Πως να αντιμετωπίσετε τα παρεπόμενα της μέθης

Στα τέλη του περασμένου χρόνου, δύο ερευνητικές ομάδες από τη Βρετανία και την Ολλανδία ανακοίνωσαν σε παγκόσμιο συνέδριο για το αλκοόλ (2013 APSADConference) τα ευρήματα ισάριθμων μελετών που έδειξαν πως τα παρεπόμενα της μέθης διαταράσσουν την ικανότητα οδήγησης όσο και η μέθη καθ’ εαυτή.

Η πρώτη μελέτη πραγματοποιήθηκε στο Πανεπιστήμιο West of England (UWE). Οι ερευνητές ζήτησαν από ομάδα εθελοντών να οδηγήσουν ένα εικονικό όχημα επί 20 λεπτά, σε δύο διαφορετικές συνθήκες: όταν δεν είχαν πιει σταγόνα αλκοόλ το προηγούμενο βράδυ και όταν είχαν μεθύσει.
Το πρωί μετά το μεθύσι, η ταχύτητα των αντιδράσεών τους ήταν μειωμένη και οδηγούσαν με πιο αλλοπρόσαλλο τρόπο, αυξομειώνοντας συνέχεια την ταχύτητα του αυτοκινήτου και παρεκκλίνοντας από την πορεία τους.
Με άλλα λόγια, «οδηγούσαν σαν να είχαν αλκοόλ στο αίμα τους πάνω από τα νόμιμα όρια, παρότι δεν είχαν καθόλου, αφού το πείραμα άρχισε αφού πρώτα βγήκαν μηδενικά τα αλκοτέστ στα οποία υποβλήθηκαν», εξήγησε ο επικεφαλής ερευνητής δρ Κρις Άλφορντ, αναπληρωτής καθηγητής Εφηρμοσμένης Ψυχολογίας στο UWE.
Στην δεύτερη μελέτη, που επίσης πραγματοποιήθηκε με και χωρίς μέθη το προηγούμενο βράδυ, επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο της Ουτρέχτης ζήτησαν από εθελοντές να οδηγήσουν επί μία ώρα σε έναν εικονικό αυτοκινητόδρομο. Και πάλι, η οδήγησή τους ήταν χειρότερη όταν συνέρχονταν από την βραδινή μέθη: παρουσίαζαν πολύ ευκολότερη απόσπαση της προσοχής και συχνές παρεκκλίσεις από την πορεία τους.
Στη δεύτερη φάση και των δύο μελετών, οι εθελοντές οδήγησαν τα εικονικά οχήματααφού πρώτα οι συγκεντρώσεις του αλκοόλ στο αίμα τους έπεσαν στο μηδέν. Και στις δύο μελέτες, όμως, οδηγούσαν σαν μεθυσμένοι - και αυτό δεν άλλαξε παρά μόνο όταν ξεπέρασαν εντελώς τα συμπτώματα των παρεπομένων της μέθης, στα οποία συμπεριλαμβάνονταν δίψα, αφυδάτωση, υπνηλία, κόπωση, πονοκέφαλος και «θολωμένο» μυαλό.
Αν και πολλοί αρέσκονται να πιστεύουν ότι έχουν... ανοσία στα παρεπόμενα της μέθης, πρόσφατη καναδική μελέτη σε σχεδόν 800 εθελοντές έδειξε ότι η συντριπτική πλειονότητα εκδηλώνουν συμπτώματα όταν συνέρχονται από ένα μεθύσι.
Αμερικανική μελέτη, εξάλλου, έδειξε ότι πάνω από τους μισούς εργαζόμενους (το 51%) έχουν πάει στη δουλειά τουλάχιστον μία φορά υποφέροντας από τα παρεπόμενα της μέθης, το 19% έχουν αναγκαστεί να πάρουν άδεια διότι τους είναι αδύνατο να εργαστούν και το 28% έχουν πάει στη δουλειά αργοπορημένοι εξαιτίας των συμπτωμάτων τους.
Πορεία στο σώμα
Όπως εξηγούν ειδικοί από το Πρόγραμμα Αλκοόλ & Ναρκωτικών του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στην Σάντα Μπάρμπαρα (UCSB), όταν πίνουμε, το αλκοόλ εισέρχεται στην κυκλοφορία του αίματος από τα μικρά αιμοφόρα αγγεία που υπάρχουν στο στομάχι και στο λεπτό έντερο. Το περίπου 20% του αλκοόλ απορροφάται από το στομάχι και το υπόλοιπο 80% από το λεπτό έντερο.
