Σάββατο 30 Νοεμβρίου 2019

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ: Ἠθικὰ Νικομάχεια (1171b-1172a)

[XII] Ἆρ᾽ οὖν, ὥσπερ τοῖς ἐρῶσι τὸ ὁρᾶν ἀγαπητότατόν ἐστι καὶ μᾶλλον αἱροῦνται ταύτην τὴν αἴσθησιν ἢ τὰς λοιπὰς ὡς κατὰ ταύτην μάλιστα τοῦ ἔρωτος ὄντος καὶ γινομένου, οὕτω καὶ τοῖς φίλοις αἱρετώτατόν ἐστι τὸ συζῆν; κοινωνία γὰρ ἡ φιλία, καὶ ὡς πρὸς ἑαυτὸν ἔχει, οὕτω καὶ πρὸς τὸν φίλον· περὶ αὑτὸν δ᾽ ἡ αἴσθησις ὅτι ἔστιν αἱρετή, καὶ περὶ τὸν φίλον δή· ἡ δ᾽ ἐνέργεια γίνεται αὐτῆς ἐν τῷ συζῆν,

[1172a] ὥστ᾽ εἰκότως τούτου ἐφίενται. καὶ ὅ ποτ᾽ ἐστὶν ἑκάστοις τὸ εἶναι ἢ οὗ χάριν αἱροῦνται τὸ ζῆν, ἐν τούτῳ μετὰ τῶν φίλων βούλονται διάγειν· διόπερ οἳ μὲν συμπίνουσιν, οἳ δὲ συγκυβεύουσιν, ἄλλοι δὲ συγγυμνάζονται καὶ συγκυνηγοῦσιν ἢ συμφιλοσοφοῦσιν, ἕκαστοι ἐν τούτῳ συνημερεύοντες ὅ τι περ μάλιστ᾽ ἀγαπῶσι τῶν ἐν τῷ βίῳ· συζῆν γὰρ βουλόμενοι μετὰ τῶν φίλων, ταῦτα ποιοῦσι καὶ τούτων κοινωνοῦσιν οἷς οἴονται συζῆν. γίνεται οὖν ἡ μὲν τῶν φαύλων φιλία μοχθηρά (κοινωνοῦσι γὰρ φαύλων ἀβέβαιοι ὄντες, καὶ μοχθηροὶ δὲ γίνονται ὁμοιούμενοι ἀλλήλοις), ἡ δὲ τῶν ἐπιεικῶν ἐπιεικής, συναυξανομένη ταῖς ὁμιλίαις· δοκοῦσι δὲ καὶ βελτίους γίνεσθαι ἐνεργοῦντες καὶ διορθοῦντες ἀλλήλους· ἀπομάττονται γὰρ παρ᾽ ἀλλήλων οἷς ἀρέσκονται, ὅθεν «ἐσθλῶν μὲν γὰρ ἄπ᾽ ἐσθλά.» περὶ μὲν οὖν φιλίας ἐπὶ τοσοῦτον εἰρήσθω· ἑπόμενον δ᾽ ἂν εἴη διελθεῖν περὶ ἡδονῆς.

***
[12] Άραγε λοιπόν, όπως για τους ερωτευμένους το να βλέπουν το αγαπημένο τους πρόσωπο είναι ό,τι τους ευχαριστεί περισσότερο από όλα και προτιμούν αυτήν την αίσθηση περισσότερο από όλες τις άλλες αισθήσεις επειδή με αυτήν κατά κύριο λόγο σχετίζεται ο έρωτας και από αυτήν γεννιέται, έτσι και για τους φίλους το πιο επιθυμητό πράγμα είναι το να περνούν μαζί τις ώρες και τις μέρες τους; Γιατί η φιλία είναι συναναστροφή και επικοινωνία, και όποια είναι η σχέση ενός ανθρώπου με τον εαυτό του, ίδια είναι και με τον φίλο του· ενσχέσει με τον εαυτό του το να συνειδητοποιεί κανείς ότι υπάρχει είναι κάτι το επιθυμητό· το ίδιο λοιπόν και ενσχέσει με τον φίλο. Η πραγμάτωση αυτής της συνειδητοποίησης γίνεται στη συμβίωση·

[1172a] είναι φυσικό λοιπόν που την επιθυμούν. Εξάλλου αυτό που είναι για τον καθένα η ύπαρξη στη ζωή ή αυτό για χάρη του οποίου θέλει να ζει, μέσα σ᾽ αυτό θέλει να περνάει μαζί με τον φίλο του τις ώρες και τις μέρες του. Έτσι μερικοί πίνουν μαζί, άλλοι παίζουν μαζί ζάρια, άλλοι συγγυμνάζονται και συγκυνηγούν ή συμφιλοσοφούν: όλοι τους περνούν μαζί τις ώρες και τις μέρες τους σ᾽ αυτό που τους ευχαριστεί πιο πολύ από όλα όσα μπορούν να κάνουν στη ζωή· θέλοντας δηλαδή να περνούν τη ζωή τους από κοινού με τους φίλους τους κάνουν εκείνες τις πράξεις και συμμετέχουν σ᾽ εκείνα τα πράγματα τα οποία πιστεύουν ότι συνιστούν την κοινή ζωή.

Έτσι η φιλία των κατώτερης ποιότητας ανθρώπων καταλήγει σε κάτι το κακό (όντας άνθρωποι ασταθείς μετέχουν από κοινού σε ηθικά κατώτερης ποιότητας πράγματα, και γίνονται κακοί επειδή εξομοιώνονται ο ένας με τον άλλον), ενώ η φιλία των καλών ανθρώπων είναι καλή και συναυξάνεται με τη συχνή συναναστροφή και επικοινωνία τους. Κατά την κοινή, επίσης, αντίληψη γίνονται καλύτεροι χάρη στον τρόπο με τον οποίο ενεργούν, αλλά και με τη βελτιωτική επιρροή που ασκούν ο ένας στον άλλον· ξεσηκώνουν, πράγματι, ο ένας από τον άλλον τα χαρακτηριστικά που τους αρέσουν — εξού και η έκφραση «απ᾽ τους καλούς καλά».

Τόσα λοιπόν ας θεωρηθούν αρκετά για το θέμα της φιλίας. Η καλύτερη τώρα συνέχεια είναι, νομίζω, ο λόγος μας για την ηδονή.

Δεν υπάρχουν σχόλια :

Δημοσίευση σχολίου