφέρεις χωρίς βοήθεια. Θα χρειαστείς φορτηγά, οχήματα μεταφοράς. Και όλη σου η ζωή θα πάει απλούστατα χαμένη καθώς θα κουβαλάς όλους αυτούς τους νεκρούς ανθρώπους. Και τους κουβαλάμε όλοι.

Γι΄ αυτό και γίνεται σοβαρή η ζωή, φορτική, βαριά, χωρίς χυμούς, στεγνή. Διαφορετικά, δεν υπάρχει λόγος. Μπορείς να είσαι καταπράσινος με κόκκινα λουλούδια. Και δεν υπάρχει λόγος για καμιά σύγκριση. Γιατί να μην κάνουμε όλους τους ανθρώπους του πλανήτη να είναι αυτοκράτορες; Τι πρόβλημα υπάρχει; Είναι ζήτημα κατανόησης του κόσμου και αν καταλαβαίνεις τον εαυτό σου, δεν είναι δύσκολο να καταλάβεις τον κόσμο, είναι το απλούστερο πράγμα. Και μόλις έχεις καταλάβει ότι είναι δική σου η απόφαση αν θα είσαι αυτοκράτορας ή αν θα είσαι σκλάβος, ποιος θα επιλέγει να είναι σκλάβος;

Όταν μπορείς να βάλεις όλη σου την ενέργεια στη δημιουργία κάποιου πράγματος που θα σου δώσει ικανοποίηση, που θα σου δώσει μια βαθιά αίσθηση πλήρωσης, μια αίσθηση πως δεν υπήρξες μάταια εδώ, πως έχεις συνεισφέρει κάτι, έχεις κάνει λίγο πιο όμορφο τον κόσμο, του έχεις προσθέσει λίγα ακόμη λουλούδια.

Αν προσθέτουν οι πάντες λίγα ακόμη λουλούδια, όλος αυτός ο κόσμος μπορεί να γίνει κήπος και πάλι.

Δεν υπάρχει λόγος να πολεμάς. Δεν υπάρχει λόγος να είσαι ανώτερος από κάποιον, γιατί σας δίνω κάτι που είναι πολύ ανώτερο από την ανωτερότητα.

Σας κάνω μοναδικά στο είδος σας άτομα.