Έχετε νιώσει ποτέ, έστω και για μία φορά, να θολώνει όλο το οπτικό σας πεδίο γύρω από το αγαπημένο σας γλυκό; Να αισθάνεστε ότι αν δεν το φάτε άμεσα, θα σας καρφωθεί στο μυαλό για μέρες; Αν ναι, τότε έχετε μια ιδέα για τη δύναμη που μπορεί να ασκήσει πάνω σας το φαγητό! Οι λέξεις εξάρτηση ή εθισμός, ίσως ν’ακούγονται βαριές στ’ αυτιά μας. Ιδιαίτερα όταν πρόκειται για το φαγητό, το απαραίτητο μέσο επιβίωσής μας, κι όχι μόνο! Πότε όμως εθιζόμαστε, γιατί, αλλά και τι μπορούμε να κάνουμε γι’αυτό;Η αλήθεια είναι, ότι ο εθισμός στο φαγητό είναι ένα σύνθετο πρόβλημα για το οποίο δεν υπάρχει μόνο μια αιτία και κατ’ επέκταση, η λύση δεν είναι απλή. Ανεξάρτητα όμως από τις λέξεις, ουσιαστικά μιλάμε για μια άρρωστη σχέση με το φαγητό. Μια σχέση που εμπεριέχει στοιχεία, όπως το πώς σκέφτεται κάποιος γι΄αυτό, πώς το χρησιμοποιεί, γιατί το χρησιμοποιεί και τι του επιφέρει η συμπεριφορά του σε σχέση με αυτό (παχυσαρκία; ντροπή; ανησυχία; ασθένεια; κατάθλιψη;).
Στην πραγματικότητα, η ντροπή και η απέχθεια είναι τόσο έντονα συναισθήματα στην παχυσαρκία και στον εθισμό στο φαγητό, που κάπου εδώ θα πρέπει να τονιστεί, ότι ο εθισμός αυτός δεν είναι ηθικό ζήτημα. Δεν πρόκειται για μια ασθένεια των άβουλων και τεμπέληδων ανθρώπων. Είναι κάτι που συμβαίνει σε ανθρώπους ανεξάρτητα από την ηλικία τους, το εισοδηματικό τους επίπεδο, τη φυλή και το φύλο τους. Όπου υποβόσκει μία ισχυρή γενετική συνιστώσα, σημαντικές χημικές διαδικασίες στον εγκέφαλο αλλά και πολιτιστικά στοιχεία. Τίποτα βέβαια, δεν προκαθορίζει ότι κάποιος θα είναι εξαρτημένος στο φαγητό ή ότι θα είναι παχύσαρκος στη ζωή του. Η εξάρτηση είναι κάτι που αναπτύσσεται με την πάροδο του χρόνου και δεν είναι πάντα αντιληπτή στα πρώτα στάδια ανάπτυξής της.
Πρόκειται, λοιπόν, για έναν φαύλο κύκλο ενός ανθυγιεινού τρόπου διατροφής, κάτι που φέρνει το άνθρωπο σε μία κατάσταση εκτός ελέγχου. Αν αναρωτιέστε τι θα πει ανθυγιεινός τρόπος διατροφής σας παραθέτω τι εμπεριέχει:
•Να καταναγκάζω τον εαυτό μου να φάει
•Να έχω υπερφαγικά επεισόδια
•Να έχω εμμονή με το φαγητό μου
•Να τρώω στα κρυφά
•Να χάνω τον έλεγχο όταν τρώω
•Να τρώω ενώ δεν πεινάω
•Να τρώω για να καλύψω άσχημα συναισθήματα
•Να συνεχίζω να τρώω κι ας είμαι χορτάτος
Η κατάσταση αυτή επιδέχεται κάθε λογής αρνητικά συναισθήματα που στη συνέχεια απαλύνονται με την κατανάλωση τροφής, ιδιαίτερα λιπαρής και γλυκιάς τροφής. Βέβαια, τα είδη των τροφίμων, η ποσότητα που καταναλώνεται και ο τρόπος με τον οποίο ο ανθυγιεινός τρόπος διατροφής εμφανίζεται, ποικίλλει από άτομο σε άτομο.
Μερικοί άνθρωποι προτιμούν να αγοράσουν το φαγητό τους από ένα εστιατόριο γρήγορου φαγητού κι ύστερα να το καταναλώσουν κρυφά στο αυτοκίνητό τους ή στο σπίτι τους, κάπου όπου θα αισθάνονται ασφάλεια και θα είναι μακρυά από τα βλέμματα των άλλων. Άλλη περίπτωση είναι να σηκωθούν τη νύχτα για να ξαναφάνε, όταν κανείς άλλος δεν θα τους βλέπει ώστε να επικρίνει τη συμπεριφορά τους. Διαφορετικά, μπορεί να κρύβουν τροφή μέχρι να παρουσιαστεί η ευκαιρία να τη καταναλώσουν μόνοι τους. Άλλοι θα καταναλώνουν πάρα πολύ μεγάλη ποσότητα φαγητού σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, ενώ υπάρχουν κι αυτοί που όλη μέρα θα έχουν κάτι στο στόμα τους, αλλά ποτέ δεν θα φάνε μεγάλη ποσότητα μονομιάς. Άλλοι άνθρωποι έχουν πάθος με συγκεκριμένα τρόφιμα και ο κύριος στόχος τους είναι να τα καταναλώσουν με την πρώτη ευκαιρία. Τα τρόφιμα αυτά, συνήθως είναι ζαχαρούχα, πολύ αλμυρά, πολύ λιπαρά ή επεξεργασμένα.
