Από τον Κινναβαρίτη στον Μπλε Αμίαντο και από τον Σιδηροπυρίτη, στον Γαληνίτη. Τα ορυκτά που μπορούν να «σκοτώσουν», παρά τη χρησιμότητά τους.
Τα πολύτιμα ορυκτά, είναι απολύτως απαραίτητα στον σύγχρονο κόσμο, ωστόσο πολλά από αυτά είναι από τα πιο τοξικά υλικά στον πλανήτη.
Το να εντοπιστούν και να εξορυχθούν, αποδείχθηκε δύσκολη αποστολή, ενώ για αρκετά από αυτά, αποφασίστηκε ότι η βιομηχανική τους επεξεργασία έκρυβε μεγάλους κινδύνους για τον άνθρωπο.
Δείτε ποια είναι τα 9 πιο επικίνδυνα και πού χρησιμοποιούνται.
Κινναβαρίτης (HgS)
Πρόκειται για σημαντικό ορυκτό του υδραργύρου. Στην αρχαιότητα και μέχρι τον Μεσαίωνα με το όνομα «κιννάβαρι» φερόταν μια φυτική χρωστική. Χρησιμοποιόταν για τα κεραμικά και τα τατουάζ.
Σήμερα χρησιμοποιείται στα θερμόμετρα, τα βαρόμετρα καθώς και σε μια σειρά από επιστημονικούς εξοπλισμούς.
Ως υδραργυρούχο ορυκτό είναι δηλητηριώδες αν καταποθεί και ακόμη και η σκόνη του, αν θραυσθεί, είναι επικίνδυνη όταν εισπνέεται. Δεν πρέπει, επίσης, να θερμανθεί, καθώς αναδίδει δηλητηριώδεις ατμούς υδραργύρου. Δεν διαλύεται στο νερό και, ως εκ τούτου, θεωρείται υλικό χαμηλής τοξικότητας, όταν βρίσκεται σε σχηματισμένους μεγάλους κρυστάλλους.
Σιδηροπυρίτης (FeS2)
Πρόκειται για ένα θειούχο ορυκτό του σιδήρου. Μολονότι κρυσταλλώνεται στο κυβικό σύστημα, εμφανίζει ατελή συμμετρία, επειδή οι κρυσταλλικές έδρες εμφανίζουν ραβδώσεις.
Χρησιμοποιείται στην παρασκευή θειικών αλάτων του σιδήρου, τα οποία έχουν ευρύτατη εφαρμογή στην παρασκευή μελανιών, χρωμάτων και βαφών συντήρησης καθώς και απολυμαντικών.
Η εξόρυξή του οδηγεί σε καταστροφικές περιβαλλοντικές ζημιές καθώς όταν εκτίθεται στον αέρα απελευθερώνονται ιδιαίτερα τοξικά μέταλλα όπως το αρσενικό.
Φθορίτης (CaF2)
Αυτός ο πανέμορφος πράσινος λίθος βρίσκεται συνήθως στις φλέβες άλλων μεταλλευμάτων όπως το σίδηρο, τον άνθρακα και τον χαλκό. Πρόκειται για ένα ορυκτό του ασβεστίου με χημικό τύπο CaF2
Η μεγάλη χρωματική του ποικιλία έχει ως συνέπεια να είναι από τα πλέον περιζήτητα από συλλέκτες ορυκτά, ενώ, λόγω της ποικιλοχρωμίας του και της εμφάνισης ζωνώδους χρωματισμού, χρησιμοποιείται και ως ημιπολύτιμος λίθος, παρά την χαμηλή του σκληρότητα.
Πρόκειται για ένα αρκετά επικίνδυνο ορυκτό για όσους έρχονται σε συχνή επαφή μαζί του καθώς προκαλεί σκελετικές φθοριώσεις. Σε πολλές περιοχές της Ινδίας, της Κίνας και της υπόλοιπης Νοτιοανατολικής Ασίας υπάρχουν κρούσματα που οφείλονται στην κατανάλωση ρυπασμένου νερού. Μόνο στην επαρχία Guizhou της Κίνας έχουν προσβληθεί περισσότεροι από 10 εκατομμύρια κάτοικοι.
