Eλεύθερος είναι εκείνος που μπορεί να ζει χωρίς να λέει ψέματα

«Eλεύθερος είναι εκείνος που μπορεί να ζει χωρίς να λέει ψέματα». Albert Camus.

Η επιρροή του Camus ήταν και παραμένει τεράστια. Επηρέασε τα γράμματα, την τέχνη, τις σκέψεις μας για τον άνθρωπο και για την ψυχολογία του. Όπως όλες οι μεγάλες προσωπικότητες, έχει τους θαυμαστές του και αυτούς που τον θεωρούσαν και τον θεωρούν, είτε υπερβολικό είτε «βαρύ». Όπως και να έχει, αναφορικά με το βάρος της παραπάνω γνώμης του, δεν μπορούν να έχουν και πολλά να πουν, ακόμη και αυτοί που δεν τον έχουν στις πρώτες τους αναγνωστικές επιλογές. Μέσα σε αυτήν τη γνώμη, υπάρχει η «ελευθερία», η «ζωή» και το «ψέμα». Τρία σημαντικά πράγματα που περιπλέκονται.

Μνήμη και άγχος.
Ας πάρουμε τα πράγματα από το τέλος. Ας πούμε για το ψέμα. Είναι εκείνο το οποίο κανείς δε θέλει, αλλά όλοι μας το χρησιμοποιούμε. Για να είμαστε ειλικρινείς, θέλουμε να λέμε ψέματα εμείς, όποτε θεωρούμε πως χρειάζεται, αλλά να μη μας λέει κανείς. Το ψέμα, είναι ένα καλό μπάλωμα. Είναι όπως θα βγεις έξω, θα λερωθείς λίγο και θα ρίξεις λίγο νερό. Το ρούχο επιστρέφοντας σπίτι, δε θα το αφήσεις με το νερό που του έριξες εκείνη τη στιγμή. Θα αφήσει λεκέ. Στη γλώσσα του ψέματος, θα χρειαστείς πολύ καλή μνήμη, ώστε να καλύψεις καλά τον λεκέ. Είσαι δέσμιος σε αυτήν την μνήμη. Να θυμάσαι τα ψέματα που είπες. Η αλήθεια, τείνει να βγαίνει αυθόρμητα, ειδικά αν είσαι σε ηρεμία. Το ψέμα θέλει σκέψη και προεργασία. Αφού το πεις, χρειάζεται να το θυμάσαι, ώστε να μη γίνεις ρεζίλι όταν θα χρειαστεί ως τεκμηρίωση. Απίστευτο άγχος.

Η ένδειξη οτι φοβάσαι.
Το ψέμα, πριν το πιάσουμε από ηθικής πλευράς, πρέπει να του απομυθοποιήσουμε πρώτα την πρακτική του αξία. Είπαμε για το άγχος και τη μνήμη. Πρέπει να είσαι συνέχεια στην «πρίζα». Το ψέμα όμως φανερώνει και κάτι άλλο στους ανθρώπους. Την κακή γνώμη που έχουν για την αλήθεια. Δηλαδή, για την πραγματικότητα. Πόσο πρακτικό είναι άραγε το να αρνείσαι το πραγματικό; Οι άνθρωποι που είναι επιρρεπείς στο ψέμα δεν είναι «κακοί». Φοβούνται. Φοβούνται κυρίως τις συνέπειες της αλήθειας ή και της αντιμετώπισης της όποιας πραγματικότητας έχουν να αντιμετωπίσουν. Αυτό με τη σειρά του, φέρνει την κακή εκτίμηση (ψευδή) των καταστάσεων και επομένως, ολέθριες αποφάσεις και πράξεις. Συνήθως όσοι συνηθίζουν στο ψέμα, το κάνουν για λόγους αποφυγής απόρριψης και τελικά, κατορθώνουν το ακριβώς αντίθετο. Να μένουν μόνοι τους. Πόσο πρακτικό είναι άραγε και αυτό;

Ελεύθερον το Έμψυχον.
Τη φράση αυτή, δε θα την δείτε μόνο στο έμβλημα του ελληνικού στρατού ξηράς. Θα τη βρείτε στον Επιτάφιο του Περικλέους, από όπου κιόλας πάρθηκε από τον στρατό. Το ψέμα, η πλάνη και κάθε τι που δεν αγκαλιάζεται με την αλήθεια, συνιστούν εμπόδια για να εκφραστεί με ελευθερία, ό,τι υπάρχει μέσα μας. Το ψέμα, καταστρέφει τον αυθορμητισμό. Είναι τα δεσμά τα ίδια. Σε αναγκάζει να βλέπεις αυτό που σου ψιθυρίζει ότι βρίσκεται μπροστά σου. Φοράς τα γυαλιά που θέλει εκείνο να φορέσεις. Η ελευθερία, σημαίνει επιλογές. Το να κοροϊδεύεις τον εαυτό σου ή και άλλους, τι επιλογές μπορεί να δίνει; Πόσο πρακτικό είναι να μην έχεις επιλογές; Πρέπει μετά, με τη μνήμη σου να θυμάσαι σε ποιόν έχεις πει ψέμα και τι ψέμα. Ίσως λοιπόν να μη θέλεις να ζεις σε ένα περιβάλλον το οποίο έχει άγχος, φόβο, μοναξιά και περιορισμένες επιλογές. Το ψέμα που είπαμε, ήταν πρακτικό μόνο για σήμερα λοιπόν…