Το αίσθημα της μειονεξίας

Τι φταίει όταν νιώθουμε αποτυχημένοι; Τι φταίει και νιώθουμε ανάξιοι;

Κυρίαρχο συναίσθημα είναι η Ντροπή. Ντρέπεστε όταν εκτίθενται τα ελαττώματά σας και μπορεί να κάνετε το παν για να αποφύγετε τέτοιες καταστάσεις.

Πιστεύετε για τον εαυτό σας ότι δεν αξίζετε και ψάχνετε συνεχώς αποδείξεις ότι οι άνθρωποι σάς αντιπαθούν και σας απορρίπτουν. Μπορεί να γίνεστε αυτοτιμωρητικός/ή και αυτό με τη σειρά του να σας κάνει πολύ ευάλωτους/ες στις σχέσεις.

Κάθε ένας από εμάς διαχειρίζεται με το δικό του τρόπο την παγίδα της Μειονεκτικότητας. Κάποιοι επιτρέπουν στον εαυτό τους να γίνουν ευάλωτοι σε κάποια συγκεκριμένα σημεία και να αποκαλύψουν συναισθήματα, κάποιοι άλλοι κρύβουν ορισμένα, ενώ άλλοι φροντίζουν να υπεραναπληρώνουν αυτό που στην πραγματικότητα είναι και να καμουφλάρονται. Τα συναισθήματα της αποκάλυψης είναι δύσκολα και η κακή εικόνα εαυτού φαίνεται να είναι πειστική και παγιωμένη. Για το λόγο αυτό, πολλοί λίγοι έρχονται αναγνωρίζοντας ότι νιώθουν μειονεκτικά.

Όλα ξεκίνησαν όταν κάποιος στην οικογένειά σας ήταν υπερβολικά επικριτικός, προσβλητικός ή τιμωρητικός και ίσως σας έκανε να νιώθετε προβληματικός/ή. Ίσως σας κατηγορούσαν για ό,τι συνέβαινε στο σπίτι και τόνιζαν διαρκώς πόσο κακός/ια ή ανάξιος/α ήσασταν. Το αίσθημα της ταπείνωσης ακολουθούσε κάθε τέτοια συμπλοκή ενώ τα ελαττώματά σας (γιατί όλοι έχουμε!) βρίσκονταν στο στόχαστρο.

Τα ελαττώματά μας όμως είναι ένα κομμάτι του πραγματικού μας εαυτού. Και αν τα κρύβουμε σε σημείο που αρνούμαστε ότι τα έχουμε, είναι σαν να σκοτώνουμε και να θάβουμε ένα κομμάτι από εμάς. Αλλά επειδή οι πρώιμες εμπειρίες μας πάντα θα μας «κυνηγάνε», προσέξτε μήπως γίνετε εσείς επικριτικός με τα παιδιά σας, με τη σύντροφό σας ή με τους φίλους σας.

Αν θέλετε να κάνετε κάτι διαφορετικό ώστε να το αλλάξετε, αρχίστε να παρατηρείτε πως αντιδράτε όταν νιώθετε μειονεκτικά σε διάφορες περιστάσεις. Παρακολουθήστε τα συναισθήματά σας και καταγράψετε τα χαρίσματα και τα ελαττώματά σας από την παιδική σας ηλικία μέχρι σήμερα.

Δεχτείτε την αγάπη από τους κοντινούς σας ανθρώπους και σταματήστε να αφήνετε τους άλλους να σας φέρονται άσχημα. Αξιολογήστε κατά πόσο σοβαρά είναι τα ελαττώματά σας και γράψτε ένα γράμμα στον επικριτικό γονέα σας.

Η παγίδα της αποτυχίας «Νιώθω αποτυχημένος/η»
Είτε τα καταφέρνετε, είτε όχι, τις περισσότερες φορές νιώθετε ότι αποτυγχάνετε. Αποθαρρύνεστε από το να κάνετε καινούρια βήματα, λέγοντας «Ποιο το όφελος. Αφού πάλι σε αποτυχία θα καταλήξει» και χάνετε όλο και περισσότερο ευκαιρίες και δεξιότητες.

Η παγίδα της αποτυχίας κατακλύζει σχεδόν όλους τους τομείς. Επαγγελματικούς, προσωπικούς…..  Η προσμονή για μια αποτυχία, ίσως να λειτουργεί και σαν αυτοεκπληρούμενη προφητεία, σαμποτάροντας πολύ συχνά τον εαυτό σας. Μερικοί πιο συχνοί τρόποι ίσως να είναι το γεγονός ότι υποτιμάτε τις ικανότητές και τα επιτεύγματά σας και μεγεθύνετε τις αδυναμίες και τα λάθη σας. Αποφεύγετε ίσως να παίρνετε πρωτοβουλίες ή αποφάσεις μόνοι σας στη δουλειά, με αποτέλεσμα να μην σας εμπιστευτούν για μια πιο υπεύθυνη θέση. Επιλέγετε μια καριέρα κατώτερη των δυνατοτήτων σας, ή σε μια προσπάθεια να κρύψετε και να υπεραναπληρώσετε το αίσθημα της αποτυχίας, μπορεί να επιλέξετε μια δουλειά πάρα πολύ δύσκολη και αυτό να σας φέρει πάλι στο ίδιο σημείο.

Αν γυρίσετε το χρόνο πίσω, ίσως να ξανανιώσετε εκείνο το αίσθημα που άφηνε πίσω της η έντονη επικριτικότητα από κάποιον γονέα σας. Οι γονείς σας μπορεί να σας είχαν θέσει πολύ υψηλές προσδοκίες, τις οποίες δικαίως σαν παιδί δεν μπορέσατε να εκπληρώσετε. Ίσως σας να σας συνέκριναν με τα αδέλφια σας/ξαδέλφια σας ή να είχατε μια μαθησιακή δυσκολία και να μην ήσασταν τόσο καλός μαθητής. Τέλος, μπορεί οι γονείς σας να μην σας έθεταν αρκετούς περιορισμούς και έτσι να μην συνηθίσατε στην αυτοκυριαρχία ή στις ευθύνες. Συνεπώς, δεν είχατε την απαραίτητη στήριξη ώστε να μάθετε να κάνετε συστηματικά και αποτελεσματικά τις σχολικές σας εργασίες ή να μάθετε τεχνικές και ικανότητες.

Έχετε δυνατότητες αλλά δεν σας δόθηκαν οι ευκαιρίες να τις ανακαλύψετε και να τις αξιοποιήσετε. Φτιάξτε μια λίστα με τα προτερήματα και τις ικανότητές σας από όταν ήσασταν παιδί μέχρι σήμερα. Αν ανακαλύψετε ότι υπάρχουν κάποια πραγματικά κενά στις γνώσεις σας λόγω των χρόνων αποφυγής, αναγνωρίστε τα πραγματικά αίτια και μην κατηγορείτε άλλο τον εαυτό σας. Αναγνωρίστε την πρόοδο που έχετε κάνει και ανταμείψτε τον εαυτό σας που αποφασίζει να ξεκινήσει και να δοκιμάσει από την αρχή κάποιες νέες για εσάς δεξιότητες και ικανότητες.