Ο μάγος Μέρλιν και ο Βασιλιάς Αρθούρος

O Μέρλιν, (Merlin) είναι μυθικό πρόσωπο και βασική μορφή του αρθουριανού κύκλου εμφανίζεται στα υπάρχοντα αρχεία (Armes Prydein, Y Gododdin) από τις αρχές του 10ου αιώνα ως προφήτης μόνον, αλλά ο ρόλος του εξελίχθηκε βαθμιαία σε εκείνον του μάγου, του προφήτη και του συμβούλου, σε όλες τις εξελικτικές φάσεις του βασιλείου του βασιλιά Αρθούρου. Του δόθηκε το όνομα Εμρίς (ή Αμβρόσιος) κατά τη γέννησή του στο Καέρ-Φύρντιν (Καρμάρθεν). Μόνο αργότερα έγινε γνωστός ως Μέρλιν, εκλατινισμένη εκδοχή της ουαλλικής λέξης Μύρρντιν, από τον τόπο της γέννησής του. Τούτος ο τύπος επινοήθηκε -όπως και πολλοί άλλοι- πιθανώς από τον Τζέφρεϊ του Μονμάουθ, καθώς δεν ήθελε ο χαρακτήρας του Μέρλιν να σχετίζεται με τη γαλική λέξη merde, που σημαίνει «περίττωμα».

Ο Μέρλιν ήταν ο παράνομος γιος μιας βασιλικής πριγκήπισσας του Ντυφέντ. Ο πατέρας της, όμως, ο βασιλιάς Μέουριγκ απ Μάρεντυντ απ Ρέιν, δεν αναφέρεται στις παραδοσιακές βασιλικές γενεαλογίες αυτού του βασίλειου και ήταν πιθανώς ελάσσων τοπικός άρχοντας μιας περιοχής που συνορεύει με το Κερεντίγκιον. Ο πατέρας του Μέρλιν λέγεται πώς ήταν ένας άγγελος που επισκέφθηκε την πριγκήπισσα και την άφησε με το παιδί. Οι εχθροί του Μέρλιν ισχυρίστηκαν πως ο πατέρας του ήταν στην πραγματικότητα incubus, δηλαδή δαίμονας του ύπνου, ένα κακό πνεύμα που συνευρίσκεται ερωτικά με τις γυναίκες στη διάρκεια του ύπνου. Το παιδί του κακού ήταν το υποθετικό αντίβαρο στην αγαθοεργό επίδραση του Ιησού Χριστού πάνω στη γη. Ο Μέρλιν ευτυχώς, βαφτίστηκε νωρίς, ένα γεγονός που λέγεται ότι απέβαλε το κακό από τη φύση του, αλλά άφησε τις δυνάμεις του άθικτες. Η αρχική ιστορία επινοήθηκε πιθανώς για να σώσει τη μητέρα του από το σκάνδαλο, που θα ξεπηδούσε εξαιτίας της σχέσης της με κάποιον Μόρφυν Φρυχ (Φρέκλεντ) ελάσσονα πρίγκιππα του οίκου των Κόελ.

Ο μύθος μας λέγει ότι μετά από τη ρωμαϊκή απόσυρση από τη Μεγάλη Βρετανία και το σφετερισμό του θρόνου από τους νόμιμους κληρονόμους, ο Βόρτιγκερν τράβηξε για την Ουαλία, ελπίζοντας να κατασκευάσει ένα ορεινό οχυρό στο Ντίνας Έμρυς. Δυστυχώς, το κτήριο κατέρρεε διαρκώς και οι μάγοι του οίκου του Βόρτιγκερν του είπαν ότι η ανθρώπινη θυσία ενός ορφανού από πατέρα παιδιού θα έλυνε το πρόβλημα. Η δυσκολία ήταν πως τέτοια παιδιά είναι μάλλον δύσκολο να βρεθούν. Ευτυχώς για το φρούριο του Βόρτιγκερν, ο Μέρλιν δεν είχε ανθρώπινο πατέρα και συνέβη να ήταν διαθέσιμος. Πριν πραγματοποιηθεί η θυσία, ο Μέρλιν χρησιμοποίησε τις μεγάλες δυνάμεις του και απέδωσε το δομικό πρόβλημα σε μια υπόγεια λίμνη, στην οποία ζούσε ένας κόκκινος και ένας λευκός δράκοντας. Σύμφωνα με τον Μέρλιν, ο κόκκινος δράκοντας συμβόλιζε τους Βρετανούς και ο λευκός δράκοντας τους Σάξονες. Ο λευκός δράκοντας υπερίσχυσε στην αρχή, αλλά κατόπιν ο κόκκινος δράκοντας ανέλαβε τις δυνάμεις του. Το νόημα ήταν σαφές. Ο Μέρλιν προφήτευσε ουσιαστικά ότι ο Βόρτιγκερν θα σκοτωνόταν και θα τον ακολουθούσε στο θρόνο ο Αμβρόσιος Αουρελιανός, κατόπιν ο Ούθερ Πεντράγκον και τέλος ένας μεγάλος ηγέτης, ο Αρθούρος. Εκείνος θα έδιωχνε τελικά του Σάξονες.

Επιβεβαιώνοντας την προφητεία, ο Βόρτιγκερν σκοτώθηκε και ο Αμβρόσιος πήρε το θρόνο. Αργότερα, φαίνεται πως ο Μέρλιν κληρονόμησε το βασίλειο του παππού του, αλλά εγκατέλειψε τα εδάφη του για τη μυστηριώδη ζωή του μάγου-προφήτη. Μετά το 460 μ.Χ. βρετανοί ευγενείς σφαγιάστηκαν σε ένα ειρηνευτικό συμβούλιο κατόπιν προδοσίας των Σαξόνων και ο Μέρλιν συμβούλεψε τον Αμβρόσιο να εγείρει ένα κατάλληλο μνημείο. Μαζί με τον Ούθερ Πεντράγκον, οδήγησε μια αποστολή στην Ιρλανδία για να φέρει τους μεγάλιθους (Chorea Gigantum). Ο μάγος, χρησιμοποιώντας τις ασυνήθιστες δυνάμεις του, έφερε τις γιγάντιες πέτρες σε μια περιοχή δυτικά του Αμέσμπουρι και τις έστησε γύρω από τον μαζικό τάφο των βρετανών ευγενών. Πρόκειται για έναν από τους μύθους θεμελίωσης του πολύ γνωστού μας Στόουνχεντζ.

Μετά από το θάνατό του, τον Αμβρόσιο διαδέχθηκε ο αδελφός του, Ούθερ. Τον Ούθερ βοήθησε ο Μέρλιν στο κυνήγι της γοητευτικής συζύγου του Γκορλουά, της Υγκέρνα (Ιγκρέιν ή Έιγκρ σε ορισμένα κείμενα), στη γη της Κορνουάλης. Με τις γητειές του Μέρλιν ο Ούθερ μεταμορφώθηκε σε Γκορλουά. Μπήκε στο κάστρο και κατάφερε να ξεγελάσει την Υγκρέιν, η οποία συνέλαβε ένα παιδί, τον Αρθούρο. Ο Γκορλουά, μη γνωρίζοντας τι συμβαίνει, βγήκε από το κάστρο για να συναντήσει τον Ούθερ σε μάχη, με αποτέλεσμα να σκοτωθεί από τα στρατεύματά του.

Μετά τη γέννησή του, ο Μέρλιν έγινε ο δάσκαλος του νέου αγοριού, ενώ μεγάλωνε με τον θετό του πατέρα, τον Σερ Έκτορ (Κύνυρ Κέινφαρφογκ, τον Ξανθογένη). Σε μια καθοριστική στιγμή για τη ζωή του Αρθούρου, ο Μέρλιν διοργάνωσε τον διαγωνισμό στον οποίο ο νεαρός μαθητής του έγινε βασιλιάς σύμφωνα με την παράδοση. Αργότερα ο μάγος συνάντησε την Κυρά της Λίμνης στην Πηγή του Μπάρεντον, στη Βρετανία και την έπεισε να δώσει το Εξκάλιμπερ στον νέο βασιλιά. Σε όλους σχεδόν τους μύθους ο πραγματικός δημιουργός της Στρογγυλής Τράπεζας είναι ο Μέρλιν, ο οποίος συνδέεται στενά με όλα τα δρώμενα του βασιλείου του Κάμελοτ. Ο Τζέφρεϊ του Μονμάουθ περιγράφει τον Μέρλιν να συνοδεύει τον πληγωμένο Αρθούρο στο νησί της Άβαλον για τη θεραπεία των πληγών του. Άλλοι θρύλοι αναφέρουν ότι εκείνος, ο μη ανθρώπινος Μέρλιν, ερωτεύθηκε παθιασμένα την Κυρά της Λίμνης και άλλοι ότι έπεσε θύμα της γοητείας της Μοργκάνα λε Φέι. Όποια και αν ήταν το αντικείμενο του πόθου του, ο Μέρλιν της δίδαξε όλα τα μυστικά της τέχνης του. Εκείνη έγινε πανίσχυρη και οι δυνάμεις της ξεπέρασαν την τέχνη του Μέρλιν. Φυλάκισε τον μάγο σε ένα γυάλινο πύργο ή σπηλιά κατ’ άλλους. Έτσι, η απουσία του από τη μάχη του Κάμλαν ήταν καθοριστική για την ήττα του Αρθούρου από τα στρατεύματα του γιου του, Μόρντρεντ.

Η ιστορία

Σύμφωνα με το Vita Merlini (περ. 1151) του Τζέφρεϊ, ο Μέρλιν/Μύρντιν ήταν ένας προφήτης του 6ου αι. που ζούσε στις βόρειες περιοχές της Μεγάλης Βρετανίας και ότι η ζωή του εκτεινόταν πολύ πέρα από τη σφαίρα επιρροής του Αρθούρου. Ο Μέρλιν ταξίδεψε βόρεια μετά τη μάχη του Κάμλαν, στην αυλή του βασιλιά Γκουεντολέ του Καέρ-Γκουενολέ, βόρεια του Σάλγουεϊ, όπου οι ντόπιοι τον ονόμασαν Λαϊλόκεν ή Λλάλλογκαν. Λίγο μετά ξέσπασε πόλεμος ανάμεσα στον πάτρονα του Μέρλιν και τρεις συμμάχους, τον βασιλιά Ρίντερχ Χαέλ του Στρατκλάιντ και τους βασιλείς Πέρντυρ και Γκουόργκι του Ελμπράουκ (Υόρκη). Ο Γκουεντολέ σκοτώθηκε στη μάχη του Αρντέρυντ (Άρθουρετ) και ο Μέρλιν μισότρελος από τη θλίψη του πέταξε ως το Καληδόνιο Δάσος. Έζησε εκεί κυριευμένος από φρενίτιδα σχεδόν ένα χρόνο. Τότε έγινε γνωστός με το όνομα Μύρντιν Βυλτ, ο Άγριος, πριν ο Ρίντερχ τον φέρει πίσω στην ασφάλεια του Στράτκλαϊντ Κορτ.

Ορισμένοι ερευνητές του αρθουριανού κύκλου πιστέυουν ότι υπήρχαν δύο Μέρλιν, ο Μύρντιν Έμρυς και ο Μύρντιν Βυλτ. Το γεγονός ότι ο Μέρλιν φαίνεται να ζει από το 420 (Βόρτιγκερν) ως το 580 (Ρίντερχ Χαέλ) επιβεβαιώνει μάλλον τούτη την άποψη. Η χρονική έκταση είναι απίθανη για μια ανθρώπινη ζωή και οι πρώιμες εκδοχές της ιστορίας του Βόρτιγκερν στο Ντίνας Έμρυς κατονομάζουν το ορφανό αγόρι ως Έμρυς Βλέντιγκ (Αμβρόσιο Αουρελιανό), που ζούσε στο Κάμπους Ελλέτι του Γκλύγουϊσιγκ. Παρόλο που η ιστορία του Μύρντιν Βυλτ ταυτίζεται σε πολλά σημεία με τον αρχαίο θρύλο των βρετανικών νησιών για τον ερημίτη που ζει στα δάση και θα μπορούσε να αγνοηθεί ιστορικά, φαίνεται πως υπήρξε αυθεντικό πρόσωπο, αλλά το όνομά του ήταν πιθανώς Λαϊλόκεν. Τον χρησιμοποίησε απλώς ο Τζέφρεϊ του Μονμάουθ ως μέντορα του Αρθούρου, αντλώντας τα χαρακτηριστικά του από έναν παρόμοιο χαρακτήρα του Καέρ-Φύρντιν; Ο P.C. Bartrum ισχυρίζεται πως όχι και υποδεικνύει ότι υπάρχει μόνον ένας Μέρλιν/Μύρντιν και ότι με την πάροδο του χρόνου επινοήθηκαν νέοι μύθοι που σε ένα βαθμό υποκατέστησαν τον αρχικό, προκαλώντας στους ύστερους μελετητές μεγάλη σύγχυση.

Η θέση της φυλακής ή του τάφου του λέγεται ότι βρίσκεται κάτω από τον λόφο του Μέρλιν στο Μάρλμπορο Κόλετζ στο Γουΐλτσιρ, στο Ντουμελζιέρ του Τουϊντέιλ (Σκωτία), στο Μπρυν Μύρντιν (λόφο του Μέρλιν) κοντά στο Καρμάρθεν της Ουαλίας, στο Λε Τομπό ντε Μερλίν κοντά στο Πεμπόντ της Βρεττάνης και στο Ύνυς Ένλι (Μπράντσεϊ Άιλαντ) της χερσονήσου Λλέυν στην Ουαλία. Ουκ ολίγες δηλαδή, κάτι σαν τις πόλεις που διεκδικούν την καταγωγή του Ομήρου.