Ο μεταβολισμός, δηλαδή η πέψη, του αλκοόλ γίνεται στο ήπαρ, όπου υπάρχουν ένζυμα που το διασπούν. Το ήπαρ μπορεί να μεταβολίζει ένα ποτό (μερίδα εστιατορίου ή μπαρ) την ώρα. Όταν κάποιος πίνει με πιο γρήγορο ρυθμό, ο οργανισμός του αδυνατεί να μεταβολίσει το αλκοόλ, με συνέπεια να συσσωρεύεται η περιττή ποσότητα στο αίμα και στους ιστούς έως ότου μπορέσει το ήπαρ να την μεταβολίσει - και αυτή η συσσώρευση είναι που μας μεθάει.
Όταν συνέλθουμε από τη μέθη, εμφανίζονται τα παρεπόμενα, τα οποία αποτελούν στην πραγματικότητα «τα στερητικά συμπτώματα από τη χρήση αλκοόλ και την αντίδραση του οργανισμού στην τοξικότητά του», σύμφωνα με τους ειδικούς του UCSB.
Τα παρεπόμενα οφείλονται σε διάφορους λόγους το καθένα. Κατ’ αρχήν, το αλκοόλ έχει διουρητικές ιδιότητες, δηλαδή διεγείρει την παραγωγή ούρων, οπότε προκαλεί αφυδάτωση. Η αφυδάτωση από την πλευρά της μπορεί να οδηγήσει σε συμπτώματα όπως ο πονοκέφαλος, η ξηροστομία (το «στεγνό» στόμα), η μειωμένη ικανότητα συγκέντρωσης και η οξυθυμία.
Επειδή, εξάλλου, τα οινοπνευματώδη ποτά περιέχουν πολλά σάκχαρα, ο οργανισμός παράγει μεγάλες ποσότητες από την ορμόνη ινσουλίνη για να τα διασπάσει και, τελικά, μειώνονται πάρα πολύ τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα. Αυτό έχει ως συνέπεια αφ’ ενός να εντείνεται ο πονοκέφαλος της αφυδάτωσης, αφ’ ετέρου να νιώθει κάποιος έντονη πείνα, που επίσης αποτελεί σύμπτωμα των παρεπομένων σε πολλούς ανθρώπους.
Και μετά, είναι ο ερεθισμός του στομάχου και η διαταραχή του ύπνου εξαιτίας του αλκοόλ, που ευθύνονται για τη ναυτία και την εξάντληση αντιστοίχως που πολλοί νιώθουν το επόμενο πρωί.
Οι αλήθειες...
Οι ειδικοί λένε ότι ο μοναδικός ασφαλής τρόπος για να αποφύγει κάποιος όλα τα παραπάνω είναι να μην πίνει με άδειο στομάχι και να μην το παρακάνει.
Πρακτικά, αυτό σημαίνει ότι πριν αρχίσει να πίνει θα φάει καλά και θα εξακολουθήσει να τσιμπολογάει όλη τη νύχτα. Επιπλέον, θα πίνει με αργό ρυθμό αποφεύγοντας τα αλλεπάλληλα «σφηνάκια» (πάνω από ένα ποτό την ώρα είναι ο σίγουρος τρόπος για να μεθύσει) και θα εναλλάσσει ένα οινοπνευματώδες ποτό με ένα μη-αλκοολούχο.
Όταν, εξάλλου, ξυπνήσει την επόμενη μέρα, είναι σημαντικό να φάει ένα υγιεινό πρωινό, ούτως ώστε να αυξηθούν τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα του και να αμβλυνθεί ο πονοκέφαλος, τονίζουν οι ειδικοί του UCSB.
Απαραίτητο είναι ακόμα να πιει άφθονο νερό και χυμούς, ώστε να αναπληρώσει τα υγρά που έχει χάσει ο οργανισμός του εξαιτίας του αλκοόλ, καθώς και να αποφύγει την υπερκατανάλωση καφεΐνης (λ.χ. καφέ, τσάι, αναψυκτικά τύπου κόλα) διότι σε πολύ μεγάλες ποσότητες η καφεΐνη έχει διουρητική δράση και μπορεί να επιδεινώσει την αφυδάτωση.