Διοξείδιο του πυριτίου (SiO2)
Είναι το δεύτερο πιο κοινό μεταλλικό στοιχείο στο φλοιό της Γης. Χρησιμοποιείται σαν οικοδομικό υλικό, σαν πρώτη ύλη της βιομηχανίας του πυριτίου, του γυαλιού και των κεραμικών. Η συνηθέστερη χρήση της πηκτής πυριτίου είναι σαν απορροφητικό υγρασίας, μέσα σε συσκευασίες ευαίσθητων στην υγρασία αντικειμένων.
Είναι τα γνωστά σακουλάκια που βρίσκονται μέσα σε θήκες φωτογραφικών μηχανών,ηλεκτρονικών εξαρτημάτων κλπ. Χρησιμοποιείται όμως και στα χημικά εργαστήρια καθώς και στην χημική βιομηχανία(επίσης σαν προσροφητικό υλικό).
Έρευνες συνδέουν την εξόρυξή του με τον καρκίνο του πνεύμονα.
Γαληνίτης (PbS)
Είναι ορυκτό και το κυριότερο μετάλλευμα του μολύβδου. Απαντά σε μεγάλη ευρύτητα γεωλογικών περιβαλλόντων, όπως σε υδροθερμικές φλέβες. Ο γαληνίτης είναι ημιαγωγός και μπορεί να χρησιμοποιηθεί, σε συνδυασμό με ένα λεπτό σύρμα, για να σχηματιστεί μια δίοδος επαφής σημείου. Η ιδιότητά του αυτή είναι χρήσιμη για την φώραση των ραδιοφωνικών κυμάτων και την κατασκευή απλών ραδιοφωνικών δεκτών, των λεγόμενων ραδιοφώνων κρυστάλλου.
Με την πάροδο του χρόνου γίνεται τοξικός με αποτέλεσμα να γίνεται καρκινογενές και να προκαλεί σοβαρές γενετικές ανωμαλίες.
Phenacite(BeSiO4)
Εξορύσσεται τόσο ως πολύτιμος λίθος αλλά και για το πολύτιμο περιεχόμενό του, το βηρύλλιο. Η εμπορική χρήση του βηρυλλίου παρουσιάζει τεχνικές προκλήσεις, εξαιτίας της τοξικότητάς (ιδιαίτερα με εισπνοή) σκόνης που το περιέχει.
Το βηρύλλιο είναι διαβρωτικό για τους ιστούς και μπορεί να προκαλέσει μια χρόνια και επικίνδυνη για τη ζωή του θύματος αλλεργική ασθένεια που ονομάζεται βηρυλλίαση, σε κάποια από τα άτομα που έρχονται σε επαφή μαζί του. Το βηρύλλιο είναι άγνωστο αν είναι απαραίτητο ή χρήσιμο για κάποια φυτική ή ζωική μορφή ζωής.
Εριονίτης Ca3K2Na2[Al10Si26O72].30H2O (Z = 1)
Ο εριονίτης είναι μέλος της οικογένειας των ζεολίθφων. Ανακαλύφθηκε στις ΗΠΑ στα τέλη του 19ου αιώνα και αποτελείται από πυκνούς, ινώδεις κρυστάλλους παρόµοιους µε εκείνους του αµιάντου. Είναι εξαιρετικά σπάνιο ορυκτό και δηµιουργείται από τις χηµικές αντιδράσεις που προκαλούνται όταν λάβα πέφτει σε νερό µε αλάτι.
Ο Π.Ο.Υ το έχει χαρακτηρίσει 200 µε 1.000 φορές πιο καρκινογόνο από τον αµίαντο.
Υδροξυαπατίτη (Ca5 (PO4) 3 (OH))
Ο υδροξυαπατίτης είναι το κυριότερο συστατικό του σμάλτου των δοντιών. Μια σχετικώς σπάνια μορφή απατίτη, στην οποία οι περισσότερες υδροξυλομάδες λείπουν και η οποία περιέχει πολλές αντικαταστάσεις από ανθρακικά και όξινα φωσφορικά ιόντα, αποτελεί ένα μεγάλο ποσοστό της μάζας των οστών.
Στις ΗΠΑ ο απατίτης χρησιμοποιείται συχνά ως λίπασμα στην καλλιέργεια του καπνού: μειώνει την πρόσληψη αζώτου από το φυτό, κάτι που δίνει στα αμερικανικά τσιγάρα ένα διαφορετικό άρωμα από αυτό των τσιγάρων που γίνονται με καπνά άλλων χωρών.
Μικροσκοπικούς κρυστάλλους του υδροξυαπατίτη μερικές φορές σχηματίζουν μέσα ή γύρω από τις αρθρώσεις και μπορεί να προκαλέσει φλεγμονή των αρθρώσεων και των ιστών γύρω από τις αρθρώσεις, όπως οι τένοντες και οι σύνδεσμοι. Έχουν περιγραφεί ειδικά ως αιτία της φλεγμονής στροφικού πετάλου του ώμου.
Κροκιδόλιθος (Na2(Fe2+,Mg)3Fe3+2Si8O22(OH)2)
Πρόκειται για το πιο επικίνδυνο ορυκτό στον κόσμο. Είναι γνωστός και ως «μπλε αμίαντος». Στο παρελθόν χρησιμοποιείτο σε βιομηχανικές και εμπορικές χρήσεις. Ο μπλε αμίαντος (blue asbestos) εξορύσσεται στη Ν. Αφρική και παλαιότερα στη Δ. Αυστραλία.
Ο καρκίνος του πνεύμονος που οφείλεται στον αμίαντο περιγράφηκε από τους Wood και Gloyne το 1934.
Η σχέση μεταξύ των μεσοθηλιωμάτων του υπεζωκότος και του περιτοναίου με τον αμίαντο, σημειώθηκε κατά το 1946 και η επιδημιολογική απόδειξη για τους όγκους που οφείλονται στον κροκιδόλιθο έγινε το 1960 από τον Wagner και τους συνεργάτες του.
Άλλες παθολογικές καταστάσεις, οι οποίες μπορεί να οφείλονται στον αμίαντο είναι η οξεία πλευρίτης, χρονία καλοήθης νόσος του υπεζωκότος συμπεριλαμβανομένων των πλακών, της πάχυνσης και της ασβεστοποίησης.
Ο κίνδυνος εμφανίσεως μεσοθηλιώματος του υπεζωκότος και του περιτοναίου φαίνεται ότι σχετίζεται με την έκθεση ατόμων στον αμφίβολο κυρίως και πολύ λιγότερο στον χρυσοτίλη.
Δείτε ποια είναι τα 9 πιο επικίνδυνα και πού χρησιμοποιούνται.
Κινναβαρίτης (HgS)
Πρόκειται για σημαντικό ορυκτό του υδραργύρου. Στην αρχαιότητα και μέχρι τον Μεσαίωνα με το όνομα «κιννάβαρι» φερόταν μια φυτική χρωστική. Χρησιμοποιόταν για τα κεραμικά και τα τατουάζ.Σήμερα χρησιμοποιείται στα θερμόμετρα, τα βαρόμετρα καθώς και σε μια σειρά από επιστημονικούς εξοπλισμούς.
Ως υδραργυρούχο ορυκτό είναι δηλητηριώδες αν καταποθεί και ακόμη και η σκόνη του, αν θραυσθεί, είναι επικίνδυνη όταν εισπνέεται. Δεν πρέπει, επίσης, να θερμανθεί, καθώς αναδίδει δηλητηριώδεις ατμούς υδραργύρου. Δεν διαλύεται στο νερό και, ως εκ τούτου, θεωρείται υλικό χαμηλής τοξικότητας, όταν βρίσκεται σε σχηματισμένους μεγάλους κρυστάλλους.
Σιδηροπυρίτης (FeS2)
Πρόκειται για ένα θειούχο ορυκτό του σιδήρου. Μολονότι κρυσταλλώνεται στο κυβικό σύστημα, εμφανίζει ατελή συμμετρία, επειδή οι κρυσταλλικές έδρες εμφανίζουν ραβδώσεις.Χρησιμοποιείται στην παρασκευή θειικών αλάτων του σιδήρου, τα οποία έχουν ευρύτατη εφαρμογή στην παρασκευή μελανιών, χρωμάτων και βαφών συντήρησης καθώς και απολυμαντικών.
