Από τη θλιψη στην αισιοδοξία

Πάρα πολλές φορές έχουμε έρθει αντιμέτωποι με καταστάσεις δύσκολες, αδιέξοδες, καταστάσεις που προκαλούν πόνο. Μερικές φορές σε θέματα δουλειάς (π.χ. απόλυση, ή ακόμα και η πιθανότητα απόλυσης) άλλες φορές σε προσωπικές σχέσεις (προβλήματα με τον/την σύντροφο μας ή και με φίλους, ή με την οικογένεια) και άλλες φορές σε πιο δύσκολα όπως μια ασθένεια που μπορεί να έρθει ξαφνικά στη ζωή μας ή η απώλεια που φέρνει ο θάνατος ενός δικού μας ανθρώπου.

Μπαίνουμε χωρίς να το καταλάβουμε σε ένα κύκλο θλίψης από όπου κατά τη διάρκεια του περνούμε από πολλές αλλαγές. Ο τελικός υγιής προορισμός μιας θλίψης είναι η ανακούφιση και η συνέχεια της ζωής μας. Η γνωστή ψυχίατρος Elizabeth Kübler-Ross μας εξηγεί ότι σε αυτό τον συναισθηματικό κύκλο θλίψης μπορεί να μπει οποιοσδήποτε άνθρωπος. Τα στάδια που περνούμε για την αντιμετώπιση της απώλειας ή γενικότερα της θλίψης είναι Σόκ, άρνηση, θυμός-οργή, διαπραγμάτευση, θλίψη και τελικά παραδοχή.

Σοκ

Σκεφτείτε μια φορά που την ήσυχη μας ζωή τη διατάραξε το άκουσμα κάποιον κακών ειδήσεων. Εάν την περίοδο αυτή ζούσαμε μια παραδεισένια ηρεμία η οποία κλονίστηκε από την «έκρηξη μιας βόμβας» (π.χ. απολύεσαι, χωρίζουμε, χρεοκόπησες, ακόμα και την είδηση κάποιου θανάτου) τότε είναι πιθανό να περάσουμε από μια κατάσταση Σοκ. Συνήθως στο άκουσμα κακών ειδήσεων περνούμε ένα στάδιο κλονισμού. Αυτό στην αρχή ίσως μας προκαλέσει μια «ψυχική παράλυση». Δεν ξέρουμε τι να κάνουμε δεν ξέρουμε τι νοιώθουμε, ούτε τι είναι αυτό που ακούμε. Μπορεί να μας προκαλέσει ένα μούδιασμα στη σκέψη μας, τα συναισθήματα μας αλλά και στη συμπεριφορά μας.

Άρνηση -Παθητικότητα

Το επόμενο στάδιο είναι η άρνηση. Ίσως να μπορέσετε και εσείς να θυμηθείτε αν προσπαθήσετε, μια φορά που αρνηθήκατε να πιστέψετε κάτι. «Αποκλείεται αυτό να συμβαίνει σε εμένα. Δεν θα το πω πουθενά, μάλλον κάνουν λάθος», «Θα κλείσω τα μάτια μου και όταν τα ανοίξω όλα θα ανήκουν στο παρελθόν» είναι σκέψεις που πολύ συχνά μπορούμε να κάνουμε σε αυτό το στάδιο. Αυτή η άρνηση που περνούμε μετά το αρχικό Σοκ είναι μια εντελώς φυσιολογική αντίδραση και με τίποτα δεν πρέπει να την συγχύσουμε με αδιαφορία.

Θυμός

Αναπόφευκτα κάποτε θα αντιληφθούμε ότι αυτό που αρνούμασταν να παραδεχτούμε υπήρχε και τότε είναι πιθανό ο θυμός μας να εκραγεί σαν ηφαίστειο. Τα εμφιαλωμένα συναισθήματα ξεσπούν με αποτέλεσμα πολλές φορές να είναι για εμάς ιδιαίτερα έντονα και για τους άλλους ακαταλαβίστικα. «Τι έπαθε τώρα και συμπεριφέρεται έτσι;» Η απάντηση είναι ότι τώρα αντιλήφθηκε ότι όντως κάτι συμβαίνει και αυτό έχει σαν αποτέλεσμα τον θυμό ο οποίος καμιά φορά είναι υπερβολικός. Είναι ένα δύσκολο στάδιο αφού κάνει τους άλλους να μας φοβηθούν ή σκεφτούν ότι «τρελαθήκαμε». «Γιατί να συμβεί σε εμένα αυτό;» ή «δεν θέλω να δω κανένα, κανένας δεν θέλει το καλό μου, όλοι θέλουν να με εκμεταλλευτούν» είναι φράσεις που μπορεί να εκφράσουμε. Ένα στάδιο αρκετά δύσκολο όμως που φυσιολογικά μας οδηγεί στην εκτόνωση και στη διαπραγμάτευση.

Διαπραγμάτευση

Όταν περάσει ο θυμός περνούμε στο στάδιο της διαπραγμάτευσης. Αρκετές φορές όταν περάσουμε μια απώλεια μπορεί να μπούμε σε ένα λαβύρινθο σκέψεων που μας λένε τι θα ήταν καλό να κάνουμε για να αποφύγουμε την απώλεια. Αν γινόταν αυτό δεν θα καταλήγαμε εδώ. Σε περιπτώσεις που η απώλεια δεν έχει συμβεί ακόμα, τα άτομα του περιβάλλοντος του ατόμου που βρίσκεται στη δύσκολη θέση μπορεί να εστιάσουν την προσοχή τους σε κάποια ανώτερη δύναμη, προσπαθώντας να διαπραγματευτούν τη ζωή του δικού τους ατόμου.

Θλίψη

Μετά ακολουθεί η θλίψη ή ακόμα και η κατάθλιψη. Εδώ μπορεί να παρατηρηθούν έντονες αλλαγές στη διάθεσή μας, ένα έντονο συναίσθημα μοναξιάς, ένα αίσθημα κενού, διαταραχές στον ύπνο και στην όρεξη για φαγητό.

Σε αυτό το στάδιο είναι σημαντικό οι δικοί μας άνθρωποι να κατανοήσουν την απώλεια, να δώσουν χρόνο και να επιτρέψουν στο άτομο που περνά τη θλίψη να εκφραστεί ελεύθερα. Εάν προσπαθήσουμε να ενθαρρύνουμε τα άτομα που βρίσκονται σε αυτό το στάδιο ή να τα επιβεβαιώσουμε πώς όλα θα πάνε καλά πιθανόν να μην πετύχουμε τίποτα αφού αυτός/η που βρίσκεται στο στάδιο της θλίψης δεν μπορεί να δει την πιθανότητα ότι όλα θα πάνε καλά.

Παραδοχή

Το τελικό στάδιο είναι αυτό που ξεπερνούμε και αποδεχόμαστε αυτό που μας έχει συμβεί. Παραδοχή δεν σημαίνει ούτε να ξεχάσουμε αυτό που μας έχει συμβεί ούτε να «αναγκάσουμε» τον εαυτό μας να γίνουμε ευτυχισμένοι.

Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να αντιμετωπίσουμε την απώλεια. Ο χρόνος μας βοηθά να ξεπεράσουμε τον χαμό. Μπορεί να περάσουμε από 6 μήνες μέχρι και 2 χρόνια και να περνούμε συνέχεια από το ένα στάδιο στο άλλο. Ένας σημαντικός τρόπος να βοηθήσουμε κάποιον που περνά απώλεια και ιδιαίτερα αν είναι η απώλεια κάποιου ανθρώπου (πένθος) είναι η συζήτηση ή ακόμα και η προσφορά μας στο να αναλάβουμε κάποια πρακτικά θέματα. Είναι σημαντικό να ξέρουμε ότι όποια απώλεια και να περάσουμε είναι πολύ πιθανό να μην την ξεχάσουμε όμως σίγουρα κάποια μέρα ο πόνος της θα μαλακώσει και τότε είναι που φτάνουμε στην παραδοχή. Επίσης είναι σημαντικό να μην επαναλαμβάνουμε κοινοτυπίες τύπου «ήταν μοιραίο να συμβεί». Αν δούμε ότι τα έντονα αισθήματα δεν περνούν είναι σημαντικό να συστήσουμε στους ανθρώπους που βιώνουν απώλεια να αναζητήσουν συμβουλευτική υποστήριξη.

Το πιο σημαντικό όταν περνούμε από μια δύσκολη κατάσταση είναι η στήριξη από τους φίλους, ή από το περιβάλλον. Μην ντρέπεστε να ζητήσετε βοήθεια από τους άλλους, άλλωστε αυτό είναι και ένα σημαντικό γνώρισμα της ανθρώπινης φύσης.