Αντί λοιπόν για τον άριστο, ας είναι και ο λιγότερο κακός

Τίποτε πάντως δεν τέρπει περισσότερο το πνεύμα όσο η στοργική και πιστή φιλία. Τι ευλογία είναι να έχεις εκείνους που στις πρόθυμες καρδιές τους θα μπορούσες με ασφάλεια να εμπιστευθείς κάθε σου μυστικό, εκείνους που η γνώση τους για σένα σε τρομάζει λιγότερο από όσο η γνώση που έχεις συ για τον εαυτό σου, εκείνους που ο λόγος τους απαλύνει την αγωνία σου, η γνώμη τους στηρίζει την απόφασή σου, η εύθυμη διάθεσή τους διαλύει τη θλίψη σου, η εμφάνισή τους και μόνο σε χαροποιεί!

Θα επιλέξουμε φυσικά εκείνους που είναι απαλλαγμένοι, όσο τουλάχιστον αυτό είναι δυνατόν, από προσωπικά πάθη` γιατί τα αμαρτήματα υφέρπουν και γρήγορα μεταδίδονται ‘ όποιον είναι κοντά, κάνοντας ζημιά απλώς και μόνο με την επαφή τους. Έτσι λοιπόν, όπως σε περιόδους λοιμού θα πρέπει να προσέξουμε να μην κάτσουμε δίπλα σ’ αυτούς που τα σώματά τους έχουν ήδη προσβληθεί και φλέγονται από τη νόσο, γιατί έτσι θα θέσουμε σε κίνδυνο την υγεία μας και θα μας βλάψει ακόμα και αυτή η αναπνοή τους, το ίδιο και όταν επιλέγουμε τους φίλους μας θα φροντίσουμε να εξετάσουμε το χαρακτήρα τους, ώστε να προσεταιριστούμε όσους είναι ελάχιστα μολυσμένοι η αρρώστια αρχίζει όταν αναμείξουμε υγιή σώματα με ασθενικά.

Δεν πρόκειται όμως να σου δώσω αυτή τη συμβουλή, να μην ακολουθήσεις δηλαδή και να μη συνδεθείς με κανέναν άλλον παρά μόνο με τον σοφό. Γιατί που θα τον βρεις τον σοφό, τη στιγμή που εμείς τόσους αιώνες ψάχνουμε γι’ αυτόν; Αντί λοιπόν για τον άριστο, ας είναι και ο λιγότερο κακός! Εξάλλου, πολύ δύσκολα θα είχες την ευκαιρία να κάνεις μια καλύτερη επιλογή και αν ακόμα έψαχνες για έναν άριστο άνδρα ανάμεσα στους Πλάτωνες και στους Ξενοφώντες και σε όλους τους άλλους άνδρες του περίφημου εκείνου σωκρατικού κύκλου, ή αν επίσης σου προσφερόταν ο αιώνας του Κάτωνα, ένας αιώνας που γέννησε πολλούς άνδρες άξιους να γεννηθούν σ’ εκείνη ακριβώς την εποχή, καθώς επίσης και πολλούς που ήταν οι χειρότεροι δυνατοί και είχαν σχεδιάσει τα τερατωδέστερα εγκλήματα` γιατί και οι δύο αυτές κατηγορίες ήταν αναγκαίες για να εκτιμηθεί ο Κάτων, μια και χρειαζόταν καλούς ανθρώπους για να κερδίσει την επιδοκιμασία τους και κακούς για να αποδείξει τη δική του δύναμη. Τώρα όμως, που υπάρχει τόσο μεγάλη έλλειψη αγαθών ανδρών, θα πρέπει και συ να είσαι λιγότερο σχολαστικός στις επιλογές σου.

ΣΕΝΕΚΑΣ, Περί της πνευματικής γαλήνης