Σε γενικές γραμμές όμως, οι άνθρωποι που χρησιμοποιούν τα τρόφιμα με έναν εθιστικό τρόπο, έχουν εμμονή με το σώμα τους και το βάρος τους.
Πώς όμως μπορεί να καταλάβει κανείς αν η σχέση του με το φαγητό είναι σχέση εξάρτησης; Μια απλή δοκιμή με το σχετικό ερωτηματολόγιο που ακολουθεί, θα τον ευαισθητοποιήσει. Εντοπίστε με πόσες από τις παρακάτω ερωτήσεις ταυτίζεστε:
1. Σας έχει εκφράσει κανείς την ανησυχία του για τις σκέψεις σας και/ή τη συμπεριφορά σας σε σχέση με το φαγητό, το σώμα ή το βάρος σας;
2. Σκέφτεστε έντονα ή έχετε εμμονές σε σχέση με το φαγητό σας, τη διατροφή σας, το σώμα σας ή και το βάρος σας διαρκώς;
3. Τρώτε για να καλύψετε αρνητικά συναισθήματα;
4. Υπερκαταναλώνετε φαγητό σε μόνιμη βάση ή τρώτε πολύ μεγάλες ποσότητες φαγητού μονομιάς;
5. Κρύβετε φαγητό για τον εαυτό σας ή τρώτε στα κρυφά;
6. Τρώτε ενώ δεν πεινάτε;
7. Μπορείτε να σταματήσετε με δυσκολία να τρώτε ύστερα από δυο μπουκιές ενός σνακ ή γλυκού;
8. Τρώτε συχνά παραπάνω από αυτό που σχεδιάζατε να φάτε;
9. Νιώθετε ενοχές, ντροπή ή απογοήτευση όταν τρώτε ή μετά το φαγητό;
10. Ξοδεύετε πολύ χρόνο στο να υπολογίσετε πόσες θερμίδες καταναλώσατε και πόσες κάψατε;
11. Νιώθετε άγχος σε σχέση με το βάρος, το σώμα και την διατροφή σας;
12. Φοβάστε ότι θα πάρετε βάρος;
13. Θεωρείτε ότι θα είστε ευτυχισμένοι μόνο όταν επιτύχετε ένα συγκεκριμένο βάρος;
14. Νιώθετε ότι όλη σας η ζωή κατακλύζεται από τις σκέψεις για το φαγητό και το βάρος σας;
15. Νιώθετε απογοητευμένοι σε σχέση με την διατροφική σας συμπεριφορά, και/ή την εμμονή σας με το βάρος και το σώμα σας;
16. Διασκεδάζετε με σκέψεις φαγητού και προγραμματίζοντας τι έπεται να φάτε;
17. Ζυγίζεστε καθημερινώς πάνω από μία φορά;
18. Γυμνάζεστε υπερβολικά προκειμένου να ελέγξετε το βάρος σας;
19. Κατά διαστήματα αποφεύγετε να φάτε ή μειώνετε δραματικά την ποσότητα που πρόκειται να φάτε;
20. Να είστε απόλυτα ειλικρινής με τον εαυτό σας. Πιστεύετε ότι έχετε πρόβλημα ως προς την σχέση σας με το φαγητό;
Όσο κοινότοπο κι αν ακούγεται, αν διαγνώσει κανείς ότι έχει μία εθιστική σχέση με το φαγητό, έχει κάνει ένα σημαντικό πρώτο βήμα. Εξάλλου, αν κάποιος δεν γνωρίζει ποιο είναι το πρόβλημά του, είναι αρκετά δύσκολο να το λύσει. Η έρευνα δείχνει ότι η βασική αιτία που οι άνθρωποι δεν αναζητούν βοήθεια προκειμένου να αντιμετωπίσουν τον εθισμό τους στο φαγητό, είναι ότι πιστεύουν ότι δεν μπορούν να σταματήσουν την αυτοκαταστροφική συμπεριφορά τους.
Το μυστικό για τη θεραπεία του εθισμού στα τρόφιμα δεν είναι να το κρατήσει κάποιος μυστικό. Σε περίπτωση που κατά βάθος γνωρίζει ότι έχει έναν εθισμό, θα βρει ανακούφιση όταν αρχίσει να μιλάει γι' αυτό.
Οι άνθρωποι που επιτυγχάνουν ν’ απαλλαγούν από το βάρος της ανθυγιεινής διατροφής είναι αυτοί που από αντιδραστικοί γίνονται ενεργητικοί! Αυτοί, δηλαδή, που σταματούν να ψάχνουν τον «φταίχτη» για τον εθισμό τους αλλά αναζητούν τις αιτίες και αναλαμβάνουν την ευθύνη του εαυτού τους.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου