Έκχαρτ Τόλλε: Το ψεύτικο εγώ και η αποταύτιση από τον νου

Αν δεν αναγνωρίζεις το ψεύτικο ως ψεύτικο -ως κάτι που δεν είσαι εσύ- δεν μπορεί να υπάρξει μόνιμη μεταμόρφωση. Θα καταλήγεις πάντα να σε τραβάει και πάλι η ψευδαίσθηση, καθώς και κάποια μορφή πόνου. Σ' αυτό το επίπεδο, μας δείχνει ο Τόλλε πώς να μη μετατρέπουμε σε εαυτό και σε προσωπικό πρόβλημα αυτό που είναι ψεύτικο, γιατί έτσι είναι που το ψεύτικο διαιωνίζεται.

Η έννοια της Ύπαρξης

«Δεν μπορώ να σου πω καμία πνευματική αλήθεια που δε να μην τη γνωρίζεις ήδη βαθιά μέσα σου. Το μόνο που μπορώ να κάνω είναι να σου θυμίσω αυτά που έχεις ξεχάσει.» μας υπενθυμίζει.

Η λέξη φώτιση φέρνει στο νου την ιδέα κάποιου υπεράνθρωπου επιτεύγματος, και στο εγώ αρέσει να διατηρεί αυτή την ιδέα. Όμως η φώτιση είναι απλώς η φυσική σου κατάσταση της αισθητής ενότητας με την Ύπαρξη. Είναι μια κατάσταση σύνδεσης με κάτι απρόσμετρο και άφθαρτο, κάτι που, σχεδόν με παράδοξο τρόπο, είσαι ουσιαστικά εσύ, κι ωστόσο είναι πολύ μεγαλύτερο από σένα. Είναι το να βρεις την αληθινή σου φύση πέρα από όνομα και μορφή.

Η Ύπαρξη είναι ανοιχτή σαν έννοια. Δε μειώνει το άπειρο αόρατο σε μια πεπερασμένη οντότητα. Είναι αδύνατον να σχηματίσεις μια νοητική εικόνα της Ύπαρξης. Είναι η ίδια σου η ουσία και σου είναι άμεσα διαθέσιμη, όπως η αίσθηση της παρουσίας σου, η συνειδητοποίηση του Είμαι που προηγείται του «είμαι τούτο» ή «είμαι εκείνο».

Ψεύτικος εαυτός

Ποιο είναι το μεγαλύτερο εμπόδιο για το βίωμα αυτής της πραγματικότητας;

Η ταύτιση με το νου σου, που κάνει τη σκέψη να γίνεται ψυχαναγκαστική. Αυτός ο αδιάκοπος νοητικός θόρυβος σε εμποδίζει να βρεις τη σφαίρα εκείνη της εσωτερικής ησυχίας που είναι αδιαχώριστη από την Ύπαρξη. Δημιουργεί επίσης έναν ψεύτικο εαυτό, κατασκευασμένο από το νου, που ρίχνει μια σκιά φόβου και πόνου.

Ο καταναγκαστικά σκεπτόμενος, δηλαδή σχεδόν όλοι, ζει σε μια κατάσταση φαινομενικού διαχωρισμού από τους πάντες και, τα πάντα, σ' έναν παράλογα πολύπλοκο κόσμο συνεχών προβλημάτων και σύγκρουσης, έναν κόσμο που αντανακλά τον ολοένα αυξανόμενο κατακερματισμό του νου.

Ξεχνάς το σημαντικό γεγονός ότι, κάτω από το επίπεδο της υλικής εμφάνισης και των χωριστών μορφών, είσαι ένα με ό,τι υπάρχει.

Η αρχή της ελευθερίας είναι η συνειδητοποίηση ότι δεν είσαι η οντότητα που σε κατέχει -δεν είσαι αυτός που σκέφτεται όταν το γνωρίζεις αυτό, τότε σου δίνεται η δυνατότητα να παρατηρήσεις αυτή την οντότητα.

Τη στιγμή που αρχίζεις να παρατηρείς αυτόν που σκέφτεται, ενεργοποιείς ένα ανώτερο επίπεδο συνειδητότητας.

Τι εννοείς λέγοντας «παρατηρείς αυτόν που σκέφτεται»;

Δώσε ιδιαίτερη προσοχή στα επαναλαμβανόμενα πρότυπα σκέψης, σ' αυτούς τους παλιούς δίσκους γραμμοφώνου που παίζουν στο κεφάλι σου ίσως για πολλά χρόνια. Αυτό εννοώ λέγοντας «παρατηρείς αυτόν που σκέφτεται», που με άλλα λόγια σημαίνει: άκου τη φωνή μέσα στο κεφάλι σου. Να είσαι εκεί παρών, ως μάρτυρας.

Όταν ακούς τη φωνή, κάνε το αμερόληπτα. Δηλαδή, μην κρίνεις και μην καταδικάζεις αυτό που ακούς, γιατί αλλιώς, η ίδια φωνή θα ξαναμπεί από την πίσω πόρτα. Απλώς συνέχισε να παρατηρείς.

Σύντομα θα συνειδητοποιήσεις ότι η φωνή είναι εκεί κι εδώ είσαι εσύ, που την ακούς, που την παρατηρείς. Αυτή η συνειδητοποίηση του είμαι, αυτή η αίσθηση της δικής σου παραουσίας, δεν είναι σκέψη. Προέρχεται από κάτι που είναι πέρα από το νου.

