Που πήγαν οι γεύσεις;

Σήμερα παρατηρείται μια μείωση έως πλήρης απουσία των γεύσεων από τις τροφές που καταναλώνει ο σύγχρονος άνθρωπος. Για παράδειγμα τα βερίκοκα που πωλούνται μαζικά (όχι των κήπων) από τους μανάβηδες, έχουν ελάχιστη από την γεύση που είχαν παλιά (μέχρι και πριν 30 χρόνια). Το παράδειγμα με τα βερίκοκα είναι πολύ χαρακτηριστικό αλλά πιστεύω ότι ουσιαστικά, αν το καλοσκεφτεί κανείς, όλες οι τροφές εκπίπτουν ως προς τις γεύσεις που είχαν στο παρελθόν.
Τα ερωτήματα τα οποία γεννώνται είναι: Γιατί περιήλθε ο σύγχρονος άνθρωπος σε αυτήν την κατάσταση ως προς τις γεύσεις; Επίσης, ποιες είναι οι συνέπειες από την κατανάλωση τροφών χωρίς γεύσεις;
Για να μπορέσουμε να δώσουμε απάντηση σε αυτά τα δύο ερωτήματα, είναι απαραίτητο πρώτα να ασχοληθούμε με την ανάλυση της φύσης των γεύσεων.
Ως προς τη φύση των γεύσεων μπορούμε να επισημάνουμε τα εξής: Οι γεύσεις, έτσι όπως τις αντιλαμβάνεται ο άνθρωπος, μπορούν να διακριθούν σε τρία επίπεδα:

Πρώτο επίπεδο: Η ιδιαίτερη και μοναδική γεύση κάθε τροφής. Για παράδειγμα η γεύση του βερίκοκου, του ροδάκινου, του καρπουζιού, του σπαραγγιού κλπ. Το επίπεδο αυτό της γεύσης που αντιλαμβάνεται ο άνθρωπος προέρχεται από την ιδιαίτερη ταυτότητα και φυσιογνωμία διαφορετικών φυτών και ζώων (οι γεύσεις των ζώων έχουν δευτερεύουσα σημασία γιατί προέρχονται ουσιαστικά από την κατανάλωση φυτών ως τροφών και ως γεύσεων). Έτσι, το κάθε διαφορετικό φυτό, ανάλογα με την πεμπτουσία που φέρει, αλληλεπιδρώντας με την Γη και τον Ουρανό, δημιουργεί και την ιδιαίτερη γεύση του. Αυτό σημαίνει ότι η γεύση αυτή (π.χ. του καρπουζιού), επιδρά στο επίπεδο της ανθρώπινης πεμπτουσίας, τη θρέφει (yin) και την τονώνει (yang). Το επίπεδο αυτό της γεύσης επιδρά βαθιά μέσα στο σώμα, στον πυρήνα του ανθρώπινου όντος, εκεί όπου εδράζεται η προγονική ενέργεια, η πεμπτουσία (οι σύγχρονοι δυτικοί επιστήμονες εντοπίζουν την θέση της πεμπτουσίας στον πυρήνα του κυττάρου και την ονομάζουν DNA, οι Κινέζοι θεωρούν ως έδρα της πεμπτουσίας τα Νεφρά, αναπαραγωγικά όργανα και τον μυελό. Αυτό σημαίνει ότι οι γεύσεις αυτές θρέφουν (yin) και ενεργοποιούν (yang) την μνήμη του ανθρώπινου όντος.
Ως προς τις γεύσεις αυτού του επιπέδου, ο άνθρωπος, για να είναι υγιής, οφείλει να καταναλώνει όλες τις γεύσεις που γεννά η κάθε εποχή (Yang – Ουράνιο) και ο κάθε τόπος (Yin – Γήινο). Για παράδειγμα, πρέπει κατά τη διάρκεια του ετήσιου κύκλου να καταναλώσει οπωσδήποτε βερίκοκα και μάλιστα την εποχή που η φύση τα γεννά (δηλαδή τέλος Μαΐου, αρχές Ιουνίου) και αν είναι δυνατόν κοντά στο δέντρο που τα προσφέρει.

