Πώς επηρεάζει το άγχος των ημερών την καρδιά

Η λέξη άγχος είναι παράγωγο του ρήματος άγχω, που σημαίνει σφίγγω ή πνίγω. Η λέξη αυτή καθεαυτή πραγματικά αποδίδει πολλές φορές την κλινική εικόνα, γιατί όντως το άγχος οδηγεί σε συμπτώματα του τύπου του συσφιγκτικού πόνου ή του αισθήματος του πνιγμού στον λαιμό.

Το ισοδύναμο του άγχους σε συμπτώματα συχνά περιλαμβάνει την ανεξήγητη ταχυκαρδία, την ταχύπνοια, την εφίδρωση, τον μετεωρισμό (φούσκωμα) στην κοιλιά, τη διάρροια, τον πονοκέφαλο και τη ζάλη.
Γενικότερα, κινητοποιείται το νευρικό σύστημα όλου του οργανισμού και εκδηλώνεται αίσθημα κόπωσης, αϋπνία, διαταραχή στη συγκέντρωση του ατόμου, ακόμα και διαταραχή της σεξουαλικής του ζωής.
Κινητοποιείται επίσης σχεδόν όλο το ορμονικό σύστημα του οργανισμού με αύξηση της κορτιζόνης, των ορμονών του θυρεοειδούς και των ενδορφινών, και με πτώση των επιπέδων της τεστοστερόνης και της λειτουργίας του παγκρέατος, που φθάνει μέχρι το επίπεδο εκδήλωσης σακχαρώδους διαβήτη.
Το άγχος με την ανησυχία, τη νευρικότητα και την ένταση που προκαλεί, ταυτίζεται με τις επιπτώσεις που έχει στον οργανισμό το stress.
Κάθε άτομο που επιδιώκει να επιτύχει τον στόχο του ή μια επιθυμία την οποία θεωρεί θεμιτή και κοινωνικά αποδεκτή και επιβεβλημένη, βρίσκεται σε κατάσταση αρχόμενου άγχους, το οποίο μπορεί να είναι παροδικό ή χρόνιο (όπως π.χ. το άγχος που προκαλούν τα προβλήματα της οικονομικής κρίσης). Σε ακραίες περιπτώσεις παίρνει τη μορφή του πανικού με παράλληλο έντονο stress που μπορεί να λάβει καταστροφικές διαστάσεις.
Η κλασική μελέτη των επιπτώσεων του άγχους στην καρδιά έρχεται από την Ολλανδία (Πανεπιστήμιο Tiberg). Στην πολυκεντρική αυτή μελέτη έλαβαν μέρος 250.000 άτομα που παρακολουθήθηκαν επί 11 χρόνια.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα αγχώδη άτομα είχαν πιθανότητες αυξημένες κατά 26% για στεφανιαία νόσο και 48% για αιφνίδιο καρδιακό θάνατο, ανεξαρτήτως αιτιολογίας.
Ανάλογα ευρήματα ανακοινώθηκαν από το Πανεπιστήμιο Karolinska της Σουηδίας, όπου η εκδήλωση της στεφανιαίας νόσου ήταν αναπόφευκτη παρά τον έλεγχο της υπέρτασης και της διακοπής του καπνίσματος.
Όμως, επειδή και το άγχος έχει γονιδιακή αναφορά, υπάρχουν άτομα που αντιδρούν με διαφορετική ένταση για δεδομένο ερέθισμα άγχους, είτε είναι οξύ είτε χρόνιο και παρατεταμένο.
Έτσι, η οικονομική κρίση θεωρείται σοβαρότατο ερέθισμα για την πρόκληση άγχους σε συνδυασμό με το έντονο stress που επιφέρει σε ορισμένα άτομα.
Το ότι το άγχος, όταν φθάνει στο επίπεδο του stress, σχετίζεται με εκδήλωση ενός εμφράγματος του μυοκαρδίου ή ενός εγκεφαλικού επεισοδίου είναι ευρύτατα επιστημονικά αποδεκτό. Ακόμα και από αναφορές στα αρχαία κείμενα αποδεικνύεται ότι η συσχέτιση αυτή ήταν γνωστή από την αρχαιότητα.
Από πλευράς παθοφυσιολογίας παρατηρείται απότομη αύξηση της αρτηριακής πίεσης σε περιπτώσεις έντονου stress. Η υπερτασική αυτή κρίση έχει ενοχοποιηθεί σε πολλές περιπτώσεις για θανατηφόρες ρήξεις ανευρύσματος της αορτής ή εγκεφαλικές αιμορραγίες, που είτε προκαλούν μεγάλη σωματική αναπηρία είτε απειλούν άμεσα ακόμα και την ανθρώπινη ζωή.
Ανάλογα αποτελέσματα έδειξαν μελέτες και από το Πανεπιστήμιο του Harvard, στις οποίες τονίστηκε ότι όχι μόνο ο αριθμός των στρεσογόνων αιτίων, αλλά και η συνύπαρξη των γνωστών παραγόντων κινδύνου για καρδιοπάθειες αυξάνουν τα καρδιαγγειακά επεισόδια στον γενικό πληθυσμό.
Με απλά λόγια, παράγοντες όπως το κάπνισμα, η υπερχοληστεριναιμία, η υπέρταση, ο σακχαρώδης διαβήτης και η παχυσαρκία με ακινησία αυξάνουν πέντε φορές περισσότερο την πιθανότητα καρδιακής προσβολής στον ασθενή με άγχος.
Κατά συνέπεια, το άγχος που αναδεικνύεται με υπόστρωμα την ψυχική αναστάτωση που προκαλούν τα προβλήματα της οικονομικής κρίσης οδηγεί σε σοβαρά καρδιακά συμβάντα.