Η εξόρυξή του οδηγεί σε καταστροφικές περιβαλλοντικές ζημιές καθώς όταν εκτίθεται στον αέρα απελευθερώνονται ιδιαίτερα τοξικά μέταλλα όπως το αρσενικό.
Φθορίτης (CaF2)
Αυτός ο πανέμορφος πράσινος λίθος βρίσκεται συνήθως στις φλέβες άλλων μεταλλευμάτων όπως το σίδηρο, τον άνθρακα και τον χαλκό. Πρόκειται για ένα ορυκτό του ασβεστίου με χημικό τύπο CaF2Η μεγάλη χρωματική του ποικιλία έχει ως συνέπεια να είναι από τα πλέον περιζήτητα από συλλέκτες ορυκτά, ενώ, λόγω της ποικιλοχρωμίας του και της εμφάνισης ζωνώδους χρωματισμού, χρησιμοποιείται και ως ημιπολύτιμος λίθος, παρά την χαμηλή του σκληρότητα.
Πρόκειται για ένα αρκετά επικίνδυνο ορυκτό για όσους έρχονται σε συχνή επαφή μαζί του καθώς προκαλεί σκελετικές φθοριώσεις. Σε πολλές περιοχές της Ινδίας, της Κίνας και της υπόλοιπης Νοτιοανατολικής Ασίας υπάρχουν κρούσματα που οφείλονται στην κατανάλωση ρυπασμένου νερού. Μόνο στην επαρχία Guizhou της Κίνας έχουν προσβληθεί περισσότεροι από 10 εκατομμύρια κάτοικοι.
Διοξείδιο του πυριτίου (SiO2)
Είναι το δεύτερο πιο κοινό μεταλλικό στοιχείο στο φλοιό της Γης. Χρησιμοποιείται σαν οικοδομικό υλικό, σαν πρώτη ύλη της βιομηχανίας του πυριτίου, του γυαλιού και των κεραμικών. Η συνηθέστερη χρήση της πηκτής πυριτίου είναι σαν απορροφητικό υγρασίας, μέσα σε συσκευασίες ευαίσθητων στην υγρασία αντικειμένων.Είναι τα γνωστά σακουλάκια που βρίσκονται μέσα σε θήκες φωτογραφικών μηχανών,ηλεκτρονικών εξαρτημάτων κλπ. Χρησιμοποιείται όμως και στα χημικά εργαστήρια καθώς και στην χημική βιομηχανία(επίσης σαν προσροφητικό υλικό).
Έρευνες συνδέουν την εξόρυξή του με τον καρκίνο του πνεύμονα.
Γαληνίτης (PbS)
Είναι ορυκτό και το κυριότερο μετάλλευμα του μολύβδου. Απαντά σε μεγάλη ευρύτητα γεωλογικών περιβαλλόντων, όπως σε υδροθερμικές φλέβες. Ο γαληνίτης είναι ημιαγωγός και μπορεί να χρησιμοποιηθεί, σε συνδυασμό με ένα λεπτό σύρμα, για να σχηματιστεί μια δίοδος επαφής σημείου. Η ιδιότητά του αυτή είναι χρήσιμη για την φώραση των ραδιοφωνικών κυμάτων και την κατασκευή απλών ραδιοφωνικών δεκτών, των λεγόμενων ραδιοφώνων κρυστάλλου.Με την πάροδο του χρόνου γίνεται τοξικός με αποτέλεσμα να γίνεται καρκινογενές και να προκαλεί σοβαρές γενετικές ανωμαλίες.
Phenacite(BeSiO4)
Εξορύσσεται τόσο ως πολύτιμος λίθος αλλά και για το πολύτιμο περιεχόμενό του, το βηρύλλιο. Η εμπορική χρήση του βηρυλλίου παρουσιάζει τεχνικές προκλήσεις, εξαιτίας της τοξικότητάς (ιδιαίτερα με εισπνοή) σκόνης που το περιέχει.Το βηρύλλιο είναι διαβρωτικό για τους ιστούς και μπορεί να προκαλέσει μια χρόνια και επικίνδυνη για τη ζωή του θύματος αλλεργική ασθένεια που ονομάζεται βηρυλλίαση, σε κάποια από τα άτομα που έρχονται σε επαφή μαζί του. Το βηρύλλιο είναι άγνωστο αν είναι απαραίτητο ή χρήσιμο για κάποια φυτική ή ζωική μορφή ζωής.
Εριονίτης Ca3K2Na2[Al10Si26O72].30H2O (Z = 1)
Ο εριονίτης είναι μέλος της οικογένειας των ζεολίθφων. Ανακαλύφθηκε στις ΗΠΑ στα τέλη του 19ου αιώνα και αποτελείται από πυκνούς, ινώδεις κρυστάλλους παρόµοιους µε εκείνους του αµιάντου. Είναι εξαιρετικά σπάνιο ορυκτό και δηµιουργείται από τις χηµικές αντιδράσεις που προκαλούνται όταν λάβα πέφτει σε νερό µε αλάτι.Ο Π.Ο.Υ το έχει χαρακτηρίσει 200 µε 1.000 φορές πιο καρκινογόνο από τον αµίαντο.
Υδροξυαπατίτη (Ca5 (PO4) 3 (OH))
Ο υδροξυαπατίτης είναι το κυριότερο συστατικό του σμάλτου των δοντιών. Μια σχετικώς σπάνια μορφή απατίτη, στην οποία οι περισσότερες υδροξυλομάδες λείπουν και η οποία περιέχει πολλές αντικαταστάσεις από ανθρακικά και όξινα φωσφορικά ιόντα, αποτελεί ένα μεγάλο ποσοστό της μάζας των οστών.Στις ΗΠΑ ο απατίτης χρησιμοποιείται συχνά ως λίπασμα στην καλλιέργεια του καπνού: μειώνει την πρόσληψη αζώτου από το φυτό, κάτι που δίνει στα αμερικανικά τσιγάρα ένα διαφορετικό άρωμα από αυτό των τσιγάρων που γίνονται με καπνά άλλων χωρών.
Μικροσκοπικούς κρυστάλλους του υδροξυαπατίτη μερικές φορές σχηματίζουν μέσα ή γύρω από τις αρθρώσεις και μπορεί να προκαλέσει φλεγμονή των αρθρώσεων και των ιστών γύρω από τις αρθρώσεις, όπως οι τένοντες και οι σύνδεσμοι. Έχουν περιγραφεί ειδικά ως αιτία της φλεγμονής στροφικού πετάλου του ώμου.
Κροκιδόλιθος (Na2(Fe2+,Mg)3Fe3+2Si8O22(OH)2)
Πρόκειται για το πιο επικίνδυνο ορυκτό στον κόσμο. Είναι γνωστός και ως «μπλε αμίαντος». Στο παρελθόν χρησιμοποιείτο σε βιομηχανικές και εμπορικές χρήσεις. Ο μπλε αμίαντος (blue asbestos) εξορύσσεται στη Ν. Αφρική και παλαιότερα στη Δ. Αυστραλία.Ο καρκίνος του πνεύμονος που οφείλεται στον αμίαντο περιγράφηκε από τους Wood και Gloyne το 1934.
Η σχέση μεταξύ των μεσοθηλιωμάτων του υπεζωκότος και του περιτοναίου με τον αμίαντο, σημειώθηκε κατά το 1946 και η επιδημιολογική απόδειξη για τους όγκους που οφείλονται στον κροκιδόλιθο έγινε το 1960 από τον Wagner και τους συνεργάτες του.
Άλλες παθολογικές καταστάσεις, οι οποίες μπορεί να οφείλονται στον αμίαντο είναι η οξεία πλευρίτης, χρονία καλοήθης νόσος του υπεζωκότος συμπεριλαμβανομένων των πλακών, της πάχυνσης και της ασβεστοποίησης.
Ο κίνδυνος εμφανίσεως μεσοθηλιώματος του υπεζωκότος και του περιτοναίου φαίνεται ότι σχετίζεται με την έκθεση ατόμων στον αμφίβολο κυρίως και πολύ λιγότερο στον χρυσοτίλη.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου