Το κάλεσμα της φωτιάς

Της… φωτιάς πλάσματα είμαστε. Ναι οι πιο μακρινές απαρχές μας, η πρώτιστη καταγωγή μας είναι απ’ αυτήν. Όλα τα υλικά μας γεννήθηκαν εκεί μακριά στα άστρα πριν από δισεκατομμύρια χρόνια. Μπορεί τα υλικά μας να μην είναι ούτε καν από ένα και μόνο άστρο αλλά από περισσότερα. Είμαστε γεννοβολήματα των άστρων και του ουρανού, της αστερόσκονης!

Και ποιος ξέρει… Ίσως η ματιά που με τόση ονειροπόληση και δέος ρίχνουμε στον έναστρο ουρανό να είναι μια μορφή αρχέγονης παλιννόστησης. Ίσως ο θαυμασμός μας προς τα φωτεινά σημάδια του μακρινού στερεώματος να είναι η οφειλόμενη τιμή για την απώτατη εστία μας. Ίσως η απορία μας που τόσο αυθόρμητα και πηγαία εκδηλώνεται παρατηρώντας τα «φωτεινά διαμάντια» του σκοτεινού σκηνικού να είναι βαθιά επιθυμία να γνωρίσουμε την οδύσσεια της τόσο περιπετειώδους πορείας μας.

 

Ναι, η καταγωγή μας είναι από το φως, από τον κόσμο των σωματιδίων των μακρινών άστρων. Γι’ αυτό το παιχνίδι της γνώσης μας συμβολίζεται με την αέναη πορεία προς το φως, για να ξανασμίξουμε με άλλες συνθήκες αυτή τη φορά, με την ακτινοβολία του πνεύματός μας να αγγίζει την πρωτόλεια ακτινοβολία της φύσης. Και όταν ο Προμηθέας μετέφερε τη φωτιά / το φως από τους θεούς στους ανθρώπους και την κατέβασε από τον ουρανό στη γη, το εγχείρημά του είχε διφυή υπόσταση, τη «φωτιά» γιατί μόνο μ’ αυτή θα μπορούσαμε να μετασχηματίσουμε τη φύση και να δημιουργήσουμε τον τεχνικό πολιτισμό μας και έτσι να κάνουμε πιο ήπια την επιρροή των στοιχείων της φύσης πάνω μας, το «φως» γιατί μόνο με το φως της δικής μας γνώσης θα μπορούσαμε να δημιουργήσουμε τον πνευματικό μας πολιτισμό και έτσι να αγωνιζόμαστε αενάως για τον εξανθρωπισμό μας και για την κατάκτηση του βασιλείου της ελευθερίας μας.

Ναι, είμαστε μακρινά παιδιά του πλάσματος και η φωτιά είναι μια συγγενής έκφραση, μια γήινη αναφορά του πλάσματος, αυτής της τόσο περίεργης κατάστασης της ύλης. Όταν ο πρωτόγονος πρόγονός μας ανακάλυψε τη φωτιά, άρχισαν να αλλάζουν όλα γύρω του. Μπόρεσε να κατασκευάσει πιο αποτελεσματικά εργαλεία και να ελέγξει σε σημαντικό βαθμό τις φοβερά αντίξοες συνθήκες της φύσης, στις οποίες ήταν απόλυτο έρμαιο. Κάθε λογής μέταλλο έγινε με τη συνέργεια της φωτιάς εργαλείο για κατάλληλες πολλαπλές κατασκευές αλλά και εργαλείο για τον απέραντο κόσμο της τέχνης και της επινόησης του κόσμου της αισθητικής του ανθρώπου και αυτή η αισθητική επέδρασε και επιδρά πάνω στο στοχασμό του και διαμορφώνει μια αυτόνομη σφαίρα συναισθηματικής καλλιέργειας και απόλαυσης.

 

Η φωτιά θα αλλάξει και τον τρόπο διατροφής. Τα αγαθά της φύσης τώρα θα ζεσταίνονται και μετασχηματιζόμενα θα αλλάξουν την θρεπτικότητά τους αλλά και έτι περαιτέρω θα τροποποιήσουν σταδιακά το οδοντικό τόξο, την κατατομή του προσώπου, την ίδια την εξέλιξη του σώματος! Ο άνθρωπος εξελίχθηκε σωματικά και πνευματικά – βιολογικά και πολιτισμικά – με διαφορετικό τρόπο από ό,τι παλιότερα χάρη στη χρήση της φωτιάς!

 

Την ιδιαιτερότητα της φωτιάς την είχαν προσέξει οι προγονοί μας και την είχαν εντάξει στα βασικά στοιχεία της σύστασης της ύλης και του κόσμου. Έβλεπαν ότι δεν ανήκει στις τρεις πιο διαδεδομένες μορφές της ύλης και των σωμάτων, τη γη (στερεά), το νερό (υγρά) και τον αέρα(αέρια) και πρόσθεσαν τη φωτιά (πλάσμα) ως τέταρτο βασικό στοιχείο[*]. Ο Ηράκλειτος εισήγαγε την έννοια της φωτιάς και ανήγαγε αυτά τα τέσσερα στοιχεία ως πηγές προέλευσης των πάντων και ο Εμπεδοκλής ο Ακραγαντινός θα προχωρήσει ακόμα περισσότερο στη μελέτη της ύλης και οι σημερινές ερευνητικές γνώσεις μας είναι παρόμοιες με εκείνες των μεγάλων προσωκρατικών φιλοσόφων μας. Και είναι φοβερό το ερώτημα: πώς αυτά τα πνεύματα των αρχαίων Ελλήνων είχαν τόση οξύνοια και διεισδυτικότητα στο στοχασμό τους;
 

Η φωτιά δεν μάς ζεσταίνει απλά και μόνο σωματικά μέσα στην απόλυτη ψυχρότητα και εχθρότητα του Σύμπαντος, μάς ζεσταίνει την καρδιά μας και μας οδηγεί σε ονειροπολήσεις που μόνο αυτή μπορεί να μας δωρίσει. Με τη φωτιά γίνονταν οι «συναντήσεις θεών και ανθρώπων», με τις τόσες και τόσες επινοήσεις λαών και εποχών στο σκηνικό των θυσιών. Εδώ ο άνθρωπος ιεροποιούσε την παρουσία του.
 

Και αν χρεώνεται η φωτιά και με την εικόνα της καταστροφής, είναι απόλυτα ελλειμματική η θεώρησή μας. Η φωτιά απλά επιστρέφει τα μετεξελιγμένα και μετασχηματισμένα υλικά στον κόσμο της αρχικής καταγωγής τους, γιατί τα πάντα στη φύση είναι κύκλος. Η φωτιά δεν μπορεί να ευθύνεται για τη φύση της! Δεν έχει καμιά σχέση με το χέρι που θέλει την καταστροφή βάζοντας φωτιά, όπως δεν έχει καμιά ευθύνη τη μαχαίρι στο χέρι που σκοτώνει…

 

Το άναμμα της φωτιάς στο τζάκι είναι μια ιεροτελεστία. Προγευόμαστε την ακολουθία των γεγονότων. Το πλησίασμα στην αναμμένη φωτιά είναι πλησίασμα προσήλωσης που οδηγεί σε πνευματική αναζήτηση δήθεν χαλαρότητας ή και χαζέματος, αλλά είναι αυτή η σκόρπια περιπλάνηση της σκέψης που θα εξορύσσει από άγνωστες πτυχές του κόσμου «κομμάτια του εαυτού μας» και εδώ θα καταλαγιάζουμε όχι μόνο από τη θαλπωρή της φωτιάς αλλά και από την επινοητικότητα της αυτόβουλα έστω και προσωρινά απελευθερωμένης ψυχής μας.

Οι διαρκείς μεταμορφώσεις της φωτιάς προκαλούν ένα επίμονο αγκίστρωμα, ένα ταξίδεμα στο βλέμμα μας. Οι γλώσσες της με το διαρκές ξεπέταγμά τους και το αναμάζωμά τους δημιουργούν ένα παιχνίδι που το απολαμβάνουμε κατά μόνας όσοι άνθρωποι και αν είναι γύρω μας. Οι ήχοι, όχι μόνο οι επιθανάτιοι ήχοι της εξαΰλωσης του ξύλου αλλά και οι ήχοι που οι γλώσσες της φωτιάς εκπέμπουν σε ξεχωριστές συχνότητες παίζοντας και με τους χρωματισμούς είναι κάλεσμα για να αφαιρεθείς από το εξωτερικό περιβάλλον και να οδηγηθείς πιο άρτια στην εσωτερίκευση των συναισθημάτων και των στοχασμών.

 

Η στάση μας στη φωτιά συμπυκνώνει όλη την ιστορία μας και θέλει απόλυτη ευαισθησία στην καρδιά και εμβριθή στοχασμό στη σκέψη για ανασύρουμε τμήματα του μακρινού παρελθόντος μας που θα τα βρούμε μόνο αν αφεθούμε στο ξεχωριστό κάλεσμά της.

----------------------

*Ο όρος πλάσμα εισήχθη πολλούς αιώνες μετά (1928 μ.Χ.) από τους I. Langmuir και L. Tonks. Σήμερα γνωρίζουμε ότι πάνω από το 99.999% της ύλης του ορατού σύμπαντος είναι σε κατάσταση πλάσματος! Γενικά, το πλάσμα θα μπορούσε να οριστεί ως ένα ρευστό εμπεριέχον μακροσκοπικά ίσες πυκνότητες θετικών κι αρνητικών φορτίων (φορτίο θετικών ιόντων = ηλεκτρόνια + φορτίο αρνητικών ιόντων), διεγερμένα σωμάτια (άτομα, μόρια, ιόντα σε μετασταθή ή μη κατάσταση), φωτόνια ευρέως φάσματος ενέργειας (υπεριώδες, ορατό, υπέρυθρο), δραστικές χημικές ρίζες λόγω αποσύνθεσης μορίων κι απλά άτομα/μόρια του αερίου που χρησιμοποιείται. Ίσως όμως πλάσμα φιλοξενείται στις περιοχές κεραυνών, αστραπών, σέλαος και ηλεκτρικών τόξων.