Στο ιερό της Ειλείθυιας!

Ένας χαμένος ναός, μία εκκλησία στην θέση του, φτιαγμένη αποκλειστικά από υλικά ελληνικών ναών και ιερών, μία ζωφόρος με ένα μοναδικό θέμα,  στο ιερό της Ειλείθυιας, στον Άγιο Ελευθέριο…

 

Άγιος Ελευθέριος ή Μικρή Μητρόπολη ή Παναγία Γοργοεπήκοος

Βρίσκεται δίπλα στην Μητρόπολη των Αθηνών. Εκτίσθη τον 12 μ.χ αιώνα,  στα ερείπια του αρχαίου ναού που ήταν αφιερωμένος στην Ειλείθυια. Όλοι οι τοίχοι του ναού προέρχονται από κομμάτια ελληνικών μνημείων και ιερών (στην πλειονότητά τους) αλλά και από αντίστοιχα Ρωμαϊκών και πρώιμων βυζαντινών.

Πάνω από 90 κομμάτια ελληνικής ιστορίας βρίσκονται τοποθετημένα στους εξωτερικούς τοίχους της εκκλησίας αυτής.

Η Ειλείθυια, θεότητα του τοκετού και της προστασίας των εγκύων και επιτόκων δεν δυσκόλεψε τους χριστιανούς να βρουν όνομα για τον δικό τους ναό: Άγιος Ελευθέριος ονομάστηκε, ως συνέχεια του αρχαίου «Ελθέ, ελθέ» του φώναζαν οι ετοιμόγεννες μάνες στην αρχαία Ελλάδα αλλά και του χριστιανικού «καλή λευτεριά» που λέγεται ως ευχή στις εγκύους…

Η σύνδεση της εκκλησίας με την αληθινή ιστορία του ιερού αυτού τόπου φαίνεται και από το γεγονός ότι  χρησιμοποιήθηκε σαν χώρος για την εναπόθεση κατά την νύκτα νεκρών και την βάπτιση νηπίων…

Η σημασία της Ειλείθυιας

Η Λητώ πονούσε γεννώντας, για εννέα νύκτες και ημέρες. Αν και όλοι οι αθάνατοι είχαν μαζευτεί στο πλευρό της, κανείς δεν μπορούσε να την βοηθήσει. Και αυτό επειδή η χαιρέκακη Ήρα (η  μητέρα της Ειλείθυιας) δεν την άφηνε να βοηθήσει την ετοιμόγεννη μάνα του Απόλλωνα και της Αρτέμιδος. Όταν η Ίριδα κατάφερε να την βρει και να την φέρει στην Δήλο, η Λητώ γέννησε επιτέλους με την βοήθειά της…

Η εντοιχισμένη ιστορία του ναού

Το πιο σημαντικό και μοναδικό στο είδος του εύρημα, συναντά ο επισκέπτης, στην μπροστινή πλευρά της εκκλησίας: μία αρχαία ελληνική ζωφόρο με τη μοναδική εικονογραφημένη απεικόνιση μηνών (ημερολόγιο) που έχει σωθεί από την αρχαία Αθήνα και όλη την αρχαία Ελλάδα.

Αποτελείται από δύο κομμάτια, και είχε μήκος έξι μέτρα. Επειδή, όμως, ήταν μεγαλύτερη από την «αρχιτεκτονική» σκέψη του όποιου βυζαντινού «αρχιτέκτονα», το ένα μέτρο καταστράφηκε προκειμένου να χωρέσει η ζωφόρος, στις διαστάσεις της εκκλησίας. Αφού τοποθετήθηκε, λοιπόν, χαράκτηκαν επάνω της σταυροί για να εξαγνιστεί από το «ειδωλολατρικό» παρελθόν της…

• 
• 
• 
•  

Ακόμη ένα σημαντικό εύρημα: η απεικόνιση παράστασης από τα Ελευσίνια μυστήρια, στον νότιο τοίχο. Εκεί, απεικονίζεται ανάγλυφο με δάδες και παπαρούνες και ένα κάνιστρο, αυτό του αρχιερέα των Ελευσινίων μυστηρίων (το οποίο περιείχε βασιλικό και κυκεώνα)…

Στην πίσω πλευρά της εκκλησίας, στην οροφή, υπάρχει το αγαλματίδιο της Ειλείθυιας, κρυμμένο καλά από τους περαστικούς μέσα στις φυλλωσιές των λιγοστών δέντρων της αυλής…

Αρχαίες επιγραφές, σάτυροι και επιτύμβιες στήλες είναι μερικά ακόμη από τα έργα τέχνης που βρίσκονται κολλημένα επάνω στους τοίχους του Αγ. Ελευθέριου…

• 
• 
• 
• 
• 
• 
•  

Παρατηρήσεις:

1. Η σπουδαιότητα των ευρημάτων είναι τεράστια. Αλλά οι επίσημοι φορείς, δεν έχουν να μας πουν τίποτα για την καταγωγή και προέλευση όλων αυτών των θησαυρών. Ειδικά για το μοναδικό ημερολόγιο της ζωφόρου και για το ανάγλυφο των Ελευσινίων μυστηρίων…

2. Την ημέρα που επισκεφτήκαμε το ιερό, οι μόνοι έλληνες ήμασταν εμείς, αλλά ο τόπος ήταν γεμάτοςΓάλλους και Άγγλους. Είναι κρίμα οι ξένοι να αναγνωρίζουν την σπουδαιότητα αυτών που εμείς είτε σαν επίσημο κράτος, είτε σαν άτομα αγνοούμε επιδεικτικά…

3. Και για το τέλος, μία "συνωμοσιολογική παρατήρηση": αυτό που υπάρχει στην μία πλευρά του ναού μοιάζει πολύ με τον γνωστό "παντεπόπτη" οφθαλμό. Μάλλον είναι κάτι άλλο, αλλά οι ομοιότητες είναι πολλές. :-)

• 
• 
• 
• 
•  

Βιβλιογραφία:

1. http://odysseus.culture.gr/h/2/gh251.jsp?obj_id=1720
2. http://www.eie.gr/archaeologia/gr/06_DELTIA/file11.aspx
3. Εγκυκλοπαίδεια ΗΛΙΟΣ, Ι. Πασά