Γιατί να είμαι εθισμένος στη σκέψη;

Επειδή είσαι ταυτισμένος μ' αυτήν, πράγμα που σημαίνει ότι αντλείς την αίσθηση του εαυτού σου από το περιεχόμενο και τη δραστηριότητα του νου σου. Επειδή πιστεύεις ότι θα έπαυες να υπάρχεις αν σταματούσες να σκέφτεσαι.

Με το να παρατηρείς τους μηχανισμούς του νου, βγαίνεις από τα πρότυπα αντίστασής του και τότε μπορείς να επιτρέψεις στην παρούσα στιγμή να υπάρξει.
Αίσθηση εαυτού που δεν αντλείται από τον νου

Από τη στιγμή που θα αποταυτιστείς από το νου σου, το να έχεις δίκιο ή άδικο δεν έχει καμία διαφορά στην αίσθηση του εαυτού σου, κι έτσι η καταναγκαστική και βαθιά ασυνείδητη ανάγκη να έχεις δίκιο, που είναι μορφή βίας, δεν υπάρχει πια. Μπορείς να δηλώνεις ξεκάθαρα και σταθερά το πώς αισθάνεσαι ή το τι σκέφτεσαι, αλλά δεν υπάρχει ούτε επιθετικότητα ούτε αμυντικότητα σε σχέση μ' αυτό.

Η αίσθηση του εαυτού σου αντλείται τότε από ένα πιο βαθύ, πιο αληθινό μέρος μέσα σου, κι όχι από το νου.

Έχε τα μάτια σου ανοιχτά για να «πιάσεις» οποιοδήποτε είδος αμυντικότητας μέσα σου. Τι υπερασπίζεσαι; Μια ταυτότητα-ψευδαίσθηση, μια εικόνα που υπάρχει μόνο μέσα στο νου σου, μια πλασματική οντότητα. Όταν κάνεις αυτό το πρότυπο συνειδητό, όταν γίνεσαι παρατηρητής του, τότε αποταυτίζεσαι απ' αυτό. Στο φως της συνειδητότητάς σου, το ασυνείδητο πρότυπο διαλύεται γρήγορα.

Η φύση του Εγώ

Οι άνθρωποι μπαίνουν σε μια συχνή ψυχαναγκαστική επιδίωξη να ικανοποιήσουν το εγώ και σε μια αναζήτηση πραγμάτων με τα οποία θα ταυτιστούν για να γεμίσουν αυτή την τρύπα που αισθάνονται μέσα τους.

Το εγώ ταυτίζεται με εξωτερικά πράγματα.

Χρειάζεται να δέχεται υπεράσπιση και να τρέφεται συνεχώς. Οι πιο κοινές ταυτίσεις του Εγώ έχουν να κάνουν με τα υπάρχοντά σου, με τη δουλειά που κάνεις, με την κοινωνική θέση και αναγνώριση, τη γνώση και την παιδεία, την εξωτερική εμφάνιση, τις ιδιαίτερες ικανότητες, τις σχέσεις, την προσωπική και οικογενειακή ιστορία, τα συστήματα πεποιθήσεων, και συχνά επίσης με πολιτικές, εθνικιστικές, φυλετικές, θρησκευτικές και άλλες συλλογικές ταυτίσεις.

Τίποτε απ' όλα αυτά δεν είσαι εσύ!

Σου φαίνεται τρομακτικό αυτό; Ή μήπως σε ανακουφίζει που το μαθαίνεις; Αργά ή γρήγορα, θα χρειαστεί να τα εγκαταλείψεις όλα αυτά. Ίσως ακόμα να σου φαίνεται δύσκολο να το πιστέψεις, και σίγουρα δε σου ζητώ να πιστέψεις ότι η ταυτότητά σου δεν μπορεί να βρεθεί σε οποιοδήποτε από αυτά τα πράγματα.

Θα μάθεις μόνος σου την αλήθεια αυτού που σου λέω.

Θα τη μάθεις την τελευταία στιγμή, όταν θα νιώθεις το θάνατο να πλησιάζει.

Το μυστικό της ζωής είναι «να πεθάνεις πριν πεθάνεις» - και να ανακαλύψεις ότι δεν υπάρχει θάνατος!
Η δύναμη της αυτοπαρατήρησης

Τα προβλήματα του νου δεν μπορούν να λυθούν στο επίπεδο του νου.

Συνήθως φαντάζεσαι το μέλλον σαν καλύτερο ή χειρότερο από το παρόν. Αν το μέλλον που φαντάζεσαι είναι καλύτερο, σου δίνει ελπίδα ή ευχάριστη προσμονή. Αν είναι χειρότερο σου δημιουργεί άγχος. Και τα δύο είναι ψευδαισθήσεις. Μέσα από την αυτο-παρατήρηση, περισσότερη παρουσία μπαίνει αυτόματα στη ζωή σου.

Τη στιγμή που συνειδητοποιείς ότι δεν είσαι παρών, είσαι παρών. Όποτε μπορείς να παρατητήσεις το νου σου, δεν είσαι πια παγιδευμένος σ' αυτόν. Έχει μπει ένας άλλος παράγοντας, κάτι που δεν είναι του νου: η παρουσία που λειτουργεί ως παρατηρητής.

Μην κρίνεις και μην αναλύεις αυτό που παρατηρείς. Παρακολούθησε τη σκέψη, νιώσε το συναίσθημα, παρατήρησε την αντίδραση. Τότε θα νιώσεις κάτι που είναι πιο δυνατό από οποιοδήποτε από εκείνα που παρατηρείς: την ίδια την ήρεμη παρουσία που παρακολουθεί πίσω από το περιεχόμενο του νου σου, το σιωπηλό παρατηρητή.