Δεύτερο επίπεδο: Το δεύτερο επίπεδο γεύσης που αντιλαμβάνεται ο άνθρωπος είναι αυτό που οι Κινέζοι αποκαλούν οι 5 γεύσεις: το ξινό, το πικρό, το γλυκό, το πικάντικο και το αλμυρό και οι Αρχαίοι Έλληνες περιγράφουν ως 7 γεύσεις (Θεόφραστος, Περί Οσμών), δηλαδή το γλυκό, το ξινό, το πικρό, το στυφό, το πικάντικο, το αλμυρό και το ουδέτερο (π.χ. το νερό). Η διαφωνία μεταξύ Κινέζων και Ελλήνων είναι αριθμολογική και δεν αφορά ούτε την ουσία της φύσης των γεύσεων αλλά ούτε και τον πραγματικό αριθμό τους.
Στην πραγματικότητα, αυτό που κυριαρχεί σε αυτό το δεύτερο επίπεδο γεύσεων είναι το γλυκό. Ο άνθρωπος, αλλά επίσης και όλα τα ζωικά είδη επιδιώκουν να καταναλώνουν γλυκές τροφές. Οι υπόλοιπες έρχονται απλά να συγκεράσουν (εξισορροπήσουν) την γλυκιά.
Γιατί τα ζώα (ξέρουμε ότι τα ζώα επιλέγουν το γλυκό και αυτά από την γλυκύτητα του κρέατός τους) και ο άνθρωπος επιλέγουν το γλυκό ως γεύση για να τραφούν και να ζήσουν; Επειδή, για την επιβίωση των ζώων και του ανθρώπου είναι υποχρεωτική η κατανάλωση φυτών, συμπεραίνουμε ότι την αναγκαιότητα αυτή την δημιουργούν τα φυτά. Προφανώς λοιπόν, αυτό που εμείς βιώνουμε ως γλυκιά γεύση, είναι κάτι που διευκολύνει τα φυτά, γι’ αυτό και
τα φυτά το παράγουν σε μεγάλες ποσότητες, και έτσι ο άνθρωπος και τα ζώα προσαρμόζονται σε αυτή την ιδιαιτερότητα των φυτών επιλέγοντας αυτό που είναι ήδη άφθονο.
Το γλυκό έχει, κατά τη γνώμη μου, μέσα του σε ιδανική αναλογία τον πλανήτη Γη (γη και νερό) και τον Ουρανό (αέρας και φωτιά) που τον περιβάλλει, καθώς και τα 4 στοιχεία. Αυτή η ιδανική μίξη, προσαρμοσμένη στα δεδομένα του πλανήτη μας, παράγει το γλυκό και επιτρέπει την κίνηση (yang) και την θρέψη (yin) φυτών και ζώων.
Το γλυκό επιδρά στην πεμπτουσία, τη θρέφει και την κινεί. Όμως η βασική επίδραση του γλυκού, αλλά και των υπόλοιπων γεύσεων αυτής της κατηγορίας, είναι στο επίπεδο της καθ’ ημέρα θρέψης και τόνωσης του σώματος, από τα όργανα στο Στομάχι και στο Σπλήνα και από τους χυμούς στο αίμα.

Τρίτο επίπεδο: Το τρίτο επίπεδο γεύσης που βιώνει ο άνθρωπος με τα γευστικά του όργανα είναι ως προς τις ποιότητες του θερμού, του ψυχρού, του υγρού και του ξηρού. Οι ποιότητες αυτές αποκαλύπτουν τις σχέσεις των έμβιων όντων που καταναλώνουμε με τα 4 στοιχεία.
Έτσι, μπορούμε να έχουμε ζουμερά βερίκοκα (άρα ένα φυτό με έντονη παρουσία της υγρότητας – νερό) αλλά επίσης ξερά βερίκοκα (άρα ένα φυτό με έλλειψη νερού, με έλλειψη yin).
Η έννοια της νοστιμιάς, είναι πολύ σημαντικό να αναλυθεί σε μια συζήτηση για τις γεύσεις. Η έννοια της νοστιμιάς λοιπόν είναι το υποκειμενικό βίωμα του εσθίοντα (άρα εξαρτάται από την κατάσταση ενέργειας του κάθε διαφορετικού ατόμου) από την αρμονική σύζευξη των 3 προαναφερθέντων επιπέδων γεύσης. Έτσι, έχουμε ένα νόστιμο βερίκοκο όταν διαθέτει την γνωστή γεύση του βερίκοκου σε επάρκεια, άρα τρώγεται την κατάλληλη εποχή (yang – χρόνος) και κοντά στο δέντρο (yin – χώρος). Είναι γλυκό (με ήπιες πινελιές ξινής γεύσης και ελάχιστες αποχρώσεις πικάντικης) και ταυτόχρονα ζουμερό (έχει δηλαδή την κατάλληλη ποσότητα υγρασίας).
Αυτό το βερίκοκο λοιπόν που επιφέρει γευστική ικανοποίηση θα θρέψει και θα κινήσει την πεμπτουσία, θα θρέψει και θα κινήσει το αίμα και θα προσφέρει αγαλλίαση στο σώμα (yin) και στο πνεύμα (yang). Ένα τέτοιο βερίκοκο πρέπει ο καθένας να δοκιμάζει μια φορά τουλάχιστον ετησίως.

Ήρθε η ώρα λοιπόν να απαντήσουμε στο πρώτο ερώτημα που θέσαμε: Για ποιο λόγο σήμερα λείπουν οι γεύσεις από τις τροφές; Ο λόγος είναι γιατί ο σύγχρονος άνθρωπος προσπαθεί να επέμβει στο επίπεδο της πεμπτουσίας των φυτών και των ζώων που καλλιεργεί για να θραφεί. Η επέμβασή του αυτή έχει ως στόχο αποκλειστικά την αύξηση της ποσότητας (δηλαδή της οικονομικής κερδοφορίας). Αδιαφορεί για την ολόπλευρη (και ποσοτική – yin και ποιοτική – yang) ανάπτυξη των φυτών. Πιέζει την πεμπτουσία των φυτών (βλέπε μεταλλαγ- μένοι σπόροι) στην εκδήλωση κάποιων από τα χαρακτηριστικά τους (π.χ. η ντομάτα να είναι κόκκινη, ολοστρόγγυλη και σκληρή). Όταν παραμελείται όμως η ολόπλευρη ανάπτυξη των έμβιων όντων και πιέζεται (μέσα από την χρήση χημικών, λιπασμάτων κλπ) η εκδήλωση κάποιων μόνο χαρακτηριστικών και η αύξηση της ποσότητας, αυτό καταργεί την ισορροπία και παράγει φυτά και γεύσεις ανούσιες.

Για να επανέλθουν οι γεύσεις στις τροφές πρέπει ο άνθρωπος να περιορίσει τον παρεμβατισμό και την απληστία του. Να αντιληφθεί τη θέση του στην φύση, να μην λειτουργεί ως υπέρτατος αφέντης όλων αλλά ως ένα μικρό και ταπεινό κομμάτι του συνόλου. Να αναλογιστεί ο σύγχρονος άνθρωπος αν, το γεγονός ότι οι πρόγονοί μας δεν είχαν τόση υψηλή τεχνολογία δεν ήταν αποτέλεσμα ανεπάρκειας και ανικανότητας αλλά αντίθετα ένδειξη σεβασμού και σοφίας.

Ως προς τις συνέπειες της απουσίας των γεύσεων από τις τροφές θα μπορούσαμε να πούμε ότι η κύρια και πιο ουσιαστική είναι η απώλεια μνήμης. Η διάρρηξη της σχέσης με το παρελθόν, η απώλεια της μνήμης των γεύσεων, οδηγεί (μαζί βέβαια με όλες τις υπόλοιπες ατασθαλίες του σύγχρονου ανθρώπου) με ιλιγγιώδη ταχύτητα στην αυτοκαταστροφή. Ο σύγχρονος άνθρωπος πρέπει να αναλογιστεί, πριν να είναι πολύ αργά, ότι κάθε τι που υπερβαίνει το μέτρο και την ισορροπία της φύσης είναι καταδικασμένο να εκλείψει.
Ας στραφούμε πάλι στην μελέτη του μέτρου και της αρμονίας της φύσης, ας απορρίψουμε τη δήθεν ευκολία που μας προσφέρει η σύγχρονη τεχνολογία, φρενάροντας την ιλιγγιώδη ταχύτητα προς την λήθη και την αυτοκαταστροφή και τότε οι γεύσεις θα επανέλθουν στο πιάτο μας.