Ροή: Η ψυχική ενέργεια που μας επιτρέπει να αφηνόμαστε πλήρως σε μια εμπειρία

Ο δρ Μιχάλι Τσικσεντμιχάλι (φοβερό όνομα, δοκιμάστε να το προφέρετε μόνοι) αφιέρωσε «πολλές δεκαετίες έρευνας στις θετικές πτυχές της ανθρώπινης εμπειρίας – χαρά, δημιουργικότητα, η διαδικασία της πλήρους εμπλοκής με τη ζωή, την οποία αποκαλώ ροή». Στο βασικό του έργο Flow: The Psychology of Optimal Experience, ο δρ. Τσικσεντμιχάλι γράφει για «μια κατάσταση στην οποία η συνείδηση είναι σε αρμονία, και [οι άνθρωποι] θέλουν να κυνηγήσουν ό,τι κάνουν για χάρη του ίδιου του πράγματος αυτούς».

Αυτό που ο δρ Τσικσεντμιχάλι αποκαλεί «ροή» (και που πολλοί άλλοι περιγράφουν ως «βρίσκομαι στη Ζώνη» συμβαίνει όταν η ψυχική ενέργεια – ή προσοχή – επενδύεται σε ρεαλιστικούς στόχους, και ότι οι δεξιότητες ανταποκρίνονται στις ευκαιρίες για δράση. Η διεκδίκηση ενός στόχου φέρνει τάξη στην επίγνωση, γιατί ένας άνθρωπος πρέπει να επικεντρώνει την προσοχή του στο έργο του και προσωρινά να ξεχνά οτιδήποτε άλλο».

Ο δρ Τσικσεντμιχάλι μιλά για τα «στοιχεία της απόλαυσης», για τα συστατικά που απαρτίζουν μια υπέρτατη εμπειρία. Αυτά περιλαμβάνουν την αντιμετώπιση μιας πρόκλησης που απαιτεί μια δεξιότητα κάποιου, την πλήρη αφοσίωση σε μια δραστηριότητα, ξεκάθαρους στόχους και ανατροφοδότηση, συγκέντρωση στη δουλειά που κάνουμε, η οποία μας επιτρέπει να ξεχάσουμε οτιδήποτε άλλο, απώλεια της αμηχανίας και την αίσθηση ότι ο χρόνος «μεταμορφώνεται» στην διάρκεια της εμπειρίας.

«Το κλειδί μιας έξοχης εμπειρίας», λέει στο βιβλίο του, «είναι ότι περιλαμβάνει ένα τέλος. Ακόμα κι αν την ξεκινήσουμε για άλλους λόγους, η δραστηριότητα που μας απορροφά μας ανταμείβει».

Αυτό είναι ένα κρίσιμο σημείο που πρέπει να συλλάβουμε. Το να είναι κάποιος στο Στοιχείο του, και ειδικά να είναι στη Ζώνη, δεν του στερεί την ενέργειά του. Του δίνει ενέργεια. Έβλεπα πολιτικούς να παλεύουν στις εκλογές ή να προσπαθούν να μείνουν στο αξίωμά τους και αναρωτιόμουν πώς μπορούσαν και συνέχιζαν. Τους βλέπεις να ταξιδεύουν σε όλο τον κόσμο, υπό διαρκή πίεση να αποδώσουν, παίρνοντας σημαντικές αποφάσεις σε κάθε εμφάνιση, και να ζουν συνεχώς υπό το φως των προβολέων.

Αναρωτιόμουν πώς δεν έπεφταν κάτω από την εξάντληση. Η ουσία είναι, όμως, πως το αγαπούν, διαφορετικά δεν θα το έκαναν. Αυτό που θα εξαντλούσε εμένα είναι αυτό που δίνει σε εκείνους ενέργεια.

Οι δραστηριότητες που αγαπάμε μας δίνουν ενέργεια ακόμα κι όταν είμαστε σωματικά εξαντλημένοι. Οι δραστηριότητες που δεν μας αρέσουν μας εξαντλούν σε λίγα λεπτά, ακόμα κι αν τις προσεγγίσουμε στο απόγειο της φυσικής μας κατάστασης.

Αυτό είναι από τα κλειδιά του Στοιχείου, και ένας από τους βασικούς λόγους για τους οποίους είναι κρίσιμο να βρούμε όλο το Στοιχείο μας. Όταν οι άνθρωποι τοποθετούν τους εαυτούς τους σε καταστάσεις που τους οδηγούν στη Ζώνη, καταφεύγουν σε μια πρώιμη πηγή ενέργειας. Κυριολεκτικά είναι πιο ζωντανοί χάρη σε αυτό.