Είμαι κακός; Δεν φταίω εγώ αλλά το γονίδιό μου

Όλοι έχουμε τουλάχιστον, ακούσει για το γονίδιο του εγωισμού, αλλά όπως αποδεικνύεται από πρόσφατες μελέτες, υπό συγκεκριμένες συνθήκες, τα γονίδια ευθύνονται για την κακεντρεχή συμπεριφορά.

Ερευνητές του πανεπιστημίου του Εδιμβούργου μελέτησαν τη βίαια συμπεριφορά βακτηρίων και εντόμων και κατέληξαν ότι η κακεντρεχής συμπεριφορά είναι σε πολλές περιπτώσεις δικαιολογημένη καθώς αποτελεί έκφραση του γενετικού μας υλικού.

O Αντι Γκάρντνερ και ο Στιούαρτ Γουέστ του Ινστιτούτου Μοριακής, Ζωικής και Πληθυσμιακής Βιολογίας ανακάλυψαν δεκάδες μικροοργανισμούς και έντομα που κάνουν ό,τι μπορούν για να βλάψουν άλλες μορφές ζωής, ακόμα και αν αυτό συνεπάγεται τον ίδιο το θάνατό τους, στην προσπάθειά τους να βοηθήσουν την επιβίωση κάποιου δικού τους.

«Γνωρίζουμε ότι οι οργανισμοί έχουν εξελικτικούς λόγους να είναι εγωιστές ή αντιθέτως, να επιδεικνύουν αλτρουιστική συμπεριφορά έναντι των συγγενών τους. Ωστόσο, η κακεντρέχεια θεωρείτο βιολογικώς ανέφικτη. H έρευνά μας όμως δείχνει ότι διαθέτουμε μία ομάδα γονιδίων που καθορίζει και ελέγχει τέτοιες συμπεριφορές».

Πρότυπα συμπεριφορών

Στον μικρόκοσμο των βακτηρίων και των εντόμων, τα γονίδια ενθαρρύνουν την ποταπή, βίαια συμπεριφορά και δημιουργούν πρότυπα συμπεριφοράς που θα θεωρούνταν ηρωικά παραδείγματα αυτοθυσίας αν αναφέρονταν στον Άνθρωπο.

Το E. Coli (ένα κολοβακτηρίδιο) όταν δεν υπάρχει αρκετή τροφή για την επιβίωση της αποικίας «αυτοκτονεί». Στην πραγματικότητα εκρήγνυται απελευθερώνοντας τοξίνες που σκοτώνουν τα διαφορετικά βακτήρια γύρω του. Τα υπόλοιπα E. Coli της αποικίας του «καμικάζι» έχουν ανοσία στις τοξίνες αυτές. Έτσι με την αυτοθυσία του το πρώτο βακτήριο αυξάνει τη διαθέσιμη τροφή για την υπόλοιπη αποικία. Ανάλογη συμπεριφορά επιδεικνύουν και διάφορα έντομα, όπως οι σφήκες που χρησιμοποιούν τις κάμπιες ως «ζωντανές αποθήκες τροφίμων» για τις νύμφες τους. Ωστόσο, μέχρι σήμερα η εξελικτική βιολογία δεν είχε μελετήσει το φαινόμενο επειδή πίστευαν ότι η συγκεκριμένη συμπεριφορά ήταν επίκτητη και αφορούσε αποκλειστικά τον Άνθρωπο. H ανθρώπινη κακία είναι πιο περίπλοκο φαινόμενο που προφανώς δεν ελέγχεται αποκλειστικά από το γενετικό υλικό αλλά διαμορφώνεται από τις πεποιθήσεις και το περιβάλλον. Καθημερινά οι ερευνητές βρίσκουν νέα γονίδια που ευθύνονται για κάποια συμπεριφορά με αποτέλεσμα να υποχωρεί η θεωρία της «επίκτητης συμπεριφοράς».