Ωστόσο, όποιος έχει συνηθίσει να πίνει καφέ το πρωί, δεν πρέπει να τον απαρνηθεί, αλλά αντιθέτως να τον καταναλώσει μέσα στις δύο πρώτες ώρες από τη στιγμή που θα ξυπνήσει. Και αυτό, διότι αν δεν τροφοδοτήσει τον οργανισμό του με την καφεΐνη που χρειάζεται, υπάρχει κίνδυνος να προστεθούν στα συμπτώματα από τη στέρηση του αλκοόλ και εκείνα από τη στέρηση της καφεΐνης.
Εάν έχει καούρες από το πολύ αλκοόλ της προηγούμενης νύχτας, ένα μη συνταγογραφούμενο αντιόξινο φάρμακο μπορεί να καταπραΰνει το πονεμένο του στομάχι.
Όσον αφορά το τι πρέπει να τρώει μέχρι να συνέλθει, η καλύτερη επιλογή είναι τρόφιμα πλούσια σε υδατάνθρακες, όπως κράκερς, ψωμί, δημητριακά και ζυμαρικά, που θα βοηθήσουν το σάκχαρό του να μείνει σε επαρκή επίπεδα.
Μία άλλη καλή ιδέα πιθανώς είναι να πιει μια γκαζόζα με λεμόνι και κίτρο. Επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο Sun Yat-Sen, στην Κίνα, ανακοίνωσαν πέρυσι τον Οκτώβριο ότι εξέτασαν τις επιδράσεις 57 διαφορετικών ροφημάτων σε δύο ένζυμα που παίζουν ρόλο στον μεταβολισμό του αλκοόλ και στα παρεπόμενα της μέθης, και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η γκαζόζα με λεμόνι και κίτρο μειώνει αποτελεσματικότερα απ’ όλα τη διάρκειά τους.
...και οι μύθοι
Για την πρόληψη ή την καταπράυνση των παρεπομένων της μέθης υπάρχουν πολλοί μύθοι, καθώς οι λάτρεις του αλκοόλ είναι πρόθυμοι να δοκιμάσουν κάθε τρόπο που υπόσχεται να τους γλιτώσει από την ταλαιπωρία της επόμενης μέρας.
Ωστόσο, τα παρεπόμενα της μέθης δεν πρόκειται να υποχωρήσουν εάν λ.χ. πιει κάποιος λίγο αλκοόλ μόλις ξυπνήσει το επόμενο πρωί. Αντιθέτως θα παραταθούν κιόλας, διότι το μόνο που θα πετύχει είναι να παρατείνει την τοξική επίδραση του αλκοόλ.
Ούτε μπορεί να γλιτώσει τα παρεπόμενα της μέθης πίνοντας μεγάλες ποσότητες καφέ ενδιαμέσως της... κρασοκατάνυξης. Το μόνο που θα πετύχει αν το κάνει αυτό, είναι να είναι ένας μεθυσμένος άνθρωπος με υψηλό επίπεδο νοητικής εγρήγορσης - ή αλλιώς ένας μεθυσμένος «στην τσίτα». Χώρια που τα παρεπόμενα το επόμενο πρωί θα είναι ακόμα χειρότερα, διότι η υπερβολική καφεΐνη θα μειώσει ακόμα περισσότερο τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα του και θα τον αφυδατώσει περισσότερο απ’ ό,τι το σκέτο αλκοόλ.
Μύθος είναι επίσης πως λίγο νερό μπορεί να βοηθήσει όποιον κάνει έμετο εξαιτίας του αλκοόλ. Από τη στιγμή που το στομάχι είναι τόσο ερεθισμένο ώστε αντιδρά με έμετο, ό,τι κι αν πέσει μέσα του, θα το «βγάλει», εξηγούν οι ειδικοί του UCSB. Κάθε υγρό θα προκαλέσει σπασμό στο στομάχι και περισσότερο έμετο, προσθέτουν.
Καλό είναι επίσης να μην πάρει παυσίπονο με παρακεταμόλη για να καταπραΰνει τον πονοκέφαλό του το επόμενο πρωί, διότι η ταυτόχρονη επεξεργασία του αλκοόλ και της παρακεταμόλης μπορεί να οδηγήσει στην παραγωγή τοξικών ουσιών στο ήπαρ, προειδοποιούν.