ΙΣΟΚΡ 4.129–132
Τα κίνητρα της επίθεσης εναντίον των Λακεδαιμονίων – Μια ακόμη κατηγορία εναντίον τους
Ο ρήτορας επικαλέστηκε συγκεκριμένα παραδείγματα, για να τεκμηριώσει τον ισχυρισμό του ότι οι Λακεδαιμόνιοι ήταν αναξιόπιστοι, καθώς υποδούλωσαν τελικά τους υπόλοιπους Έλληνες, ενώ είχαν ξεκινήσει τον Πελοποννησιακό πόλεμο ως ελευθερωτές τους.
[129] Καὶ μηδεὶς ὑπολάβῃ με δυσκόλως ἔχειν, ὅτι τραχύ-
τερον τούτων ἐμνήσθην, προειπὼν ὡς περὶ διαλλαγῶν
ποιήσομαι τοὺς λόγους· οὐ γὰρ ἵνα πρὸς τοὺς ἄλλους δια-
βάλω τὴν πόλιν τὴν Λακεδαιμονίων οὕτως εἴρηκα περὶ
αὐτῶν, ἀλλ’ ἵν’ αὐτοὺς ἐκείνους παύσω, καθ’ ὅσον ὁ λόγος
δύναται, τοιαύτην ἔχοντας τὴν γνώμην. [130] ἔστι δὲ
οὐχ οἷόν τ’ ἀποτρέπειν τῶν ἁμαρτημάτων, οὐδ’ ἑτέρων
πράξεων πείθειν ἐπιθυμεῖν, ἢν μή τις ἐρρωμένως ἐπιτι-
μήσῃ τοῖς παροῦσιν· χρὴ δὲ κατηγορεῖν μὲν ἡγεῖσθαι τοὺς
ἐπὶ βλάβῃ τοιαῦτα λέγοντας, νουθετεῖν δὲ τοὺς ἐπ’ ὠφε-
λείᾳ λοιδοροῦντας. τὸν γὰρ αὐτὸν λόγον οὐχ ὁμοίως ὑπο-
λαμβάνειν δεῖ, μὴ μετὰ τῆς αὐτῆς διανοίας λεγόμενον.
[131] ἐπεὶ καὶ τοῦτ’ ἔχομεν αὐτοῖς ἐπιτιμᾶν, ὅτι τῇ μὲν
αὑτῶν πόλει τοὺς ὁμόρους εἱλωτεύειν ἀναγκάζουσι, τῷ δὲ
κοινῷ τῷ τῶν συμμάχων οὐδὲν τοιοῦτον κατασκευάζουσιν,
ἐξὸν αὐτοῖς τὰ πρὸς ἡμᾶς διαλυσαμένοις ἅπαντας τοὺς
βαρβάρους περιοίκους ὅλης τῆς Ἑλλάδος καταστῆσαι.
[132] καίτοι χρὴ τοὺς φύσει καὶ μὴ διὰ τύχην μέγα φρο-
νοῦντας τοιούτοις ἔργοις ἐπιχειρεῖν πολὺ μᾶλλον ἢ τοὺς
νησιώτας δασμολογεῖν, οὓς ἄξιόν ἐστιν ἐλεεῖν, ὁρῶντας
τούτους μὲν διὰ σπανιότητα τῆς γῆς ὄρη γεωργεῖν ἀναγκα-
ζομένους, τοὺς δ’ ἠπειρώτας δι’ ἀφθονίαν τῆς χώρας τὴν
μὲν πλείστην αὐτῆς ἀργὸν περιορῶντας, ἐξ ἧς δὲ καρποῦν-
ται τοσοῦτον πλοῦτον κεκτημένους.
***
[129] Και ας μη νομίσει κανείς πως προκαλώ δυσχέρειες που ανακάλεσα στη μνήμη σας με τόσο σκληρό τρόπο τα γεγονότα αυτά, τη στιγμή μάλιστα που από την αρχή σας δήλωσα πως θα μιλήσω για συνδιαλλαγή. Μίλησα έτσι όχι βέβαια για να διαβάλω την πόλη των Σπαρτιατών μπροστά στους άλλους Έλληνες, αλλά για να αναγκάσω αυτούς τους ίδιους να αλλάξουν νοοτροπία ― μέσα στα πλαίσια φυσικά της δύναμης που έχει ένας λόγος.
[130] Μα ούτε και είναι δυνατό να αποτρέψεις από σφάλματα ή να κάνεις κάποιον να επιθυμήσει πράξεις διαφορετικές, αν δε θα κατακρίνεις με τρόπο αποφασιστικό την τωρινή κακή διαγωγή του. Κατήγορους πρέπει να θεωρούμε μονάχα όσους επικρίνουν με αυτό τον τρόπο με σκοπό να βλάψουν κάποιον· αντίθετα, αυτούς που μιλούν για το καλό θα πρέπει να τους ονομάζουμε συμβούλους. Και αυτό γιατί τον ίδιο λόγο, όταν δεν ξεκινάει και από την ίδια πρόθεση, δεν πρέπει να τον κρίνουμε και με το ίδιο πνεύμα.
[131] Άλλωστε έχουμε να τους κατακρίνουμε και για άλλο λόγο ακόμα: Τους γείτονες της χώρας τους τούς αναγκάζουν να είναι είλωτες στην πόλη τους, ενώ τίποτα τέτοιο δε φροντίζουν να πετύχουν για το κοινό συμφέρον των συμμάχων, παρόλο που είναι στο χέρι τους να διαλύσουν την έχθρα τους με εμάς και να αναγκάσουν όλους τους βαρβάρους να γίνουν οι περίοικοι όλης της Ελλάδας. [132] Και όμως αυτοί που νιώθουν δίκαιη περηφάνια για τα φυσικά τους προτερήματα και όχι γιατί η τύχη τους τα έφερε όλα βολικά, έχουν υποχρέωση να καταπιάνονται με πράξεις τέτοιες βέβαια, και όχι να ορίζουν τους δασμούς για τους κατοίκους των νησιών, τους ανθρώπους δηλαδή που αξίζουν μόνο να τους λυπούνται: Τους βλέπουν κάθε μέρα που αναγκάζονται να οργώνουν τα βουνά, έτσι που η γη τους είναι στείρα και άγονη, ενώ οι στεριανοί, που έχουν στη διάθεσή τους χωράφια άφθονα και γόνιμα, τα πιο πολλά τα αφήνουν αδούλευτα· μα και από τα λίγα που δουλεύουν αποκομίζουν πλούτη αμέτρητα.
[129] Και ας μη νομίσει κανείς πως προκαλώ δυσχέρειες που ανακάλεσα στη μνήμη σας με τόσο σκληρό τρόπο τα γεγονότα αυτά, τη στιγμή μάλιστα που από την αρχή σας δήλωσα πως θα μιλήσω για συνδιαλλαγή. Μίλησα έτσι όχι βέβαια για να διαβάλω την πόλη των Σπαρτιατών μπροστά στους άλλους Έλληνες, αλλά για να αναγκάσω αυτούς τους ίδιους να αλλάξουν νοοτροπία ― μέσα στα πλαίσια φυσικά της δύναμης που έχει ένας λόγος.
[130] Μα ούτε και είναι δυνατό να αποτρέψεις από σφάλματα ή να κάνεις κάποιον να επιθυμήσει πράξεις διαφορετικές, αν δε θα κατακρίνεις με τρόπο αποφασιστικό την τωρινή κακή διαγωγή του. Κατήγορους πρέπει να θεωρούμε μονάχα όσους επικρίνουν με αυτό τον τρόπο με σκοπό να βλάψουν κάποιον· αντίθετα, αυτούς που μιλούν για το καλό θα πρέπει να τους ονομάζουμε συμβούλους. Και αυτό γιατί τον ίδιο λόγο, όταν δεν ξεκινάει και από την ίδια πρόθεση, δεν πρέπει να τον κρίνουμε και με το ίδιο πνεύμα.
[131] Άλλωστε έχουμε να τους κατακρίνουμε και για άλλο λόγο ακόμα: Τους γείτονες της χώρας τους τούς αναγκάζουν να είναι είλωτες στην πόλη τους, ενώ τίποτα τέτοιο δε φροντίζουν να πετύχουν για το κοινό συμφέρον των συμμάχων, παρόλο που είναι στο χέρι τους να διαλύσουν την έχθρα τους με εμάς και να αναγκάσουν όλους τους βαρβάρους να γίνουν οι περίοικοι όλης της Ελλάδας. [132] Και όμως αυτοί που νιώθουν δίκαιη περηφάνια για τα φυσικά τους προτερήματα και όχι γιατί η τύχη τους τα έφερε όλα βολικά, έχουν υποχρέωση να καταπιάνονται με πράξεις τέτοιες βέβαια, και όχι να ορίζουν τους δασμούς για τους κατοίκους των νησιών, τους ανθρώπους δηλαδή που αξίζουν μόνο να τους λυπούνται: Τους βλέπουν κάθε μέρα που αναγκάζονται να οργώνουν τα βουνά, έτσι που η γη τους είναι στείρα και άγονη, ενώ οι στεριανοί, που έχουν στη διάθεσή τους χωράφια άφθονα και γόνιμα, τα πιο πολλά τα αφήνουν αδούλευτα· μα και από τα λίγα που δουλεύουν αποκομίζουν πλούτη αμέτρητα.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου